Emek ve Özgürlük İttifakı
Emek ve Özgürlük İttifakı veya diğer adıyla Üçüncü İttifak,[2][3][4][5][6] Türkiye'de bir sonraki genel seçimler için 25 Ağustos 2022 tarihinde kurulmuş bir siyasi ittifaktır.[2] Halkların Demokratik Partisi (HDP), Türkiye İşçi Partisi (TİP), Emek Partisi (EMEP), Emekçi Hareket Partisi (EHP), Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP), Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) ve Sosyalist Meclisler Federasyonu (SMF) ittifakta yer almaktadır.[7][8]
| Emek ve Özgürlük İttifakı | |
|---|---|
 | |
| Üye partiler |
Halkların Demokratik Partisi STK olarak: Sosyalist Meclisler Federasyonu |
| Slogan(lar) | Hep birlikte başaracağız! [1] |
| Kuruluş tarihi | 25 Ağustos 2022 |
| İdeoloji |
İttifak içi düşünceler: |
| Siyasi pozisyon | Soldan aşırı sola |
| TBMM |
60 / 600 |
| İlçe Belediye Başkanlığı |
3 / 922 |
| Belde Belediye Başkanlığı |
12 / 387 |
| Büyükşehir Belediye Meclisleri |
146 / 2.591 |
| İl Genel Meclisleri |
101 / 1.251 |
| Belediye Meclisleri |
1.232 / 20.498 |
 Türkiye Cumhuriyeti | |
|
| |
İttifak partileri, Türkiye toplumunda "eşitlik, özgürlük, kardeşlik, barış ve demokrasi temelinde bir değişimi yaratacak birlikteliği" sağlayacak siyasi iradeyi oluşturmak amacıyla harekete geçildiğini belirtmiştir.[2]
KuruluşuDeğiştir
HDP'nin 2022 başında potansiyel bir ittifak için siyasi partilere çağrı yaptı. Mevcut üye partilerin yanı sıra Türkiye Komünist Partisi ve SOL Parti de ittifak müzakerelerine davet edilmişti.[9] SOL Parti seçim ittifakı çalışmalarını zamansız bulduklarını açıklayarak görüşmelerde yer almazken[10], Türkiye Komünist Partisi ilk toplantının ardından süreçte yer almayacaklarını belirtti.[11][not 1] Bu iki parti, daha sonra Türkiye Komünist Hareketi ve Devrim Hareketi'yle bir araya gelerek 20 Ağustos 2022'de Sosyalist Güç Birliği'ni oluşturdular.[13] İttifak görüşmeleri sürecinde yer alan Halkevleri, ittifakın kamuoyuna duyurulmasından önce çalışmaların seçim odaklı olması sebebiyle masadan çekildi ancak ittifakın mücadelesini desteklediklerini belirtti.[14][15]
İttifakı oluşturan 6 siyasi parti ve kurum, Eylül ayı sonunda yapacakları kitlesel bir halk buluşmasıyla Emek ve Özgürlük İttifakı'nın kuruluşunun resmen ilan edilmesine karar verdi.[6] HDP'nin STK ve siyasi partilerle İlişkilerden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Tuncer Bakırhan, ittifaka katılmak isteyen farklı siyasi partilerin olduğunu fakat kuruluşun resmen ilan edilmesinin ardından genişleme çalışmalarına başlanacağını açıkladı.[16] TİP Genel Başkanı Erkan Baş, ittifakın gelecek seçimler sonrasında ana muhalefet rolünü üstlenmeyi ve Millet ile Cumhur İttifakı tarafından temsil edilmeyen seçmenlere bir alternatif olmayı hedeflediğini belirtti.[17]
Partiler, ittifakın yol haritası ve siyasi programını 24 Eylül 2022'de Haliç Kongre Merkezi'nde açıklayacaklarını duyurdular.[18] Aralarında Murathan Mungan, Zülfü Livaneli, İnci Aral ve Ahmet Ümit'in de bulunduğu seksen edebiyatçı ve yazar, ittifakın kuruluşu ve siyasi duruşu hakkında bir bildiri yayınlayarak, ittifakı desteklediklerini duyurdu.[19]
