Vikipedi

Arsuz

Hatay ilinin ilçesi

Arsuz, Hatay ilinin bir ilçesidir. Amanos Dağları ve Akdeniz kıyısı arasında yer almaktadır. 2020 yılı itibarıyla 97.217 kişilik nüfusa sahiptir. Uluçınar ile Gökmeydan mahallelerinden oluşan ilçe merkezine tamamı dağlık ve kırsal kesimlerde bulunan 25 köy bağlıdır. İlçenin ekonomik durumu tarım, hayvancılık, turizm ve balıkçılığa dayanmaktadır. Arsuz, yüzölçümü bakımından Hatay'ın 4. büyük ilçesidir.[5]

Arsuz
İlçe
Arsuz'daki yat limanı (Haziran 2019)
Arsuz'daki yat limanı (Haziran 2019)
Hatay ili siyasi haritası
Hatay ili siyasi haritası
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlHatay
Coğrafi bölgeAkdeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamHacı Hasan Gökpınar[1]
 • Belediye başkanıAsaf Güven[2] (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam462 km²
Rakım3 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam90,456
 • Kır
-
 • Şehir
97.217
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu31290
İl alan kodu0326
İl plaka kodu31

Tarihçe değiştir

Arsuz ilçesi, tarihi boyunca; Rhosus, Rhopolis, Port Panel, Kabev, Arsous ve bugünkü adı olan Arsuz isimlerini almıştır. Arsuz'da ilk yerleşim çok eskilere dayanmaktadır. Ancak bilinen tarihi Selevkoslarla başlamaktadır. Arsuz, M.Ö. 300 yıllarında Makedonya Kralı Büyük İskender'in generallerinden Selevkos I. Nikator'un, M.Ö. 64 yılında Roma'nın, M.S. 638 yılında Arapların, M.S. 969 yılında Bizans'lıların ve 1268 yılında ise Memlüklüler'in egemenliği altına girmiştir. Arsuz, Bizans ve Roma dönemlerinde çok önemli bir liman ve yerleşim yeri konumundaydı. Bu dönemlere ait tarihi bir bölümü günümüzde mevcut olup, askeri bölge içerisinde bulunmaktadır.[6] 30 Aralık 1994 tarihinde Uluçınar ve Arpaçiftlik köylerinin birleştirilmesiyle belediye statüsü alarak beldeye dönüştü.[7] Arsuz, 12 Kasım 2012'de 6360 sayılı kanun ile İskenderun'a bağlı bir belde iken ilçe oldu.[8]

Coğrafya değiştir

Arsuz ilçesinin yüzölçümü 462 km²'dir.[9] Arsuz, Hatay il merkezine 87 kilometre uzaklıktadır. İlçe topraklarının kuzeyinde İskenderun, kuzeydoğusunda Belen, doğusunda Amanos dağları, güneyinde Samandağ ve batısında Akdeniz bulunur. Hatay'ın kıyı şeridinin yaklaşık %20'si Arsuz ilçe sınırları içerisindedir. Ayrıca Arsuz 462 km²'lik yüzölçümüyle Hatay yüzölçümünün %8,4'ünü oluşturur. Arsuz ilçe toprakları genelde düz alanlarla kaplıdır. Amanos Dağları'na yakın kesimlerinde yüksek tepeler, vadiler ve platolar bulunmaktadır. İlçenin rakımı 3 metredir. Arsuz ilçe merkezi, Uluçınar ve Gökmeydan mahalleleri olmak üzere 2 mahalleden oluşmaktadır ve Akdeniz kıyısında düz bir alanda kurulmuştur. İlçenin en önemli akarsuları Zilli ve Arsuz çaylarıdır.

Nüfus değiştir

2020 yılı nüfus sayımı sonuçlarına göre Arsuz'un nüfusu 97.217'dir.

Yıl Toplam
2013[10] 79.782
2014[11] 81.001
2015[12] 82.498
2016[12] 84.889
2017[12] 87.666
2018[12] 90.456
2019[12] 92.749
2020[12] 97.217

Tarihî yerler değiştir

Arsuz ilçe merkezinde bulunan dünyanın en eski kiliselerinden biri kabul edilen Maryo Hanna Kilisesi ve Arsuz'a bağlı Hacıahmetli köyü yakınlarında Meryem Ana'nın banyo yaptığı yer olduğu iddia edilen Meryem Ana Havuzu bulunmaktadır.[13]

Arsuz Kalesi değiştir

Arsuz ilçesinin 30 km kadar güneyinde bulunan Kale köyünde Selçuklular zamanında yapıldığı tahmin edilen bir kale bulunmaktadır. Kale denize paralel olarak yüksekliği 10 metre olan bir tepe üzerinde inşa edilmiştir. Kalenin hangi tarihte yapıldığına dair bilgi yoktur. Ancak köyün adından da anlaşıldığı gibi eski zamanlarda bu köyde bir kalenin olduğu bilinmektedir. Kalenin adının ise Arsuz Kalesi olduğu tahmin edilmektedir. Kale denizden gelebilecek saldırılara karşı büyük bir beton duvarla üstü kapatılmıştır. Günümüzde kalenin bulunduğu yer yıkılmış ve yok olmuş durumdadır. Ancak kalenin kalıntılarını görmek mümkündür.

