Hasan Rıza Paşa
Hasan Rıza Paşa ya da Cihan Seraskeri Rıza Paşa (d. 1809- ö. 1877) Osmanlı Devleti'nin en yüksek askeri rütbesi olan Seraskerlik rütbesine ulaşmış bir asker ve çeşitli hükûmet nazırlıkları ve valiliklerde bulunmuş bir Osmanlı devlet adamıdır.[1]
Hasan Rıza Paşa'nın ilk önemli görevi 1840 yılının Nisan ayında üstlendiği Hassa Ordusu komutanlığıdır. 1841 yılında bu göreviyle eş zamanlı olarak Hüdavendigar valiliğini de üstlendi. 1843 yılının Temmuz ayında ilk kez Seraskerliğe atandı. Meslek hayatı boyunca 8 kez seraskerlik yapmıştır. Bunlar Temmuz 1843-Temmuz 1845, Mayıs 1848-Mart 1849:, Ocak 1854-Haziran 1855, Ocak 1854-Haziran 1855, Aralık 1856-Temmuz 1857, Ekim 1857-Eylül 1861, Haziran 1866-Şubat 1867, Eylül-Kasım 1875 ve Ocak-Nisan 1876 tarihleri arasındadır. Ayrıca 3 kez Tophane Müşiri olarak hizmet vermiştir. Bunlar ise Ağustos 1858-Haziran 1861, Mayıs 1866-Şubat 1867 ve tarihleri arasındadır. Bir kez de Aralık 1853-Ocak 1854 arasında Kaptan-ı Derya unvanını taşımıştır. Valilik olarak ise 1841-1843 ve 1849 yıllarında 2 kez yaptığı Hüdavendigar ve 1849-1850 yıllarında 1 kez yaptığı Selanik valiliği bulunmaktadır. Hükûmet nazırlığı hizmeti ise Temmuz 1846-Mayıs 1848 ve 6-20 Ekim 1876 tarihleri arasında 2 kez yaptığı Ticaret nazırlığı ve Şubat-Haziran 1873 ve Kasım 1875-Ocak 1876 tarihleri arasında 2 kez yaptığı Bahriye Nazırlığı vardır.
Hasan Rıza Paşa 15 Haziran 1876 gecesi Çerkes Hasan'ın Midhat Paşa'nın konağını basarak 4 kişiyi öldürdüğü hükûmet toplantısına katılan devlet adamlarının arasındaydı. Midhat Paşa'yla birlikte kaçıp bir odaya saklanarak suikastten kurtulmuştu. Ertesi yıl Meşrutiyetin İlanı üzerine kurulan Meclis-i Ayan'a üye tayin edildi. Aynı yıl içinde öldü. İstanbul'un Üsküdar ilçesinde Boğaziçi kıyılarında yer alan Hasan Rıza Paşa'nın 1890 yıllarından sonra içinde oturduğu bir yalı Serasker Rıza Paşa Yalısı olarak bilinmektedir ve günümüze kadar ulaşmıştır. Oğlu İbrahim Paşa ile Abdülmecid'ın kızı Münire Sultan evlendirildi; bu evlilikten oğlu Sultanzade Alaeddin dünyaya geldi.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999,