2023 cumhurbaşkanlığı ve genel seçimleriDeğiştir
TİP genel başkanı Erkan Baş ve HDP eş genel başkanı Mithat Sancar, Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylığını destekleyecekleri yönünde beyanda bulundu.[20][21]
2014 ve 2018 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan ve şu anda tutuklu durumdaki eski HDP eş genel başkanı Selahattin Demirtaş, HDP yöneticileri ile yapılan adaylık görüşmesinde hukuki durumunun adaylık için uygun olmadığını söyledi.[22]
Gazeteci İsmail Saymaz, eski BDP Eş Genel Başkanı ve Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Gültan Kışanak ve eski AİHM Yargıcı Rıza Türmen'in adaylık olasılığının olduğunu iddia etti.[23] Gültan Kışanak, kendisine cumhurbaşkanı adaylığı hakkında sorulan soruya, "Cumhurbaşkanlığı adaylığı ile ilgili süreç, partimiz HDP tarafından yürütülmektedir" dedi.[24]
22 Mart 2023 tarihinde Emek ve Özgürlük İttifakı cumhurbaşkanı adayı çıkarmayacağını açıkladı.[25]
24 Mart 2023 tarihinde alınan karar üzerine Halkların Demokratik Partisi, Emekçi Hareket Partisi ve Toplumsal Özgürlük Partisi 2023 genel seçimlerine Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden girme kararı aldı.[8] 6 Nisan 2023 tarihinde Emek Partisi de genel seçimlere Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden girme kararı aldı.[26]
28 Nisan 2023 tarihinde 2023 cumhurbaşkanlığı seçimi için Millet İttifakının adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nu destekleme kararı aldı.[27]
ÜyelerDeğiştir
| Parti | Lider | TBMM | ||
|---|---|---|---|---|
| Siyasi partiler | ||||
| HDP | Halkların Demokratik Partisi | Mithat Sancar Pervin Buldan |
56 / 600 | |
| TİP | Türkiye İşçi Partisi | Erkan Baş | 4 / 600 | |
| EMEP | Emek Partisi | Ercüment Akdeniz | 0 / 600 | |
| EHP | Emekçi Hareket Partisi | Hakan Öztürk | 0 / 600 | |
| TÖP | Toplumsal Özgürlük Partisi | Perihan Koca | 0 / 600 | |
| Yeşil Sol Parti | Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi | Çiğdem Kılıçgün Uçar İbrahim Akın |
0 / 600 | |
| Sivil toplum kuruluşları | ||||
| SMF | Sosyalist Meclisler Federasyonu | |||
Dışarıdan destek verenlerDeğiştir
| Kuruluş | Lider | |
|---|---|---|
| Halkevleri | Nebiye Merttürk | |
| Yeşiller Partisi | Özlem Teke Taşdemir Koray Doğan Urbarlı | |
| İşçi Demokrasisi Partisi | Oktay Çelik | |
Ayrıca bakınızDeğiştir
NotlarDeğiştir
- ^ SOL Parti ve Türkiye Komünist Partisi, başka partilerin katılımıyla Sosyalist Güç Birliği adında bir seçim ittifakı kurmuştur.[12]
KaynakçaDeğiştir
- ^ "Emek ve Özgürlük İttifakı seçimleri nasıl etkileyecek?". Gazete Duvar. 27 Eylül 2022. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2022.
- ^ a b c "Üçüncü ittifak ilan edildi: Emek ve Özgürlük İttifakı". Diken. 25 Ağustos 2022. 25 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022.
- ^ "Üçüncü ittifak masası toplandı: Yol haritası eylülde açıklanacak". BirGün. 25 Ağustos 2022. 25 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022.
