Altı bacaklılar

(Hexapod sayfasından yönlendirildi)

Altı bacaklılar (Hexapoda) Eklembacaklılar bölümünün en büyük alt şubesidir. Yaklaşık olarak 30'un üzerinde takım içerir. Böceklerin yanı sıra içtençeneliler adı verilen kanatsız eklembacaklılardan Diplura, Protura ve Collembola'yı da içine alır. Göğüslerinin üç segmentli olması ve her segmentinde bir çift bacağın bulunması ile tanınırlar.

Altı bacaklılar
Yaşadığı dönem aralığı: 411-0 myö
Devoniyen-Günümüz[1] 
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Animalia
Şube: Arthropoda
Alt şube: Hexapoda
Latreille, 1825
Alt gruplar[1]

Vücutları cephalo (baş), thorax (göğüs) ve abdomen (karın) olmak üzere 3 bölümden oluşur. Bazı gruplarda bu vücut bölümlerinde kaynaşmalar görülebilir. Baş bölgesinde bir çift anten ve bir çift bileşik göz bulunur. Sınıf özelliği olarak göğüsleri 3 segmentlidir ve her segmentten bir çift bacak çıkar. Çoğunda 2. ve 3. göğüs segmentlerinden birer çift kanat çıkar. Hayvanlar aleminde uçma ilk defa bu grupta ortaya çıkmıştır, ancak böceklerin kanatları, kuşların kanatlarından farklı yapıdadır. Abdomen (karın) 11 segmentlidir ve hiçbir segmentte üye bulunmaz. Son segmentlerde yapısal değişiklikler sonucu oluşmuş kavuşma organı, cercus uzantıları veya yumurta yerleştirme borusu gibi yapılar görülebilir.

Dış iskelet bulunur. Büyüme esnasında dış iskeletin neden olduğu kısıtlama, deri değişimi ile telafi edilir. Vücutlarında sadece çizgili kas bulunur. Solunum trake sistemiyledir. Açık dolaşım sistemi görülür. Vücutta dolaşan solunum sıvısı "hemolenf" adını alır ve çoğunlukla renksiz, bazen de soluk yeşil-sarı renktedir. Vücutları bez bakımından zengindir. Çekici veya itici koku, mum, zehir, ipek, yağ, tükürük, antikoagülan madde gibi birçok maddeyi salgılamak üzere özelleşmiş çok sayıda bez taşırlar. Duyu organları ve sinir sistemleri iyi gelişmiştir. Birçok grupta, özel görevleri olan duyu organlarına rastlanır (yeri geldikçe açıklanacaktır). Avlanmak veya avcılarından korunmak için son derece başarılı uyumlar kazanmışlardır. Renklenmeleri büyük çeşitlilik gösterir. Bazılarında ışık çıkarma özelliği görülür.

Kural olarak yumurta ile çoğalırlar ve gelişmelerinde çoğunlukla bir başkalaşım (metamorfoz) görülür.

Bazı gruplarda koloni halinde sosyal yaşam örnekleri görülür. Yaşam ve beslenme şekillerine göre, ağız parçaları, anten ve bacak yapıları farklılık gösterir.

Bu kladogram Kjer vd.'nin çalışmasından uyarlanmıştır (2016):[2]

Hexapoda

Collembola (Sıçrar kuyruklular)

Protura (Duyarga bacaklılar)

Diplura (Çatal kuyruklular)

Ectognatha

Archaeognatha (Zıplayan kılkuyruklar)

Zygentoma (Kıl Kuyruklular)

Pterygota (Kanatlı böcekler)

Sınıfları arasındaki farklar

değiştir
  • İçtençenelilerde duyargalar gerçek segmentlidir; böceklerde ise gerçek segmentli değildir.
  • İçtençenelilerde Johnston organı yoktur; böceklerde vardır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b "Mindat.org". www.mindat.org. 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  2. ^ Kjer, Karl M.; Simon, Chris; Yavorskaya, Margarita; Beutel, Rolf G. (2016). "Progress, pitfalls and parallel universes: a history of insect phylogenetics". Journal of the Royal Society Interface. 13 (121): 121. doi:10.1098/rsif.2016.0363. PMC 5014063 $2. PMID 27558853.