Ulaşım değiştir

Arsuz ilçe merkezinden bağlı mahalle ve köylere ulaşım minibüs ve dolmuşlarla sağlanmaktadır. İlçe merkezinden köylere dolmuş ve minibüs bulmak mümkündür. Arsuz ilçesine ulaşım karayolu ile sağlanmaktadır. İskenderun - Arsuz ilçe yolu 37 km'dir.[14] Hatay - Arsuz otoyolu ise 87 km'dir.[15] Arsuz'un 10 km güneyinde Konacık köyünde bir balıkçı barınağı bulunmaktadır.

Coğrafi konum değiştir

Arsuz ilçesi, coğrafi konum ve yüzölçümü bakımından Hatay'ın 4.büyük ilçesi konumunda bulunmaktadır. Arsuz, 462 km² alana sahiptir. İlçe merkezinin ortalama rakımı 3 metre civarındadır. Dağlık kesimlerinde en yüksek rakımı ise 1.700 metrenin üzerindedir. Arsuz ilçe topraklarının doğusunda Amanos dağları, batısında Akdeniz ve ortasında Arsuz ovası bulunur. Ayrıca Arsuz; kuzeyde İskenderun, kuzeydoğuda Belen, doğuda Antakya ve güneyde Samandağ ilçeleriyle komşudur. Aşağıkepirce köyünden başlayan Arsuz ilçesinin sınırı sahil şeridine takiben Kale köyüne kadar uzanır. İlçe topraklarının sonlandığı noktanın karşısında Samandağ ilçesinin Keldağı vardır. Arsuz ilçesinin 40 kilometre uzunluğunda kıyı şeridi bulunmaktadır.[16] Bu bakımdan Hatay'ın en uzun kıyı şeridine sahip 2. ilçesi konumundadır.

Dağ ve tepeler değiştir

Arsuz ilçe topraklarının %50,5'ini dağlar, %45,7'sini ovalar ve %5,3'ünü platolar oluşturur. İlçe topraklarının doğu-güney hattında Amanos Dağları yer almaktadır. Arsuz ilçe sınırları içerisinde kalan en yüksek nokta 1.755 metre ile Daz tepedir. İlçe sınırları içinde kalan bir diğer önemli nokta ise Arsuz - Belen ilçe sınırında bulunan Çobandede tepesidir. Bu tepenin en yüksek rakımı 1.722 metre civarındadır.[17]

Jeolojik yapı değiştir

Arsuz ilçe topraklarının ana çatısını Amanos Dağları ve Arsuz düzlüğü oluşturur. Bu dağ sırası ile ovanın jeolojik yapısını peridotit ve serpantin gibi gabro yeşil kütleler oluşturmaktadır.

Bitki örtüsü değiştir

Arsuz ilçesinin doğal bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluşturur. Amanos Dağları'nın denize bakan kesimlerinde makilik alanlarda 800 metreden 1200 metreye dek ardıç gibi ibreli ağaçlarla meşe, kayın, kızılcık, kavak ve çınar gibi yapraklı ağaçları bulunmaktadır. 1200 metrenin üzerinde ibreli ağaçlardan kızılçam, karaçam, sedir ve yer yer ardıçlardan oluşan geniş ormanlar bulunur.

Akarsular değiştir

Arsuz ilçesinin en önemli akarsuları; Zilli, Hacıahmetli, Arsuz, Avcılarsuyu, Hüyük ve Konacık çaylarıdır. Dağlardan kaynaklanan sular küçük dereler halinde denize dökülmektedir.

