Amannisa Hanım (Uygurca: ئاماننىسا خان Amannisa Han; Çince: 阿曼尼莎汗; pinyin: Āmànníshā Hàn) (1526 - 1560 veya 1534 - 1567[1]), Saidiye Hanlığı’nın ikinci hükümdarı Sultan Abdürreşit Han (1563 - 1570)’ın eşi, ünlü müzisyen, şair ve Uygur Oniki Makam ustası bir Uygur hanımıdır.

Amannisa Hanımın Yarkand'da bulunan türbesi
Amannisa Hanımın mezarı

Günümüz Kaşgar vilayeti Mekit nahiyesi'nde Mahmud adında fakir bir oduncunun kızıdır.

Sultan Abdürreşit Han’ın girişimi, Amannisa Hanım ve ünlü müzik ustası Kıdırhan’ın önderliğinde halk arasındaki makamçılar bir araya getirilmiş ve Uygur Oniki Makam müziği ve metinleri derlenip sistemleştirilmeye başlamıştır. Sistemli bir hale getirilen makamlar çeşitli bölgelere yayılmış ve geliştirilmiştir.

Rivayetlere göre, Abdürreşid Han ormanda avlanırken, oduncu Mahmud'un onüç yaşında kızı olan Amannisa ile ormanda şarkı söylerken karşılaşır ve kendisine aşık olur ve evlenir. Mulla Ismatulla Mojizi'nin kaleme aldığı Tawarikh-i Musiqiyyun ondan bahseden bilinen tek kaynakdır.[2] Amannisa 34 yaşında hastalık nedeniyle doğum anında ölmüştür. Onun naaşı Yarkand yakınındaki Yarkand Hanlarına ait mezarlıkta gömülmüştür.

Ayrıca bakınız değiştir

  Wikimedia Commons'ta Amannisa Hanım'ın Türbesi ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Notlar değiştir

  1. ^ Uyghur on İkki Muqam Haqqıda (Regarding Uyghur Twelve Mukam), Xinjiang Khälq Näshriyäti, Ürümchi 1992, s. 342-47.
  2. ^ Nathan Light, Intimate Heritage; Creating Uyghur Muqam Song in Xinjiang Berlin: Lit Verlag, 2008, pp. 165-69.

Kaynakça değiştir

  • Nathan Light. Intimate Heritage; Creating Uyghur Muqam Song in Xinjiang, Berlin Lit Verlag, 2008, ISBN 978-3-8258-1120-4