Anksiyolitik
Anksiyolitik (ayrıca antipanik veya antianksiyete ajanı) anksiyeteyi azaltan ilaçlara verilen isimdir. Anksiyolitik ilaçlar, anksiyete bozukluklarına bağlı psikolojik ve fiziksel semptomların tedavisinde kullanılmaktadır.
| Anksiyolitik | |
|---|---|
 | |
| İlaç sınıfı | |
| Amaç | Anksiyete bozukluğu |
| Vikiveri öğesi | |
İlaçlar
değiştirBarbitüratlar
değiştirBarbitüratlar güçlü anksiyolitiklerdir. Ancak kötüye kullanım ve bağımlılık riski yüksektir. Birçok uzman, bu ilaçların anskiyete tedavisi için kullanılmasına karşıdır.[1]
Benzodiazepinler
değiştirBenzodiazepinler, panik atakları bastırmak için reçete edilir. Ayrıca diğer anksiyete bozuklukları için bir antidepresan ile birlikte kullanılabilirler. BZD kullanımı ani bir şekilde kesilirse benzodiazepin yoksunluğu sendromu riski vardır.[2] Tolerans ve bağımlılık oluşabilir. Bu ilaç sınıfında kötüye kullanım riski, barbitüratlarınkinden daha küçüktür. Olumsuz bilişsel ve davranışsal etkiler BZD kullanımı sonucu ortaya çıkabilir.[3]
Antidepresanlar
değiştirAntidepresan ilaçlar anksiyeteyi azaltabilir. SSRI ve SNRI'lar anksiyete bozukluklarının ilk basamak tedavisinde tercih edilen ilaçlardır.
Selektif seretonin geri alım inhibitörleri
değiştirSelektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar), depresyon, anksiyete bozuklukları, obsesif-kompulsif bozukluk ve bazı kişilik bozukluklarının tedavisinde kullanılan bir ilaç sınıfıdır.[4] SSRI'lar başlangıçta serotonerjik otoreseptörler aracılığıyla olumsuz geribildirim nedeniyle anksiyeteyi artırabilir, bu nedenle SSRI'nın anksiyolitik etkisi ortaya çıkana kadar eşzamanlı olarak bir benzodiazepin kullanılabilir.
Serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri
değiştirSerotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI'ler) venlafaksin ve duloksetin ilaçlarını içerir. Uzatılmış salınım formundaki venlafaksin ve duloksetin yaygın anskiyete bozukluğu tedavisi için etkilidir. SNRI'ler, anksiyete bozukluklarının tedavisinde SSRI'lar kadar etkilidir.
Trisiklik antidepresanlar
değiştirTrisiklik antidepresanlar, anksiyolitik etkilere sahiptir. Ancak yan etkileri genellikle daha rahatsız edici veya şiddetlidir, aynı şekilde doz aşımı durumunda ölümcül olabilir. Etkili olarak kabul edilirler, ancak genellikle daha az yan etkiye neden olan antidepresanlar tedavide tercih edilir.[5]
Tetrasiklik antidepresan
değiştirMirtazapin, nadiren anksiyeteye neden olurken, SSRI'lara benzer anksiyolitik etki göstermiştir. Mirtazapinin anksiyolitik etkisi, SSRI'lardan önemli ölçüde daha hızlı meydana gelmektedir.
Monoamin oksidaz inhibitörleri
değiştirMonoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI'ler), anksiyete bozukluğu tedavisi için etkili birinci nesil antidepresanlardır, ancak diyet kısıtlamaları, sık yan etkileri ve daha yeni antidepresanların piyasaya sürülmesi kullanımlarını sınırlandırmıştır. Geri dönüşümlü monoamin oksidaz inhibitörleri yeme düzeninde bir değişiklik gerektirmediğinden klasik MOAI'lerin yerine kullanılabilir.[6]
Diğerleri
değiştirAlkol
değiştirEtanol, genel olarak kendi kendini tedavi etmek amacıyla hastalar tarafından kullanılır. Etanolün kesin etki mekanizmasını tam olarak bilinmemektedir.
