Doğanhisar
Doğanhisar, Konya ilinin bir ilçesidir.
| Doğanhisar | |
|---|---|
 | |
 Türkiye'de Bulunduğu Yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Konya |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Ayşe Karaca |
| • Belediye başkanı | Ali Öztoklu (AK Parti) |
| Rakım | 1200 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 16.029 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 15.520 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 42930 |
| İl alan kodu | 0332 |
| İl plaka kodu | 42 |
Resmî site Belediye | |
Tarihçe
değiştirDoğanhisar, antik dönemde "Phrygia Parōreia" (Dağlık Frigya) olarak adlandırılan coğrafyada yer almaktadır.[2] M.Ö. 500 yıllarında Meteos (Metyos) adıyla Konya'da kurulmuştur. Arkeologlar yer altından çıkan eserlerden yola çıkarak bu tarihlerde bölgede büyük bir şehrin kurulduğu ancak bu şehrin büyük savaşlarda elden ele geçmesi sırasında kalelerin, mabetlerin harap olduğu sonucuna varmaktadırlar.[3] İlçe, 395 yılında Bizans İmparatorluğu tarafından ele geçirilmiş ve M.S 704 ve 708 yılları arasında ise Emevi ve Abbasi Devletleri ordularının taarruzlarına uğramıştır. Bu savaşlarda şehit olan Seyit Ahmet'in mezarı Kızılışık bölgesinde bulunmaktadır.
Malazgirt Savaşı'ndan sonra 1071, Selçukluların batıya yayılmaları ile birlikte 1110 yılında Doğanhisar, Türklerin hakimiyetine geçmiştir. İlçe; 1116, 1143 ve 1189 yıllarında Haçlı Seferleri'ne maruz kalmıştır.[4] 1298 tarihinde Karamanoğulları idaresine geçene kadar Eşrefoğulları ve Hamidoğulları idaresinde kalan ilçe, Fatih Sultan Mehmet devrinde 1467 yılında fiilen Osmanlı topraklarına bağlanmıştır.[4]
İlçenin bugünkü adının nereden geldiğine dair iki farklı görüş bulunmaktadır. Birinci görüşe göre ilçenin adı Selçukluların arması olan doğan kuşunu simgelemekte olup, kalesinin adı ise buna istinaden “Doğan Kalesi” olarak adlandırılmıştır. Daha sonra bu yerleşim birimi Doğanhisar adını almıştır. İkinci görüşe göre ise Doğan Kalesi'nin adı, mezarına ev sahipliği yaptığı 1176 Miryokefalon Savaşı'nda şehit düşen Emir Doğan Bey'den gelmektedir.[4]
Cumhuriyet döneminde Akşehir kazasının Doğanhisar nahiyesi olarak anılmakta iken, Resmi Gazete'de 27 Haziran 1957 tarihinde yayınlanan "Yeniden (78) kaza kurulması ve İzmir vilâyetine bağlı Kuşadası kazasının Aydın vilâyetine bağlanması hakkında Kanun"[5] uyarınca ilçe yapılmıştır.
Coğrafya
değiştirDoğanhisar ilçe merkezi, Sultan Dağları'nın kuzeydoğuya bakan eteklerinde kurulmuştur. Konya il merkezine 122 km uzaklıkta bulunmaktadır. Doğuda Ilgın ilçesine, güneyde Hüyük ilçesine, batıda Isparta ili, kuzeybatıda Akşehir ilçesine, kuzeyde Ilgın ilçesine ve Argıthanı kasabasına komşudur. İlçenin yüzölçümü 519,5 km² olup, denizden yüksekliği 1220 metredir.
İlçe, Konya'nın %1,27'sini, İç Ege Havzası'nın ise %14,19'unu oluşturmaktadır.[6] 2019 MEVKA verilerine göre ilçe toplam alanının %46,03'ü tarım alanı, %40,16'sı ormanlık alan ve %6,07'si çayır-mera alanıdır.[6]
İklim
değiştirBölge iklimi ve bitki örtüsü, Akdeniz iklimi ve Karasal iklim arasında bir geçiş koridoru olma özelliği göstermektedir.[7] Ancak Karasal iklim ağır basmaktadır.
Sağlık
değiştirİlçede bir adet devlet hastanesi bulunmaktadır.
