Almanya-Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri
Alman-Amerikan ilişkileri olarak da adlandırılan Almanya – Amerika Birleşik Devletleri ilişkileri, Almanya ve ABD arasındaki ikili ilişkilerdir. Alman-Amerikan ilişkileri, diplomasi, ittifaklar ve savaş da dahil olmak üzere, resmî düzeyde Almanya ve ABD arasındaki tarihi ilişkilerdir. Konu 1680'lerden beri süre gelen ticaret ve yatırımlar gibi ekonomik ilişkileri, demografi, göç ve kültürel ve entelektüel değişimleri de içermektedir.
 | |
 Almanya |
 ABD |
|---|---|
| Diplomatik Misyon | |
| Almanya Büyükelçiliği, Washington D.C. | Amerikan Büyükelçiliği, Berlin |
| Temsilcilik | |
| Büyükelçi Emily Haber | Büyükelçi Richard Grenell |
Genel bakış değiştir
1900'den önce, Alman-Amerikan ilişkilerindeki ana faktörler, 18. ve 19. yüzyıl süresince Almanya'dan mültecilerin Amerikan eyaletlerine (özellikle Pennsylvania, Orta Batı ve orta Teksas) büyük hareketleridir.[1]
Öte yandan Amerikan düşüncesini önemli ölçüde etkilemiş felsefi fikir hareketleri de bulunmaktaydı. Devlet okullarının ve ileri eğitimdeki Alman başarıları, Amerikan eğitimcileri etkilemişti; ki Amerikan eğitim sistemi Prusya eğitim sistemini temel alıyordu. Özellikle bilim insanları ve tarihçiler olmak üzere, binlerce ileri seviye Amerikan öğrenci elit Alman üniversitelerinde okudu. Ters yönde hareket az miktardaydı: çok az sayıda Amerikan süresiz olarak Almanya'ya taşındı ve çok az Alman entelektüel 1933'ten önce Amerika'da okudu veya yaşadı. 1920'den önce ekonomik ilişkilerin büyük bir önemi yoktu. 1870'lerden önce ise diplomatik ilişkiler arkadaşçaydı ama yine önemi büyük değildi.[2]
1871'de Almanya'nın Birleşmesinden sonra, Almanya önemli bir dünya gücü haline geldi. Her iki ulus da dünya-sınıfı donanmalar kurmaya ve dünya çapında emperyalist genişlemeye başladılar. Bu durum Samoa adalarında küçük çaplı bir çatışmaya sebep verdi: İkinci Samoa İç Savaşı. Almanya ve ABD kimin kontrole sahip olduğu konusunda anlaşmazlıkta iken, kriz 1899 yılındaki Tripartite Kongresi'nde Samoa'nın iki devlet arasında bölünmesiyle bitti.[3]
1898'den sonra ABD uluslararası diplomaside çok daha fazla yer almaya başladı. Bazen Almanya ile anlaşmazsızlıklar yaşanmasına rağmen genelde anlaşma ve uzlaşma sağlandı. 20. yüzyılın başında Alman donanmasının yükselişi ve Latin Amerika ile Karayipler'deki rolü Amerikan askeri stratejistleri endişelendirdi.
1902-1903 arasında Venezuela krizi gibi durumlarda bazen ilişkiler gerginleşse de bütün olaylar barışçıl şekilde çözüldü.[4]
Her ne kadar ABD 1. Dünya Savaşı'nda bağımsız kalmaya çalışmış olsa da, zamanında Atlantik rotalarını kontrol eden Britanya ve İtilaf Devletlerine açık ara daha fazla ticari ve finansal yardımda bulundu. Almanya ise ABD'nin Meksika'daki ilgisini baltalamaya çalışıyordu. 1917'ye gelindiğinde, Almanya'nın Zimmermann Telgrafı aracığıyla Meksika'ya ABD'ye karşı bir askerî birlik teklifi göndermesi ABD'nin savaş kararı için bir etken oldu.[5] İngiliz gemilerinin, Alman denizaltılarının saldırısına uğraması özellikle de Lusitania adlı yolcu gemisinin yolcularının kaçış botlarına ulaşamadan batırılması, ABD kamuoyunda çok kötü karşılandı. Almanya saldırıların durdurulması için olan Amerikan taleplerini kabul etse de daha sonrasında 1917 yılında savaşı hızlıca kazanabilmek için, Amerikan ordusunun savaşta belirleyici olmak için çok güçsüz olduğu gibi yanlış bir düşünceye kapılarak, tekrar saldırılara başladı.
