Karpuz

Karpuz
	;
Bilimsel sınıflandırma
Âlem:	Plantae (Bitkiler);
Bölüm:	Magnoliophyta ; (Kapalı tohumlular);
Sınıf:	Magnoliopsida ; (İki çenekliler);
Takım:	Cucurbitales;
Familya:	Cucurbitaceae ; (Kabakgiller);
Cins:	Citrullus;
Tür:	C. lanatus;
İkili adı
	Citrullus lanatus; (Thunb.) Matsum. & Nakai
Dış bağlantılar
	Wikimedia Commons'ta Karpuz ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
	Wikispecies'te Karpuz ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Karpuz (Citrullus lanatus), kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasından tek yıllık bir bitki türü.

Karpuz sözcüğü Farsçadan Türkçeye geçmiştir. Kaşgarlı Mahmut'un 1071 yılında yazdığı Dîvânü Lugati't-Türk ve Ali Şîr Nevaînin yazdığı Muhakemetü'l-Lugateyn (İki dilin yargılanması) de Karpuz sözcüğünün Türkçesi Büken olarak geçmektedir.

Bitkinin kolları toprak yüzeyinde 100 – 200 m kadar uzayabilir. Normal şartlar altında ağırlığı 1,5-2 kilo ile 6,5-7 kilo arasında değişir. Susuz tarım şartlarında kökler oldukça derine inse de sulu tarım şartlarında saçak kökler daha çok 40–50 cm derinlikte yoğunlaşır. İri top şeklindeki meyveleri ise tatlı ve suludur. Karpuz yağ ve kolesterol içermez ancak şeker içeriği yüksektir.

İklim isteğiDüzenle

Karpuz, sıcak ve ılıman iklimde yetişir. Soğuklardan çok etkilendiği için yetişme devresinde don tehlikesi olmamalıdır. Tohum ekiminde toprak sıcaklığı 12 °C’nin üzerinde olmalıdır. Nem oranı fazla olan yerlerde hastalıklar görülebilir.

ÜretimDüzenle

Dünya Karpuz üreteimi-2012 (ton)
Çin	70.000.000
Türkiye	4.044.184
İran	3.800.000
Brezilya	2.079.547
Mısır	1.874.710
Dünya toplamı	95.211.432
Kaynak: Birleşmiş Milletler gıda & tarım organizasyonu (FAO)[1]

Buryatia, Sibirya'da yetişen karpuz

Dünyada domatesten sonra en çok üretilen meyvedir. 2012 yılında 3,6 milyon ha alandan 105,4 milyon ton karpuz elde edilmiştir. Dünyada sırasıyla; Çin 70 milyon ton, Türkiye 4 milyon ton, İran 3,8 milyon ton, Brezilya 2 milyon ton, Mısır 1,9 milyon ton ile önemli üretici ülkelerdir. Çin dünya rekoltesinin %66'sını üretir, ikinci Türkiye'nin payı %3,8 düzeyindedir^[1].

KaynakçaDüzenle

^ "YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU" (PDF). TMMOB. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Kasım 2015.

Meyveler ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "YAŞ MEYVE VE SEBZE SEKTÖR RAPORU" (PDF). TMMOB. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Kasım 2015.

[1]