Alfred Korzybski
Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Ekim 2022) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Alfred Habdank Skarbek Korzybski (3 Temmuz 1879 - 1 Mart 1950), genel anlambilimin kurucusu sayılan Polonya asıllı Amerikalı bilim insanı ve düşünür. Dili kullanma ve dile tepki verme biçimlerinin incelenip arındırılması yoluyla insanın düşüncelerini kuşaktan kuşağa aktarma yeteneğini geliştirmeyi amaçlayan bir dilbilim felsefesi oluşturmuştur.
Alfred Korzybski | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 3 Temmuz 1879 Varşova, Vistül Ülkesi, Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 1 Mart 1950 (70 yaşında) Lakeville, Connecticut, Amerika Birleşik Devletleri |
| Meslek | Felsefeci, matematikçi, mühendis |
I. Dünya Savaşı sırasında Rus genelkurmayının istihbarat bölümünde görev yaptı. 1915'te askeri bir görevle ABD ve Kanada'ya gönderildi. Ekim Devrimi (1917) olunca ABD'de kaldı ve Fransa ile Polonya adına askeri görev aldı; daha sonra ABD vatandaşı oldu.
Korzybski'nin ortaya attığı genel anlambilim kuramı bireyin çevreyle ve öteki bireylerle ilişkilerindeki tepki verme alışkanlıklarını geliştirmeyi amaçlıyordu. Görelilik kuramı, kuvantum mekaniği, matematiksel mantık gibi disiplinlerden yararlanan Korzybski ve izleyicileri simgeler (sözcükler) ile gerçeklik (göndergeler) arasındaki farkları ve sözcüklerin insanın düşünme yeteneğini nasıl etkilediğini (yönlendirdiğini), nasıl sınırladığını açık seçik kavrayabilmek için, Aristotelesçi olmayan bilimsel bir temel oluşturmaya çalıştılar.
Genel anlambilim uygulamalı eğitimi özellikle vurgular; örneğin daha iyi değerlendirme alışkanlıkları yerleştirebilmek için, sözcüklerle hangi insanın, hangi zaman diliminin söz konusu edildiğini belirten adam 1, adam 37 ya da Roosevelt 1930, Roosevelt 1940 gibi endeksleme yöntemleri önerir. Bu kuram sonradan S.I. Hayekawa, Wendell Johnson ve başkaları tarafından geliştirilmiştir.
Korzybski'nin en ünlü yapıtı Science and Sanity: An Introduction to Non-Aristotelian Systems and General Semanties 'tir (1933; Bilim ve Ussallık; Aristotelesçi Olmayan Sistemlere ve Genel Anlambilime Giriş)