ABD kamuoyunun 1919 yılındaki cezalandırıcı Versay Antlaşması'na karşı çıkmasıyla birlikte, iki ülke 1921'de ayrı bir barış antlaşması imzaladı. 1920'lerde, Amerikan diplomatlar ve bankerler Alman ekonomisinin tekrar kurulabilmesi için büyük çaplı desteklerde bulundular. 1933'te Hitler ve Naziler başa geçince, Amerikan kamuoyunun düşüncesi gayet negatifti.
Fazlaca sayıda entelektüel, bilim insanı ve sanatçı Nazilerden kaçarak Amerika'ya sığındı ancak Amerika'nın mülteci politikası Yahudi mülteci sayısını önemli ölçüde sınırladı. ABD, İngiltere ve Fransa'ya büyük miktarda askeri ve finansal yardımda bulundu. Almanya 1941 yılı Aralık ayında ABD'ye savaş ilan etti ve Washington yönetimi Nazi Almanyası'nın mağlup edilmesini birinci önceliği haline getirdi. ABD'nin 1945'ten sonra Almanya'nın işgalinde ve yeniden yapımı sırasında rolü büyük oldu. Marshall Planı ile ABD, Batı Almanya'nın ekonomisini tekrar inşa etmek için milyarlarca dolar sundu. İki ülkenin ilişkileri demokratik idealler, anti-komünizm ve yüksek seviyedeki ekonomik ticaret gibi sebeplerle çok pozitif oldu.
Günümüzde ABD, Almanya'nın Avrupa Birliği dışındaki en yakın müttefiklerinden ve partnerlerinden biridir.[6] İki ülkenin halkı birbirini güvenilir müttefikler olarak görse de bazı temel konularda anlaşmazlıklar bulunmaktadır. Amerikanlar, Almanya'nın daha aktif bir askeri rolü bulunmasını istemesine rağmen Almanlar bu fikre karşı çıkmaktadır.[7]
Ülke karşılaştırması değiştir
1991'den beri Almanya ve ABD liderleri
Tarihçe değiştir
Amerika Birleşik Devletleri'ne olan Alman göçü değiştir
Üç asırdan uzun süredir, Almanya'dan yapılan göçler Amerika'ya yapılan göçlerin büyük bir kısmını oluşturmaktaydı. 2000 yılı ABD nüfus sayımında, bütün Amerikalıların %20'sinden fazlası ve beyaz Amerikalıların %25'inden fazlası Alman soyuna sahip olduğunu bildirdi. Alman-Amerikanlar, ABD'deki politik yaşamı etkileyen asimile olmuş bir gruptur. Onlar, Kuzey ABD'de özellikle de Ortabatı eyaletlerinde öz raporlanan en büyük etnik gruptur. Florida ve Texas haricinde Güney'in çoğunluğunda Alman-Amerikanlar daha az bulunmaktadır.
1683-1848 değiştir
Alman göçünün ilk kayıtları 17. yüzyıla ve 1683'te şu anda Philadelphia'nın bir parçası olan Germantown'un kuruluşuna dayanmaktadır. Almanya'dan göç, 1749 ve 1754 yıllarında 37.000 Alman'ın Kuzey Amerika'ya gelmesiyle ilk zirvesine ulaşmıştır.
