Vikipedi

Giotto (uzay aracı)

Giotto, Avrupalı Robot uzay aracıdır. Avrupa Uzay Ajansı tarafından geliştirilmiş, Halley kuyruklu yıldızını araştırmak için fırlatılmıştır. Avrupa Uzay Ajansı'nın il derin uzay görevidir.[1] 13 Mart 1986'da Halley kuyruklu yıldızının çekirdeğine 596 kilometre görevini başarıyla tamamlamasına rağmen yaklaşık 6 yıl sonra Grigg-Skjellerup kuyruklu yıldızına da gönderildikten sonra kapatılmıştır. Uzay aracınının ismine erken rönesans ressamlarından Giotto di Bondone verilmiştir. Kendisi 1301 yılında Halley kuyruklu yıldızını gözlemlemiş ve bunun ilhamıyla Star of Bethlehem ve Adoration of the Magi eserlerini çizmiştir.[2]

Giotto
Organizasyon ESA
Görev türü Alçaktan uçuş
Fırlatma tarihi 2 Temmuz 1985 (1985-07-02)
Taşıyıcı roket Ariane 1
Fırlatma yeri Kourou, Fransız Guyanası
Görev süresi 7 yıl 1 ay (fırlatmasından kapatılmasına)
COSPAR kimliği 1985-056A
Web sayfası sci.esa.int/giotto
Kütle 5.827 kg (12.846 lb)
Güç 196 W

MisyonuDeğiştir

Başlangıçta Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte bir uzay sondası yapılacağı plânlandı. Fakat NASA'nın bütçe kesintileri nedeniyle bu ortaklıktan dönüldü.[2]

Zaman çizelgesiDeğiştir

FırlatılışDeğiştir

ESA tarafından 1980 yılında görev hakkında planlamalar yapıldı. 2 Temmuz 1985 gününde Korou'da Ariane 1 roketi tarafından uzaya fırlatıldı.[3]

Halley ile karşılaşmaDeğiştir

Halley kuyruklu yıldızı ilk kez 6 Martta Venüs'e doğru giden Vega 1 uydusu, 8890 kilometre uzaklıktan gçzlemlenmiştir. Vega 2 uydusu da üç gün sonra 8030 kilometre uzaklıktan aynı şekilde fotoğrafını almıştır. Sonra Japon uyduları Suisei ve Sakigake tarafından 151 bin kilometre ve 7 milyon kilometre uzaklıktan ve. ICEE tarafından da 31 milyon kilometre uzaklıkta gözlemlenmiştir. En yakın gözlemi ise Giotto 596 kilometreyle 13 Mart 1986'da yapmıştır.[3] 15 Mart'ta ise bütün deneyleri kapatılmıştır.[1]

Dünya'ya dönüşDeğiştir

Halley'in Halley ile karşılaşmasından sonra bile hala 60 kg yakıtı kalmıştır. Üç tane küçük yörünge düzeltmesiyle 5 yıl içinde Dünya'ya dönmesi planlanır. Kapatıldıktan 1419 gün sonra Şubat 1990'da başka bir kuyruklu yıldıza gönderilmek için tekrar uyandırılır. 2 Temmuz 1990'da Dünya'nın etrafından, bulutların 22.730 km üzerinden geçerek yer çekimi sayesinde hız kazanır. Bu sırada Dünya'nın manyetik alanını ve yüksek enerji parçacıklı alanını ölçümler.[1]

Grigg-Skjellerup karşılaşmaDeğiştir

Uzun bir uykudan daha sonra 9 Temmuz 1992'de Giotto tekrar çalıştırılır. Ertesi gün Dünya'dan 215 milyon kilometre uzaklıkta Grigg-Skjellerup kuyruklu yıldızının çekirdeğine hedef olarak gönderilmesine rağmen 100-200 km yanından geçer.[1]

Görev YüküDeğiştir

Görev yükünde 11 deney yapılmıştır:[4]

  1. Toz Darbe Dedektörü (DID)
  2. Yüksek Enerjili Parçacık Analizörü (EPA)
  3. Halley Çok Renkli Kamera (HMC)
  4. İyon Kütle Spektrometresi (IMS)
  5. Manyetometre (MAG)
  6. Nötr Kütle Spektrometresi (NMS)
  7. Optik Sonda Deneyi (OPE)
  8. Parçacık Etki Analizörü (PIA)
  9. Radyo Bilim Deneyi (GRE)  
  10. Geciktirme Potansiyel Analizörü (RPA)
  11. Üç Boyutlu Pozitif İyon Analizörü (JPA)

Bu deneylerin görevleri ise şöyledir: Çarpan parçacıkların kütlesini ölçmek için toz darbe dedektörü, elektron, proton alfa parçacıklarını araştırmak için yüksek enerjili parçacık analizörü, çekirdeğin resimlerini çekmek için dar açılı kamera, gaz ve tozların bileşenlerinin araştırılması için üç tane spektrometre, manyetik alandaki değişimleri izlemek için manyetometre, çekirdeğin ne kadar aydınlık olduğunu ölçmek için optik sonda, güneş rüzgarını ve elektrikle yüklenmiş parçacıkları araştırmak için iki tane plazma deneyi, çevresindeki elektronları araştırmak için radyo bilim deneyi.

Araştırma sonucu[5]Değiştir

 
Giotto tarafından çekilen Halley kuyruklu yıldızı

Görsellerde Halley'in 15 km uzunluğunda 7 kilometreye 10 kilometre genişliğinde olduğunu tespit edildi. %10'u Güneş tarafından ışık alan kısmından üç adet gaz çıkışı olduğu bulundu. Kuyruklu yıldızın 4,5 milyar yıl önce oluştuğunu belirlendi.

Halley tarafından püskültülen maddenin içindekileri

Geri kalanlar ise hidrokarbon, demir ve sodyum olarak tespit edilmiştir.

OrtaklıklarDeğiştir

Bilimsel araçların yapımında emeği geçenler: Köln Üniversitesi (Almanya), MPI (Lindau, Germany), Kent Üniversitesi (Canterbury, Birleşik Krallık), CESR (Toulouse, Fransa), Mullard Uzay Bilimleri Laboratuvarı (Holmbury St Mary, Birleşik Krallık), MPI (Heidelberg, Almanya), CNRS (Verrières-le-Buisson, Fransa), St. Patrick's Koleji (Maynooth, İrlanda), Bern Üniversitesi (İsviçre) ve Ruhr Üniversitesi (Bochum, Almanya).[1]

KaynakçaDeğiştir

  1. ^ a b c d e "Giotto overview". www.esa.int (İngilizce). 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021. 
  2. ^ a b "ESA Science & Technology - ESA remembers the night of the comet". sci.esa.int. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021. 
  3. ^ a b "History of cometary missions". www.esa.int (İngilizce). 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". www2.mps.mpg.de. 13 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021. 
  5. ^ "What Have We Learned About Halley's Comet?". Astronomical Society of the Pacific. 1986. 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021. 

Dış bağlantılarDeğiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Giotto_(uzay_aracı)&oldid=28204405" sayfasından alınmıştır