Aleksandr Şotman
Aleksandr Vasiliyeviç Şotman (Rusça: Алекса́ндр Васи́льевич Шо́тман) (25 Ağustos (6 Eylül) 1880 Sankt-Peterburg – 30 Ekim 1937 Moskova) Sovyet devlet adamı ve Bolşevik lider.
| Aleksandr Vasiliyeviç Şotman | |
|---|---|
| |
| Karelya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyet Başkanı | |
| Görev süresi 1923-1924 | |
| Yerine gelen | Santeri Nuorteva |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 25 Ağustos 1880 Sankt-Peterburg, Rusya |
| Ölüm | 30 Ekim 1937 Moskova, SSCB |
| Partisi | Sovyetler Birliği Komünist Partisi |
| Mesleği | Bürokrat, Siyasetçi |
Gençliği değiştir
Bir işçi sınıf ailesinin çocuğu olarak dünyaya gelen Şotman orta okula kadar okur. 15 yaşında tornacı olarak fabrikalarda çalışmaya başlar. O dönemde yasadışı faaliyet gösteren Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi ne (RSDİP) 1899 yılında üye olur.
Bolşevik saflarda değiştir
7 (20) Mayıs 1901 tarihindeki Obuhov Olayları içindedir. Vyborg bölgesindeki fabrikalarda çalışan hem Vyborg Parti Komitesi hem de Petersburg Parti Komitesinde yer alır. 1903 yılında önce Brüksel sonra da Londra’da toplanan II. Kongre’ye delege olarak katılır. Kongrede yaşanan ayrışmada Lenin tarafında yer alan Bolşeviklerin arasında olur.
Sonraki dönemde Yaroslavl bölgesinde faaliyet gösterir ve çok kez tutuklanır. 1905 Devrimi sırasında Sankt Petersburg komitesindedir. Özellikle işçi çalışmaları alanında öne çıkar ve Metal İşçileri Sendikası yönetiminde bulunur.
1910-13 yılları arasında Fin Sosyal Demokrat Partisinde de görev alır. Baltık Filosunun örgütenmesinde çalışır. Lenin’in sürgünde bulunduğu Kraków’daki 1913 yılındaki parti toplantısına katılır. Bu dönemde Bolşevik Merkez Komitesi üyesi olur aynı zamanda partinin Rusya’daki yeraltı faaliyetinden sorumludur. 1913 yılı Kasım ayında tutuklanarak 3 yıl sürgün cezasını çekmek için Narym’e gönderilir.
1917 yılında Şubat Devriminin ardından serbest kalır ve Tomsk’a oradan da Finlandiya’ya gönderilir. Temmuz Günlerinin ardından yapılan VI. Kongre’ye katılır. Bu dönemde Finlandiya’da saklanan Lenin ve Zinoviyev ile parti merkezi arasındaki temasın kurulmasından sorumludur.[1] 6 (29) Ağustos günü yapılan ve silahlı ayaklanma kararı alınan genişletilmiş Merkez Komitesi birleşimine katılır.
Ekim Devrimi değiştir
1917 Ekim Devriminin ardından kurulan ilk hükûmet Sovnarkom’da Telgraf ve Posta Halk Komiserliği Yardımcılığı görevini üstlenir. Yüksek Ekonomik konsey Prezidyumu üyeliği yapar. 1920 yılına gelindiğinde Sibirya bölgesinde çeşitli parti görevleri alır. Bundan sonra sırasıyla Kafkaslar ve Karelya’da bulunur. 1923-24 döneminde otonom Karelya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti Başkanlığını yapar. 1926 yılında Merkez Komite Prezdiyumuna seçilir. Bu dönemde XIII ila XVI. Parti Kongrelerine katılır.
Ölümü değiştir
Büyük Temizlik döneminde anti-Sovyet Troçkist örgüte üye olmak suçuyla yargılanır. Suçlu bulunur ve 30 Ekim 1937 tarihinde kurşuna dizilir. Mezarı Donskoy Mezarlığındadır.[2] 1955 yılında itibarı iade edilir.
Geleneği değiştir
Şotman’ın adı başta Sankt Petersburg olmak üzere çok sayıda ilde sayısız cadde ve sokağa verilmiştir. Ayrıca Sankt Petersburg’un ilk Marksistleri anıtında heykeltıraşlar tarafından ölümsüzleştirilmiştir. Ayrıca Emmanuil Kazakeviç'in Mavi Defter adlı romanından uyarlanan 1963 yapımı filmde aktör Nikolay Grabbe tarafından canlandırılır.[3]
Kaynakça değiştir
- ^ Bu görevi Mavi Defter isimli eserde tasvir edilmiştir. Emmanuil Kazakeviç, Ekim Öngününde Lenin: Mavi Defter Çeviren: Özlem Koşar Evrensel Basım Yayın 3. Basım Haziran 2005 s.93
- ^ İlgili site 6 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) 24 Ocak 2012 tarihinde erişilmiştir
- ^ Filmin imdb sayfası 11 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 11 Ocak 2021 tarihinde erişilmiştir