Beta Blokörler
değiştirBeta blokörler, kalp atış hızını azaltarak ve titremeyi önleyerek anksiyeteyi azaltır.[7] Beta blokörlerine propranolol, oksprenolol ve metoprolol önek verilebilir.
Buspiron
değiştirBuspiron, yaygın anksiyete bozukluğunu tedavi etmek için kullanılan bir 5-HT1A reseptör agonistidir.[8]
Pregabalin
değiştirPregabalin, bir haftalık kullanımında benzodiazepinlere kıyaslanabilir seviyede anksiyolitik etkiye sahiptir. BZD'lerden farklı olarak uyku döngüsünü etkilemez, bilişsel veya davranışsal etkilere neden olmaz.[9]
Hidroksizin
değiştirHidroksizin, 1956 yılında FDA tarafından klinik olarak kullanım için onaylanmış bir antihistamindir. Hidroksizin, anskiyeteyi iyileştirmeye yardımcı olan sakinleştirici bir etkiye sahiptir.[10]
Fenibut
değiştirFenibut, Rusya'da kullanılan bir anksiyolitiktir. Fenibut bir GABA-B reseptör agonistidir.[11] İlaç, Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanım için FDA tarafından onaylanmamıştır, ancak ilave gıda olarak internette satılmaktadır.
Etifoksin
değiştirEtifoksin, benzodiazepin ilaçları ile benzer anksiyolitik etkilere sahiptir, ancak aynı düzeyde sedasyon ve ataksiye sebep olmaz.[12]
Kaynakça
değiştir- ^ Burchum, Jacqueline Rosenjack (2016). Lehne's pharmacology for nursing care (İngilizce). ISBN 978-0-323-32190-7. OCLC 890310283. 30 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2022.
- ^ Psychopharmacology of anxiety disorders https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3181684 30 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce.)
- ^ Lader, Malcolm; Tylee, Andre; Donoghue, John (1 Ocak 2009). "Withdrawing Benzodiazepines in Primary Care". CNS Drugs (İngilizce). 23 (1): 19-34. doi:10.2165/0023210-200923010-00002. ISSN 1179-1934.
- ^ Although antidepressants and anxiolytics are frequently used together to treat depression in the acute phase, how effective is the concomitant use of these drugs? https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC524966/ 30 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce.)
- ^ "Tricyclic antidepressants (TCAs)". Mayo Clinic (İngilizce). 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2022.
- ^ Tanghe, A.; Geerts, S.; Van Dorpe, J.; Brichard, B.; Bruhwyler, J.; Géczy, J. "Double-blind randomized controlled study of the efficacy and tolerability of two reversible monoamine oxidase A inhibitors, pirlindole and moclobemide, in the treatment of depression". Acta Psychiatrica Scandinavica (İngilizce). 96 (2): 134-141. doi:10.1111/j.1600-0447.1997.tb09918.x. ISSN 0001-690X. 30 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2022.
- ^ Hayes, Peggy E.; Schulz, S. Charles (1 Eylül 1987). "Beta-blockers in anxiety disorders". doi:10.1016/0165-0327(87)90017-6. 27 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2022.
- ^ Prior benzodiazepine use and buspirone response in the treatment of generalized anxiety disorder https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10732655/ 18 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce.)
- ^ "Journals on the Web". journals.prous.com. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2022.
- ^ Llorca, Pierre-Michel; Spadone, Christian; Sol, Olivier; Danniau, Anne; Bougerol, Thierry; Corruble, Emmanuelle; Faruch, Michel; Macher, Jean-Paul; Sermet, Eric; Servant, Dominique (1 Kasım 2002). "Efficacy and Safety of Hydroxyzine in the Treatment of Generalized Anxiety Disorder: A 3-Month Double-Blind Study". The Journal of Clinical Psychiatry (İngilizce). 63 (11): 6165. ISSN 0160-6689. 7 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2022.
- ^ Phenibut (β‐Phenyl‐GABA): A Tranquilizer and Nootropic Drug https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6494145/ 30 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce.)
- ^ An update on the anxiolytic and neuroprotective properties of etifoxine: from brain GABA modulation to a whole-body mode of action https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6615018/ 30 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce.)