Gömeç
Gömeç, Balıkesir ilinin Ege Denizi kıyısındaki bir ilçesi. Yüzölçümü ile Balıkesir'in en küçük ilçesi olan Gömeç, 15.207 nüfusu ile Marmara ve Balya'nın ardından en küçük üçüncü ilçesidir.
| Gömeç | |
|---|---|
 Gömeç ilçe merkezi | |
 | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Balıkesir |
| Coğrafi bölge | Ege Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ahmet Soley |
| • Belediye başkanı | Mehmet İrem Himam (CHP)[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 223 km² |
| Rakım | 10 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 13,894 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 15.207 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 10450 |
| İl alan kodu | 0266 |
| İl plaka kodu | 10 |
Kuzeyinde ve batısında Burhaniye, kuzeybatısında Edremit Körfezi, güneyinde Ayvalık ve güneydoğusunda İzmir'in Bergama ilçesi ile sınırı bulunmaktadır.
Mustafa Kemal Atatürk'ün siluetinin yer aldığı "Atatürk Kayaları" ve asırlık çınarları ile meşhur olan ilçenin ana geçim kaynağı zeytin ve zeytinyağı yetiştiriciliğidir. Ayrıca koyun sütünden yapılan ve jöle kıvamındaki yoğurdu ilçeye özgüdür.
Tarihçe değiştir
İlçenin bilinen en eski adı Passawanda'dır. Daha sonraki adı Kisthene'dir. Yerleşim merkezinin kuzeyinde, deniz kıyısında, Erken Tunç Çağı'ndan itibaren kesintisiz yerleşilmiş Kızçiftliği Höyüğü vardır. Burada Prof. Dr. Engin Beksaç önemli incelemeler yapmıştır. Buradan çıkan seramik malzeme, ilçenin MÖ 1200'den daha erken tarihlere giden süreçlerden itibaren Ege Adaları ve Batı Ege Kıyıları ile sıkı ticari ilişkide olduğunu göstermektedir. İlçenin değişik kesimlerinde de arkeolojik buluntulara rastlanmaktadır. Bunların en önemlilerinden birine Gömeç ve Ayvalık ilçeleri sınırı yakınlarında Engin Beksaç tarafından rastlanmıştır. Daha önce de kayıtlarda adı geçen bu yerleşme ve Keremköy çevresinde var olan tüm buluntular ortadan kaldırılmıştır. Ayrıca, yeri bilinmemekle beraber Amasyalı Strabon Pyrrha isimli burun üzerinde Aphrodision (Afrodite ait bir tapınak) bulunduğunu söyler.
İlçe merkezi 400-500 yıl önce 1 km batıda, Balıbahçe mevkiinde "Ağaköy" adı ile kurulmuş; daha sonra bugünkü yerine taşınarak, Emrutabat adı zamanla Armutova'ya dönüşmüştür. Merkezde yoğun arıcılık yapıldığından, merkeze bal peteği anlamına gelen "Gömeç" adı verilmiştir. Gömeç adı Bucak Merkezi, Armutova adı ise, tüm Bucak’ın adı olarak kullanılmıştır. Gömeç I. Dünya Savaşı'nda Yunan işgaline uğramış, 6 Eylül 1922 tarihinde işgalden kurtarılmıştır. Karaağaç kasabası, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Ali Çetinkaya'nın komutasında Karaağaç Cephesi Komutanlığı kurulmuştur.
Gömeç Belediyesi, 1913'te kurulmuş, 1928 yılında kaldırılmıştır. Daha sonra 16 Aralık 1955 tarihli Müşterek Kararname ile kurulmuş; 1956 yılında faaliyete geçmiştir. Daha sonra 1991 yılında dönemin belediye başkanı Şefik Birdar'ın çabaları ile ilçe olmuş ve faaliyetlerini ilçe olarak devam ettirmektedir.
İdari yapı değiştir
İlçe yüzölçümü 223 km²dir ve 1 belediye ile 13 mahalle bulunmaktadır.
Coğrafi yapı değiştir
Merkezin rakımı deniz seviyesi'nden 10 metre yüksekliktedir. Yıllık ortalama sıcaklık 15-16 derecedir. İlçenin doğusunda Madra Dağı bulunmaktadır. İlçede akarsu olmayıp, arazinin % 70’i dağlık, %30’u ovalıktır. İlçenin kıyı şeridi uzunluğu ; Merkez 4.400 m, Karaağaç 10.600 m, Keremköy 2.500 m., toplam ise 17.500 m'dir.
Nüfus değiştir
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990[2] | 11.020 | 3.567 | 7.453 |
| 2000[3] | 10.983 | 4.122 | 6.861 |
| 2007[4] | 11.105 | 4.604 | 6.501 |
| 2008[5] | 11.581 | 4.750 | 6.831 |
| 2009[6] | 11.644 | 4.788 | 6.856 |
| 2010[7] | 11.807 | 4.988 | 6.819 |
| 2011[8] | 11.795 | 5.078 | 6.717 |
| 2012[9] | 11.755 | 5.141 | 6.614 |
| 2013[10] | 11.965 | 11.965 | veri yok |
| 2014[11] | 13.431 | 13.431 | veri yok |
| 2015[12] | 12.768 | 12.768 | veri yok |
| 2016[12] | 12.779 | 12.779 | veri yok |
| 2017[12] | 12.950 | 12.950 | veri yok |
| 2018[12] | 13.894 | 13.894 | veri yok |
| 2019[12] | 14.175 | 14.175 | veri yok |
| 2020[12] | 15.207 | 15.207 | veri yok |
| 2021[12] | 16.217 | 16.217 | veri yok |
| 2022[12] | 16.880 | 16.880 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Ekonomi değiştir
Tarımda ana ürün zeytindir. 11.150 hektar zeytinlik arazi, 1.250.000 adet zeytin ağacı mevcuttur. Elde edilen zeytinlerin sofralık olarak işlenen kısımları ilçe içinde ve dışında piyasaya sürülmekte, yağlık olanları da Gömeç'te faal durumda bulunan 13 zeytinyağı fabrikasında işlenerek zeytinyağı olarak piyasaya sunulmaktadır. Zeytin dışında, 2005 yılı üretimi yaklaşık 1.808 dekar arazide 600 ton pamuk üretilmiştir.
Sebze üretiminde domates, bakla, pamuk, buğday, bezelye, patlıcan, pırasa, biber, salatalık, ıspanak, havuç, bamya ve lahana üretimi yapılmaktadır. Bu ürünler çevre ilçelerde pazarlanmaktadır. İlçenin yüksek kesimlerinde kızılçam yer yer fıstık çamı mevcut olup denize yakın kısımlarda zeytin ağaçları ile kaplıdır.
Turizm değiştir
Gömeç ilçesinde deniz turizmi hızla gelişmektedir. Keremköy civarındaki yazlık siteler bulunmaktadır.
Ulaşım değiştir
- Gömeç-Burhaniye 18 km
- Gömeç-Ayvalık 11 km
- Gömeç-Balıkesir 111 km
- Gömeç-Susurluk 156 km
- Gömeç-Bandırma 201 km
- Gömeç-İzmir 165 km
Kaynakça değiştir
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2019.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Gömeç Nüfusu - Balıkesir". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Balıkesir Gömeç Nüfusu". nufusune.com.