- ^ Göktaş, Hıdır (25 Ağustos 2022). "HDP'nin öncülüğündeki üçüncü ittifak liderlerin katılımıyla toplanıyor - İttifakın yol haritası belirlenecek". Medyascope. 25 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022.
- ^ "Yedi partinin yer alacağı üçüncü ittifakta sona gelindi… Ağustosta bir deklarasyonla kamuoyuyla paylaşılacak". Independent Türkçe. 28 Temmuz 2022. 28 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022.
- ^ a b "Siyasette 3. ittifak sol partilerden". CNN Türk. 26 Ağustos 2022. 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "Emek ve Özgürlük İttifakı kuruluyor!". evrensel.net. 25 Ağustos 2022. 25 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022.
- ^ a b "Emek ve Özgürlük İttifakı'nda tam uzlaşı sağlandı". 24 Mart 2023. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023.
- ^ "HDP'nin çağrısıyla 9 parti bir araya geliyor: Demokrasi ittifakı". Gazete Duvar. 16 Ocak 2022. 16 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "Sol Parti: HDP'nin çağrısıyla gerçekleşecek 'Demokrasi İttifakı' adı altında yapılacak çalışmanın parçası değiliz". Independent Türkçe. 17 Ocak 2022. 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "TKP'den, HDP'nin çağrısıyla gerçekleşen yeni toplantıya ilişkin karar". Cumhuriyet. 23 Şubat 2022. 23 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "Sosyalist Güç Birliği kuruldu: 'Bu halk düşmanı rejime son vereceğiz'". www.cumhuriyet.com.tr (İngilizce). 25 Ağustos 2022. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2022.
- ^ "Sosyalist Güç Birliği kuruluşunu ilan etti - Evrensel". web.archive.org. 20 Ağustos 2022. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2022.
- ^ "Halkevleri Genel Başkanı Nebiye Merttürk: "Neoliberalizme ve faşizme karşı direnişin barikatlarını örgütleyecek, direnişte birleşeceğiz"". sendika.org. 26 Ağustos 2022. 26 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2022.
- ^ @kutaymeric07 (25 Ağustos 2022). ""Bugün EHP, EMEP, HDP, SMF, TİP ve TÖP'lü dostlarımızın düzenlediği toplantıda yer almadık."" (Tweet). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2022 – Twitter vasıtasıyla.
- ^ "Emek ve Özgürlük İttifakı 'tarihi belge' açıklamaya hazırlanıyor". mezopotamyaajansi35.com. 29 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022.
- ^ "Erkan Baş: üçüncü bir ittifaka ihtiyaç var!". 7-24esenlerhaber.com. 27 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2022.
- ^ "HDP: Emeğin ve Özgürlüğün İttifakı yola çıkıyor". Dokuz8 Haber. 15 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022.
- ^ "Edebiyatçılardan Emek ve Özgürlük İttifakı'na destek". ilerihaber.org (İngilizce). 23 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2022.
- ^ Azak, Letisya (7 Mart 2023). "Erkan Baş: Ortak aday etrafında ilk turda bu işi bitirelim". Tele1. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
- ^ "HDP Eş Genel Başkanı Mithat Sancar: AKP'den kurtulacaksak, aday çıkarmak yerine muhalefetin adayını destekleyebiliriz". Paraanaliz. 6 Mart 2023. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
- ^ "Selahattin Demirtaş'tan HDP'nin adaylık sorusuna yanıt". Gazete Duvar. 27 Ocak 2023. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
- ^ "Kulis: HDP'de adaylık için iki isim üzerinde duruluyor". birgun.net. 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ "Gültan Kışanak'tan adaylık sorusuna yanıt". birgun.net. 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
- ^ "Emek ve Özgürlük İttifakı aday çıkarmayacak". www.sozcu.com.tr. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023.
- ^ "YSK'dan EMEP açıklaması". www.sozcu.com.tr. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023.
- ^ "Emek ve Özgürlük İttifakı: Kılıçdaroğlu'nu destekleme kararı aldık". Gazete Duvar. 28 Nisan 2023. 28 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2023.