Baraj ve göller değiştir

Arsuz ilçe sınırları dahilinde Madenli köyü mevkiinde bulunan Zilli çayı üzerinde Arsuz Gönen Barajı[18] ve Konacık köyü yakınlarında ise Arabın gölü kanyonu bulunmaktadır.[19]

Yeraltı zenginlikleri değiştir

Arsuz ilçesinde asbest varlığı bulunmaktadır. Asbestin toplam rezervi 3 milyon 523 bin 300 tondur.[20]

Enerji ve tabii kaynaklar değiştir

Arsuz'un Kale Köyünde 1320 MW'lık Güney Akdeniz Entegre Termik Santrali[21] yapılacaktır. Arsuz ilçesi Rüzgâr, Güneş, Hidroelektrik ve Jeotermal gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasında çok verimli ve uygun bir coğrafi bölgede bulunmaktadır. Arsuz çok rüzgârlı ve çok güneş alan bir yerleşim yeridir, bu açıdan tabii kaynakları oldukça verimlidir.

İklim değiştir

Arsuz ilçesinde Akdeniz iklimi görülmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçmektedir. Temmuz ayı 8 mm yağışla yılın en kurak ayıdır. Ocak ayı 152 mm yağışla yılın en fazla yağış alan ayıdır. Ağustos ayı 34,7 °C ile yılın en sıcak ayıdır. Ocak ayı 10,3 °C ile yılın en soğuk ayıdır. Yılın en kurak ve en yağışlı ayı arasındaki yağış miktarı 144 mm'dir. Yıl boyunca ortalama sıcaklık 17,4 °C civarında seyretmektedir.[22]

Ekonomi değiştir

Arsuz ilçesinin ekonomisi turizm, tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Başlıca tarımsal faaliyetler arpa ve buğday gibi tahıl ürünleri yetiştiriciliği ağırlıklı olmak üzere, patates, soğan, patlıcan, domates, biber, maydanoz, ıspanak, mısır, kayısı, pamuk, üzüm, portakal, limon, muz, yer fıstığı ve zeytin en çok yetiştirilen sebze ve meyve tarımından oluşmaktadır. Ayrıca köylerde ve yaylalarda besicilik yoluyla hayvancılık ile arıcılık yapılmaktadır. Arsuz'un birçok köyünde büyük baş ve küçük baş hayvancılık yapılmaktadır. Kıyı kesimlerinde küçük çapta balıkçılık da yapılmaktadır. Arsuz ilçe topraklarının %50,4'ü tarım arazisidir. İlçede; Arsuz İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,[23] 1864 Sayılı Arsuz Tarım Kredi Kooperatifi[24] ve T.C. Ziraat Bankası Arsuz Şubesi[25] tarafından çiftçilere tarım ve hayvancılık alanında destek verilmektedir.

Altyapı bilgileri değiştir

Arsuz ilçe merkezi ve mahallelerinde elektrik, su, telefon ve kanalizasyon şebekesi mevcuttur. Ancak köylerde elektrik ve su hattı vardır, Fakat telefon ve kanalizasyon şebekesi yoktur. İlçede; Arsuz Ptt Merkez Müdürlüğü,[26] Tedaş Arsuz İlçe İşletme Şefliği[27] ve Hatsu Arsuz İlçe İşletme Şefliği bulunmaktadır.[28]

Eğitim değiştir

2015 yılı verilerine göre İlçede; Arsuz Halk Eğitim Merkezi, 4 Anaokulu, 9 Lise, Mesleki ve Teknik Lisesi, 77 İlk ve Ortaokulu, 5 Rehberlik ve Araştırma Merkezi ve özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi ile 3 Sürücü Kursu bulunmaktadır.[29]

Sağlık değiştir

Arsuz ilçesinde; Özel Medica Arsuz Tıp Merkezi[30] Arsuz Toplum Sağlığı Merkezi, Arsuz 1.Nolu 112 Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonu, 2 Sağlık Kabini, 13 Aile Sağlığı Merkezi, 17 Aile Hekimliği Birimi ve 27 eczane bulunmaktadır.[31] 2023 senesinin Şubat ayında Arsuz Devlet Hastanesi hizmete açılmıştır.

Asayiş ve güvenlik değiştir

Arsuz ilçesinin asayiş ve güvenliği, Arsuz İlçe Emniyet Müdürlüğü[32] ve Arsuz İlçe Jandarma Komutanlığı[33] birimleri tarafından sağlanmaktadır. İlçe Emniyet Müdürlüğü'ne bağlı Arsuz Polis Merkezi Amirliği ile Mobese Komuta Merkezi bulunmaktadır.

Yerel yönetim değiştir

Şu an Kaymakamlık görevini Hacı Hasan Gökpınar yürütmektedir. 2019 Türkiye yerel seçimleri sonucunda Asaf Güven Arsuz Belediye Başkanlığı görevini yürütmektedir.