1848-1914 değiştir
1848'ten beri yedi milyona yakın Alman ABD'ye göç etti. Birçoğu Baltimore, Şikago, Detroit ve New York şehirlerine yerleşti.
Başarısız olan 1848-1849 Alman İhtilalleri (aynı yıllarda Avrupa'nın geri kalanında olan benzer başkaldırmalarla birlikte) Almanya'dan ve Alman Konfederasyonu'ndan olan göçleri hızlandırdı. İhtilaller sonucu Almanya'dan ayrılan Almanlara Forty-Eighters (Kırk-Sekizliler) dendi. İhtilal ve 1. Dünya Savaşı'nın başlaması arasında, yaklaşık 70 yılda, bir milyonun üstünde Alman ABD'ye göç etti. Aşırı kalabalık gemilerden dolayı sıkıntılar çektiler ve bu şartlarda gemilerde tifüs hızlıca yayıldı. Yaklaşık olarak, Almanların ABD'ye varması altı ay sürüyordu ve birçoğu yolculuk sırasında hayatını kaybetti.
1890 yılına gelindiğinde Cleveland, Milwaukee, Hoboken ve Cincinnati şehirlerinin yüzde 40'ından fazlası Alman kökenliydi. 19. yüzyılın sonunda, Almanlar ABD'de en büyük öz raporlanan etnik grubunu oluşturuyordu ve gelenekleri Amerikan toplumunda ve kültüründe güçlü bir unsur haline geldi.
Alman-Amerikalıların siyasi katılımı işçi hareketine katılım üzerine odaklandı. Amerika'daki Almanlar, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki işçi hareketi üzerinde güçlü bir etkiye sahipti. Yeni kurulan sendikalar Alman göçmenlerin çalışma koşullarını iyileştirmelerini ve Amerikan toplumuna entegre olmalarını sağladı.
1914'ten beri değiştir
Her iki dünya savaşı sırasında vatanseverlik ve Alman karşıtı duyguların bir araya gelmesi, Alman-Amerikalıların çoğunun eski bağlarını kesmelerine ve Alman kültürel ve tarihi gruplarının dağılmasıyla ana akım Amerikan kültürüne asimile olmasına neden oldu; liselerde, kolejlerde, üniversitelerde Alman dili ve tarihinin incelenmesi ve öğretimi ve Alman ile ilgili çeşitli anıtların ve yer adlarının kaldırılması. Nazi Almanyası ve Üçüncü Reich (1933–1945) sırasında, II. Dünya Savaşı (1939–1945) öncesinde ve sırasında, Almanya'da, Alman Yahudilerinin ve Nazi karşıtı politik mültecilerin Reich'ı hatta kıtayı terk etmesine takiben başka bir büyük göç hareketi oldu.
Bugün, Alman-Amerikanlar ABD'de öz raporlamaya dayanan en büyük soy grubunu oluşturmaktadır. Mamafih, Kaliforniya ve Pensilvanya en fazla sayıda Alman-Amerikanlara ev sahipliği yapmaktadır.
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ A.B. Faust, The German Element in the United States with Special Reference to Its Political, Moral, Social, and Educational Influence. (2 vol 1909), vol 1..
- ^ Hans Wilhelm Gatzke, Germany and the United States, a "special Relationship?" (Harvard UP, 1980).
- ^ Paul M. Kennedy, The Samoan Tangle: A Study in Anglo-German-American Relations 1878–1900 (University of Queensland Press, 2013).
- ^ Holger H. Herwig, Politics of frustration: the United States in German naval planning, 1889–1941 (1976).
- ^ Thomas Boghardt, The Zimmermann telegram: intelligence, diplomacy, and America's entry into World War I (Naval Institute Press, 2012).
- ^ "United States of America". Federal Foreign Office. Ekim 2006. 23 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016.
- ^ "Germany and the United States: Reliable Allies: But Disagreement on Russia, Global Leadership and Trade," Pew Research Center: Global Attitudes and Trends 7 May, 2015 18 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.