Vikipedi

Bozyiğit, Arpaçay

Bozyiğit, Kars ilinin Arpaçay ilçesine bağlı bir köydür.

Bozyiğit
Köy
Harita
Kars'ın konumu
Kars'ın konumu
Kars üzerinde Bozyiğit
Bozyiğit
Bozyiğit
Bozyiğit'in Kars'taki konumu
ÜlkeTürkiye Türkiye
İlKars
İlçeArpaçay
Coğrafi bölgeDoğu Anadolu Bölgesi
Rakım2044 m
Nüfus
 (2022)
 • Toplam100
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu0474
İl plaka kodu36
Posta kodu36730

Tarihçe değiştir

Bozyiğit köyünün eski adı Geraşeni'dir. Gürcüce bir yer adı olan Geraşeni (გერაშენი), üvey evlat anlamındaki "geri" (გერი) ile köy, yerleşim anlamındaki "şeni" (შენი) kelimelerinde oluşur.[3][4] Bu yer adı Türkçeye "Gereşen" şeklinde girmiştir. Nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Gereşen (كرەشین) şeklinde yazılmıştır.[5]

Geraşeni köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Palakatsio bölgesinde yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 1578 yılında Gürcülerden ele geçirmiştir. Ancak Geraşeni, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defteri ile Çıldır Eyaleti'nin 1694-1732 dönemini kapsayan cebe defterinde bir köy olarak geçmemektedir. Osmanlı mufassal defterini yayımlayan Gürcü Türkolog Sergi Cikia, Pekraşeni (Gülyüzü) köyünün yakınında bulunduğu belirtilen Cigraşeni (جكرەشن) köyünün Geraşeni olabileceğini yazmıştır.[6][7]

Bununla birlikte Geraşeni'nib 19. yüzyılda meskun bir yer olduğu Rus idaresinin 1886 yılındaki nüfus tespitinden de anlaşılmaktadır. Geraşen (Герашенъ) olarak kaydedilmiş olan yerleşim, bu tarihte Ardahan sancağının Çıldır kazasına bağlı Çala nahiyesinin dokuz köyünden biriydi. Tamamı Türk olarak kaydedilmiş olan nüfusu, 74'ü erkek ve 69'u kadın olmak üzere, 18 hanede yaşayan 143 kişiden oluşuyordu.[8]

Gürcü gazeteci V. Koptonaşvili 1894 yılında Ardahan bölgesi gezi günlüklerinde köyün adını Garaşeni (გარაშენი) biçiminde yazmıştır.[9] Birinci Dünya Savaşı yıllarında Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı ve gazeteci Konstantine Martvileli ise, köyün adını Geraşeni (გერაშენი) olarak yazmış, burada Karapapakların yaşadığını ve küçük bir kilisenin yıkıntılarının bulunduğunu belirtmiştir.[10] Ancak bu kiliseden günümüze herhangi bir kalıntı ulaşmamıştır.[11]

Geraşeni köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan sınırları içinde kaldı. Bu durum 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da tanındı. Ancak ertesi yıl Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla köy Türkiye'ye bırakıldı.[12]

Geraşeni, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Gereşen (كرەشین) olarak geçer. Bu tarihte köy Kars vilayetinin Çıldır kazasının Cala nahiyesine bağlıydı.[13] 1935 genel nüfusu sayımında Gereşin köyünde 183 kişi yaşıyordu. Geraşeni veya Gereşen Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında Bozyiğit olarak değiştirildi.[14] 1965 genel nüfus sayımında Bozyiğit köyünün nüfusu 396 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 51 kişi okuma yazma biliyordu.[15]

Köy, 23 Kasım 1997 tarih ve 23179 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İçişleri Bakanlığı'nın 21.11.1997 tarih ve 97/48293 sayılı sınır tespit kararı ile Ardahan ili Çıldır ilçesinden ayrılarak Kars'ın Arpaçay ilçesine bağlanmıştır.[16]

Coğrafya değiştir

Köy, Kars il merkezine 67 km, Arpaçay ilçe merkezine 25 km uzaklıktadır.[17]

Nüfus değiştir

Yıllara göre köy nüfus verileri
2022 100[2]
2021 101[2]
2020 107[2]
2019 115[2]
2018 112[2]
2017 110[2]
2016 118[2]
2015 122[2]
2014 121[2]
2013 132[2]
2012 145[2]
2011 150[2]
2010 152[2]
2009 163[2]
2008 168[2]
2007 157[2]
2000 167[18]
1990 266[19]
1985 394[20]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Bozyigit, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020. 
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Kars Arpaçay Bozyiğit Köy Nüfusu". Nufusune.com. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020. 
  3. ^ "გერი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 20 Mart 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
  4. ^ "შენი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 21 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
  5. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 763.
  6. ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (გურჯისტანის ვილაიეთის დიდი დავთარი), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 405". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2024. 
  7. ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (ჩილდირის ვილაიეთის ჯაბა დავთარი: 1694-1732 წწ.), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979. 30 Aralık 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 404". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2024. 
  9. ^ "V. Koptonaşvili, "Bir Yolcunun Notlarından - Ardahan "Sancağı"nda Gürcü Gezgin" (ვ. კოპტონაშვილი, "მგზავრის დღიურიდან" - ქართველი მგზავრი ადრაჰანის "სანჯახში", İveria, 21 Temmuz 1894, sayı: 155" (PDF). 19 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Kasım 2023. 
  10. ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde" (Gürcüce), Sakartvelo gazetesi, 3 Ekim 1917, sayı. 216". 25 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022. 
  11. ^ 2019 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce: ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2019 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2021, s 25. 8 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9746-3-2
  12. ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022. 
  13. ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 763.
  14. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  15. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  16. ^ "Sınır Tespit Kararları". Resmî Gazete. Kasım 1997. 23 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2020. 
  17. ^ "Bozyiğit Köyü". YerelNet.org.tr. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2020. 
  18. ^ "İl, ilçe ve bucaklara göre köy nüfusları - 2000". TÜİK. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2020. 
  19. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020. 
  20. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bozyiğit,_Arpaçay&oldid=32507376" sayfasından alınmıştır