İdari yapı değiştir

2012 yılında TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanunla Arsuz ilçesi kurulmuştur.[34] Belde belediyeleri kapatılarak mahalleye dönüştürülmüştür. Arsuz, 8 mahalle ve 17 köyden oluşmaktadır.[35]

Mahalleler değiştir

Uluçınar (Merkez), Gökmeydan (Merkez), Arpaçiftlik, Çetillik, Gözcüler, Akçalı, Üçgüllük, Madenli, Karaağaç

Köyler değiştir

Aşağıkepirce, Yukarıkepirce, Derekuyu, Kurtbağı, Gülcihan, Beyköy, Karagöz, Hacıahmetli, Arpagedik, Hüyük, Avcılarsuyu, Haymaseki, Tülek, Konacık, Işıklı, Tatarlı, Kale, Nergizlik, Karahüseyinli, Kozaklı.

Belediye değiştir

Arsuz'da belediye teşkilatı ilk kez 1995 yılında kurulmuştur. Uluçınar (Arsuz) 1987 yılında bucak merkezi olurken, 1995 yılında Arsuz belde belediyesi kurulmuş ve 2014 yılında Arsuz ilçe belediyesi olmuştur.[36]

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Kaymakamımız". Arsuz Kaymakamlığı. 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014. 
  2. ^ "Özgeçmiş". Arsuz Belediyesi. 16 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2019. 
  3. ^ "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Komutanlığı. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2015. 
  4. ^ "ARSUZ İçin 5 Günlük Hava Tahmini". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2015. 
  5. ^ "T.C. Arsuz Kaymakamlığı". www.arsuz.gov.tr. 14 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2022. 
  6. ^ "Arsuz Kaymakamlığı". 13 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2015. 
  7. ^ "Belediye Kurulmasına Dair Kararlar" (PDF). Resmî Gazete. 7 Ocak 1995. 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2021. 
  8. ^ "TBMM". 15 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2015. 
  9. ^ "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Komutanlığı. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014. 
  10. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  11. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  12. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Arsuz Nüfusu - Hatay". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Hatay Arsuz Nüfusu". nufusune.com. 
  13. ^ "İnanç Turizmi". Hatay Valiliği. 30 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014. 
  14. ^ "İl ve İlçeler Arası Mesafe". İllerarasimesafe.com. 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015. 
  15. ^ "İl ve İlçeler Arası Mesafe". İllerarasimesafe.com. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015. 
  16. ^ "Arsuz'un coğrafi konumu". Arsuz Kaymakamlığı. 13 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2015. 
  17. ^ "Hatay Valiliği". Erişim tarihi: 22 Temmuz 2015. [ölü/kırık bağlantı]
  18. ^ "Arsuz Gönen Barajı". Erişim tarihi: 13 Ekim 2015. [ölü/kırık bağlantı]
  19. ^ "Arsuz Arabın Gölü". Hatsu Genel Müdürlüğü. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2015. 
  20. ^ "İskenderun'un stratejik yeri ve önemi". İskenderun Kaymakamlığı. 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2015. 
  21. ^ "Hatay Arsuz'a 1320 MW'lik Termik Santral Yapilacak". 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2016. 
  22. ^ "Arsuz İklim Grafiği, Sıcaklık Grafiği, İklim Tablosu". tr.climate-data.org. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2015. 
  23. ^ "Arsuz İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü". 21 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2015. 
  24. ^ "1864 SAYILI ARSUZ TARIM KREDİ KOOPERATİFİ". firmasec.com. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2015. 
  25. ^ "ZİRAAT BANKASI ARSUZ ŞUBESİ". firmasec.com. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2015. 
  26. ^ "ARSUZ POSTANESİ". firmasec.com. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2015. 
  27. ^ "TEDAŞ ARSUZ İLÇE İŞLETME ŞEFLİĞİ". firmasec.com. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2015. 
  28. ^ "HATSU ARSUZ İLÇE İŞLETME ŞEFLİĞİ". firmasec.com. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2015. 
  29. ^ "Arsuz İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü". 27 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2015. 
  30. ^ "Özel Medica Arsuz Tıp Merkezi". 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2016. 
  31. ^ "Hatay İl Sağlık Müdürlüğü". 15 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2015. 
  32. ^ "Arsuz İlçe Emniyet Müdürlüğü". 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2015. 
  33. ^ "ARSUZ İLÇE JANDARMA KOMUTANLIĞI". firmasec.com. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2015. 
  34. ^ "Kanun No.6360". Resmi Gazete. 16 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2014. 
  35. ^ "Coğrafi Konum". Arsuz Belediyesi. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2015. 
  36. ^ "Arsuz Belediyesi". 3 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arsuz&oldid=31660335" sayfasından alınmıştır