İdari durum
değiştirDoğanhisar ilçesine bağlı toplam 24 mahalle bulunmaktadır.[8]
Nüfus
değiştir| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1960[9] | 22.943 | 5.567 | 17.376 |
| 1965[10] | 24.597 | 5.966 | 18.631 |
| 1970[11] | 28.985 | 8.887 | 20.098 |
| 1975[12] | 30.807 | 9.487 | 21.320 |
| 1980[13] | 29.663 | 7.722 | 21.941 |
| 1985[14] | 30.756 | 8.793 | 21.963 |
| 1990[15] | 34.078 | 9.478 | 24.600 |
| 2000[16] | 36.162 | 9.756 | 26.406 |
| 2007[17] | 22.510 | 5.945 | 16.565 |
| 2008[18] | 22.095 | 6.209 | 15.886 |
| 2009[19] | 21.813 | 6.233 | 15.580 |
| 2010[20] | 21.442 | 5.882 | 15.560 |
| 2011[21] | 20.940 | 5.820 | 15.120 |
| 2012[22] | 18.904 | 5.718 | 13.186 |
| 2013[23] | 18.193 | 18.193 | veri yok |
| 2014[24] | 17.683 | 17.683 | veri yok |
| 2015[25] | 17.069 | 17.069 | veri yok |
| 2016[25] | 16.461 | 16.461 | veri yok |
| 2017[25] | 16.118 | 16.118 | veri yok |
| 2018[25] | 16.029 | 16.029 | veri yok |
| 2019[25] | 15.810 | 15.810 | veri yok |
| 2020[25] | 15.520 | 15.520 | veri yok |
| 2021[25] | 15.134 | 15.134 | veri yok |
| 2022[25] | 14.812 | 14.812 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Demografi
değiştirTÜİK ADNKS verilerine göre ilçe nüfusu 2022 yılı itibarıyla 14.812 kişidir.
2018 TÜİK verilerine göre nüfusun %58,62'sini oluşturan 15-64 yaş arası nüfus grubu en yoğun grubu oluştururken, hemen ardından %27,79 ile 65 yaş üstü nüfus gelmektedir, 0-14 yaş aralığı grubu ise %13,58 ile en düşük yoğunluklu grubu oluşturmaktadır.[6] En yoğun nüfus grubu 55-75 yaş arası nüfustur.[6] Bu veriler, ilçe nüfusunun büyük kısmını yaşlıların oluşturduğunu göstermektedir. İlçedeki iş sahalarının yetersizliği nedeniyle istihdam amaçlı dışarıya yoğun göç verilmekte olduğundan ilçe nüfusu azalma eğilimindedir.
2017 yılı itibarıyla ilçede okuma yazma bilenlerin oranı %95,3'tür.
Ekonomi
değiştirDoğanhisar kili; seramik, tuğla, kiremit, çanak ve çömlek üretimi için uygun bir topraktır.[26] Geçmişte toprağının yapısı nedeniyle testicilik ve çömlekçilik Doğanhisar'da önemli bir geçim kaynağı konumundaydı. Doğanhisar'ın nitelikli ve verimli kil yatakları, 9000 yıllık geleneksel terakota üretimini mümkün kılmıştır.[27] İlçenin armasında bulunan testi, ilçenin bu geleneğini simgelemektedir. Günümüzde bu gelenek unutulmaya yüz tutulsa da bu alanda önemli bir potansiyeli bulunmaktadır.
İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Tarım alanlarında hububat, baklagiller, sebze ve meyve bitkileri üretilmektedir.[6] İlçede illit (bir çeşit kil minerali) yatakları bulunmakta ve halen işletilmektedir. Çıkarılan illit genellikle karayolu aracılığı ile çoğunlukla Bilecik ilinde yer alan seramik fabrikalarına satılmaktadır. İllit madenciliğinin ilçe ekonomisine katkısı yadsınamaz. İlçede sanayi geliri ve sanayileşme yok denecek kadar azdır.[6]
Galeri
değiştir
Kaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ Ahmet Tırpan, Okay Sütçüoğlu (2012). "Doğanhisar'ın Tarihi Coğrafyası. Tyraion, Thiymbrion, Hadrianapolis adlarının yanlış lokalizasyonuna dair kanıtlar ve Doğanhisar antik kent dokusunun tanımlanması" (PDF). I. Ulusal Doğanhisar Sempozyumu Bildiriler. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Şerife Yalçın Yastı (Ocak 2004). "Konya-Çukurçimen ve Doğanhisar çömlekçi killerinin karakterizasyonu ve renklendirici malzeme olarak değerlendirilmesi". 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ a b c Turgay Kütükçü (2019). "Doğanhisar'da Sosyal ve Dini Hayat" (PDF). Yüksek Lisans Tezi. 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ "Yeniden (78) kaza kurulması ve İzmir vilâyetine bağlı Kuşadası kazasının Aydın vilâyetine bağlanması hakkında Kanun" (PDF). 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c d e f "Doğanhisar İlçe Raporu" (PDF). 2019. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ Gülseren Mutlu (2016). "Antik Dönem'de Phrygia Paroreia". 7 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Doğanhisar Nüfusu - Konya". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Konya Doğanhisar Nüfusu". nufusune.com.
- ^ Müge Tarhan (2019). "Porselen Karo Üretimlerinde Konya Kili Kullanımı". 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ Serap Ünal (2021). "Ceramic Production from Neolithic Doğanhisar Pottery Culture: Intangible Heritage of Technology Transfer from Past to Present" (PDF). Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.[ölü/kırık bağlantı]