Aziz Kırk Şehitler Kilisesi (Veliko Tırnovo)

Aziz Kırk Şehitler Kilisesi
Aziz Kırk Şehitler Kilisesi
Ülke	Bulgaristan
Koordinatlar	43°05′04″K 25°39′00″D / 43.08444°K 25.65000°D
Mezhep	Doğu Ortodoks Kilisesi

Aziz Kırk Şehitler Kilisesi (Bulgarca: църква "Св. Четиридесет мъченици", tsarkva "Sv. Chetirideset machenitsi") İkinci Bulgar İmparatorluğu'nun eski başkenti olan Bulgaristan'ın Veliko Tırnovo kasabasında 1230 yılında inşa edilmiş bir Orta Çağ Doğu Ortodoks Kilisesi'dir.

Uzatılmış altı sütunlu bir bazilika olan Aziz Kırk Şehitler Kilisesi, üç yarım daire apsis ve batıdan dar bir nartekse sahiptir. Kilisenin batı tarafına daha sonra başka bir yapı eklenmiştir. Kilisenin içi muhtemelen 1230 yılında duvar resmi ile kaplanmıştır. Batı ilavesinde, geleneksel kemerleri ve duvara yerleştirilmiş renkli küçük seramik plakaları ortaya çıkaran dış dekorasyonun bir kısmı günümüze gelmiştir. Kilisenin dış duvarlarında fresklerin boyanıp boyanmadığı belli değil.

Kilise, Omurtag Sütunu, II. İvan Asen'in Sütunu ve Han Krum hükümdarlığında Rodosto'dan Sınır Sütunu dahil olmak üzere, Bulgar İmparatorluğu'nun en önemli tarihi kayıtlarından bazılarını içermektedir. Han Omurtag ve Han Krum'un sütunları Yunanca yazılmıştır. Krum'un "Rodostro Kalesi" sütunun yazıtı baş aşağı çevrilidir. Omurtag'ın yazıtında Tuna nehri üzerinde yeni bir görkemli sarayın inşa edilmesi anlatılır, ancak bu sarayın yeri bilinmemektedir. Yazıtın ikinci kısmı, sonraki nesillerin Omurtag'ın yaptıklarını hatırlaması için bir mirastır. Bu sütunlar kiliseye II. İvan Asen tarafından güçlü atalarına bir övgü olarak yerleştirilmiştir.

Tarihi değiştir

Kırk Şehitler Olayı'na adanan kilise, 9 Mart 1230'da Theodoros Dukas yönetiminde Epir Despotluğu'na karşı Klokotnitsa yakınlarındaki önemli zaferinin onuruna Bulgar çarı II. İvan Asen'in emriyle inşa edilmiş ve boyanmıştır. Kilisenin adı Kırk Şehitler Olayı'nın yortusunun olduğu gün savaşın meydana gelmesinden kaynaklanır. II. İvan Asen dönemin kraliyet kilisesi, Yantra Nehri'nin sol yakasındaki Tsarevets'in eteğindeki Büyük Lavra manastırının ana kilisesiydi.

Aziz Kırk Şehitler Kilisesi - Yantra Nehri kıyısından batı yüzünün görünümü

Sırp Ortodoks Kilisesi'nin en önemli azizi olan Sava, 14 Ocak 1235 veya 1236'da Tırnovo ziyareti sırasında öldükten sonra kiliseye gömüldü, ancak bundan kısa bir süre sonra 6 Mayıs 1237'de kalıntıları Sırbistan'a taşındı.

Kilise, Osmanlı yönetiminin ilk yıllarından muhtemelen 18. yüzyılın ilk yarısına kadar Hristiyan karakterini korumuştur. 1853 yılında duvar resimleri, ikonalar ve İkonostasisin yıkılması ve yapının kendisinde değişikliklerin yapılmasıyla camiye dönüştürüldü. Özellikle narteksin batı tarafının kuzey yarısından sadece sınırlı sayıda resim korunmuştur.

Kilisenin arkeolojik araştırmaları 1850'lerin başlarında başladı, ancak kazılar ilk olarak 1906'da daha sonraki 1913'teki bir depremde ağır hasar gördükten sonra 1914'te yapıldı.

Kilisenin sistematik arkeolojik araştırması 1969'da başladı. 1972'de, 1,9 m boyunda bir askeri olarak teçhizatlandırılmış adamın kraliyet cenazesi kazısında ters (negatif) hanedan arması ve Kaloyanov prasten (КАЛОꙖНОВ ПРЪСТЕН, "Kaloyan yüzüğü") yazısı taşıyan som (61,1 gram) altın yüzük çıkarıldı. Kapsamlı yeniden yapılanma çalışmalarının ardından, Aziz Kırk Şehitler Kilisesi 2000'li yıllarda tamamen yenilenmiş ve 14 Eylül 2006'da resmi açılışla tekrar halka açılmıştır. Kilise modern görünümü, Orta Çağ yapısını büyük ölçüde andırmaktadır. Kilisenin yeniden inşasının ardından, aralarında Bulgaristan Kaloyan'ın da bulunduğu Bulgar imparatorları ve soylularının kalıntıları için mezar yeri olarak kullanılmıştır.

Kırk Şehitler Kilisesi, aynı zamanda 18 Mayıs 1888'de Bulgaristan başbakanı Stefan Stambolov'un Polikseniya Kostaki Stanchova ile yaptığı cömert düğünün yapıldığı yerdir. Bulgaristan'ın Osmanlı İmparatorluğu'ndan tam bağımsızlığı 22 Eylül 1908'de kilisede Çar Ferdinand tarafından ilan edilmiştir.

Mezarlar değiştir

Galeri değiştir

Dış görünümü
Dış görünümü
Dış görünümü
Dış görünümü
Kaloyan'ın lahdi

Kaynakça değiştir

Димитров, Божидар (3 Ağustos 2008). "Храмът "Свети Четиридесет мъченици"" (Bulgarca). Национален исторически музей. 16 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2020.
Гербов, К. (3 Ağustos 2008). "Гробът на цар Калоян и легендите за църквата "Св. 40 мъченици"" (Bulgarca). Nauka.bg. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2020.

Dış bağlantılar değiştir

Resmî site (Bulgarca)
St. 40 Martyrs church – the pantheon of Bulgarian rulers 22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.