Ekim 2021 Sudan darbesi
25 Ekim 2021 tarihinde General Abdülfettah el-Burhan liderliğindeki Sudan ordusu bir askerî darbeyle hükûmetin kontrolünü ele geçirdi. Kontrolün ele geçirilmesi esnasında ilk başta en az beş üst düzey hükûmet yetkilisi gözaltına alındı.[3] Sivil Başbakan Abdullah Hamduk darbeye destek vermeyi reddetti ve 25 Ekim'de halka direniş çağrısında bulundu;[4] 26 Ekim'de ise ev hapsine alındı.[5] Darbenin ardından ülke genelinde yaygın şekilde internet kesintileri bulunduğu da bildirildi. Aynı günün ilerleyen saatlerinde, Egemenlik Konseyi feshedildi, olağanüstü hal ilan edildi[6] ve Hamdok Kabinesinin çoğunluğu ile çok sayıda hükûmet yanlısı tutuklandı.[7]
| Ekim 2021 Sudan darbesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2019-2024 Sudan'da demokrasiye geçiş | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Sudan Egemenlik Konseyi | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Abdülfettah el-Burhan | ||||||
|
10 sivil öldü, 140 kişi yaralandı.[2] | |||||||
Sudan İşinsanları Derneği ve Özgürlük ve Değişim Güçleri de dâhil olmak üzere önde gelen sivil gruplar, sivil itaatsizlik ve darbe organizatörleriyle iş birliği yapmayı reddetme çağrısında bulundu.[8] 25 ve 26 Ekim'de darbeye karşı kitlesel protestolar gerçekleşti. Ancak gerçekleştirilen bu protestolara ordu tepki verdi. Protestoların ilk gününde en az 10 sivil öldü ve 140'tan fazla kişi yaralandı. Dışişleri Bakanlığı, Enformasyon Bakanlığı ve Başbakanlık [9] darbenin bir suç olduğunu, Hamduk'un başbakan olarak kaldığını belirterek yetki devrini tanımayı reddetti. 26 Ekim'de Afrika Birliği, Hamduk hükûmeti iktidara dönünceye kadar Sudan'ın üyeliğini askıya aldı.[8]
Uluslararası tepkiler değiştir
- Çin ve Etiyopya, Sudanlı gruplar arasında diyalog yapılması çağrısında bulundu.[10][11]
- ABD darbeyi kınadı ve Sudan askeri derhal, göstericilere karşı şiddeti durdurmasını, sivil yetkililerin serbest bırakılmasını ve geçici hükûmetin görevinin başına geri döndürülmesi çağrısında bulundu; ABD ayrıca Sudan hükûmetine yapılan 700 milyon dolarlık ekonomik yardımı dondurdu. Darbe, Fransa, Almanya ve İngiltere hükûmetleri tarafından da kınandı.[12]
- Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, darbeyi kınayarak başbakanın serbest bırakılmasını istedi. BM'nin Sudan halkının yanında olmaya devam edeceğini ve "zorla kazanılan siyasi geçişi korumak için anayasaya tam saygı gösterilmesi gerektiğini" de sözlerine ekledi. Birleşmiş Milletler Sudan Misyonu ve Afrika Birliği de benzer açıklamalarda bulundu.[13]
- 26 Ekim'de Afrika Birliği, Sudan'ın üyeliğini askıya aldı. Sudan'ın Afrika Birliği'nin tam üyeliğini geri kazanmansının koşulunun geçiş hükûmetinin "etkili restorasyonu" olduğunu açıkladı.
- Dünya Bankası, askeri darbenin ardından Sudan'a yaptığı yardımı askıya aldı.[14]
Kaynakça değiştir
- ^ "World condemns Sudan's military coup, US withdraws aid". Radio Dabanga. 26 Ekim 2021. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021.
- ^ "Sudan coup: Protests continue after military takeover". BBC. 25 Ekim 2021. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.
- ^ "Sudan's PM and other leaders detained in apparent coup attempt", The Guardian, Sudan, 25 Ekim 2021, 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 25 Ekim 2021
- ^ "Sudan military seizes power, arrests PM and civilian Ministers in dawn coup". Radio Dabanga. 25 Ekim 2021. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021.
- ^ "Sudan coup 2021: Live updates – PM Abdalla Hamdok escorted back home". Middle East Eye. 26 Ekim 2021. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021.
- ^ "Sudan's Burhan declares state of emergency, dissolves government". Reuters. 25 Ekim 2021. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.
- ^ "Sudan cabinet members, others arrested in apparent coup – Reuters witness". Reuters. 25 Ekim 2021. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.
- ^ a b "African Union suspends Sudan over coup". Al Jazeera English. 27 Ekim 2021. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2021.
- ^ Pietromarchi, Virginia; Siddiqui, Usaid (26 Ekim 2021). "Defiant anti-coup protesters return to Sudan streets: Live". Al Jazeera English. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2021.
- ^ Samy Magdy, Sudan's prime minister, detained after coup, returns home 27 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Associated Press (26 Ekim 2021).
- ^ Deaths of Sudan protesters mount as international community condemns coup 26 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Agence France-Presse (26 Ekim 2021).
- ^ Richard Wheeler & Martina Bet, [Sudan coup: UK Government condemns the military], The Scotsman (26 Ekim 2021).
- ^ "The Latest: China urges dialogue between Sudan's factions". AP NEWS (İngilizce). 25 Ekim 2021. 25 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2021.
- ^ "Sudan coup: World Bank suspends aid after military takeover". BBC News (İngilizce). 27 Ekim 2021. 28 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2021.