Sovyet halkı (Rusçaсоветский народ, Sovetskiy narod)[1] veya SSCB vatandaşları (RusçaГраждане СССР; Grazhdane SSSR) Sovyetler Birliği nüfusunu bir arada tanımlamak için üretilmiş şemsiye bir demonim terimdir. Başlangıçta Sovyet nüfusuna özgün olmayan bir referans olarak kullanılmış, sonra "insanların yeni bir tarihsel, sosyal ve uluslararası halk birliği" olarak değerlendirilmiş ve farklılıkların yok edilmesi amacı güdülmüştür.[2]

Sovyet halkı
Rusça:Советский народ
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Rusya27.000

Sovyetler Birliği'nin ilk dönem ulus politikaları değiştir

Sovyetler Birliği tarihi boyunca, Sovyet nüfusundaki etnik farklılıklara İlişkin hem doktrin ve hem pratik, zaman içinde değişik tesirde bulundu. Azınlıktaki millî Kültürler Sovyetler Birliği'nde tamamen ortadan kaldırılmamıştır. Sovyet tanımıyla, ulusal kültürler devletin resmî amaçlarını ve değerlerini desteklemek için kullanılmalıydı. 1920'lerde ve 1930'ların başlarında pragmatik bir adım olarak, Rus olmayan kültür ve dilleri destekleyen korenizatsiya (yerelleşme) politikası altında, milletlerin hep ortak bir devletin çimentosu olmaları amaçlanıyordu. 1930'ların sonlarında bu durum değişti, Rusça ve Rus kültürü ağırlık kazandı. 1950'lere gelindiğinde Sovyet kamu eğitimi bu tercihi daha da arttırdı. Devletin tüm çabalarına rağmen asimilasyon belli bir ölçüde kaldı. Çoğu millî kültür varlığını sürdürebilmiş, 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından da bağımsız kültürlerini ortaya koyabilmişlerdir.[3]

Politik kavram olarak Sovyet halkı değiştir

 
Harkiv'deki Pomerki çocuk sanatoryumu. (1950 yazı)
 
Rusya tarafından verilen pasaportun 5. alanında belge sahibinin etnisite bilgisi yer alıyor. (2002)

Nikita Kruşçev 1961 yılındaki SBKP 22. Kongresi Sovyet halkı terimini, SSCB'nde yaşayıp ortak özelliklere sahip çeşitli ulusların insanlarından oluşan tarihi bir halk topluluğu olarak tanımladı.

1953-1956 arasındaki Stalinsizleştirme olarak da adlandırılan dönemde, Stalinin diktatörce uygulamalarının reddi ve mağdurların bazı mağduriyetlerinin telafi edilmişti. Fakat ırklara, şartlara ve bölgelere göre yine çelişkili politikalar izlenmiştir. 22. Kongrede okunan programın "Millî münasebetler alanında partinin hedefleri" başlığının girişi şöyle başlıyordu:

Açılıp genişlemiş komünizm kuruculuğu, Sovyetler Birliği'nde milletlerin ileride birbirlerine daha yakın olmak ve tam bir birliğe ulaşmak özelliğini taşıyan millî münasebetlere gelişiminde yeni bir aşamayı ifade eder.

Burada sözü edilen "milletlerin birbirlerine daha yakın olması" ifadesinden yalnız siyasi ve kültürel bağları sıkılaştırmanın değil milletler arasındaki farkların ortadan kaldırılmasının vurgulandığı, Kruşçev'in devam eden sözlerinden anlaşılmaktadır:

Komünistler millî ayrılıkları muhafaza etmeyeceklerdir. Hatta millî kalıntıların en ufak belirtisinin bile kökü, tam bir Bolşevik uzlaşması ile kurutulmalıdır.

[2]

1971 yılındaki SBKP 24. Kongresi'nde Sovyet halkı teriminin tanımı tamamlandı:

Yeni tarihsel, sosyal ve uluslararası halk birliği, ortak bir toprak, ekonomi ve sosyalist içerik; farklı ulusların yansımalarından gelen bir kültür, federal bir devlet ve ortak bir nihai hedef: Komünizmin inşası.

2010 Rusya Nüfus Sayımında kendini "Sovyet halkı" olarak tanımlayanların sayısı 27 bine kadar düşmüştür.

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ UkraynacaРадянський народ, Radyasky narod; BelarusçaСавецкі народ, Savetski narod; KazakçaСовет халқы, Sovet khalqı; AzericeSovet xalqı, Sovet khalqı); Gürcüceსაბჭოთა ხალხი, sabchot’a khalkh; ErmeniceԽորհրդային մարդիկ, Khorhrdayin mardik
  2. ^ a b Süleymanlı, Dr. Ebülfez (Yaz 2005). "Sovyetlerin Millî Kimliği Yok Etme Faaliyetleri: 'Sovyet Halkı' Denemesi". Karadeniz Araştırmaları, 6. Dergi Park Akademik. ss. 128-129. 3 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2017. 
  3. ^ Barbara A. Anderson and Brian D. Silver, "Some Factors in the Linguistic and Ethnic Russification of Soviet Nationalities: Is Everyone Becoming Russian?" in Lubomyr Hajda and Mark Beissinger, Eds., The Nationality Factor in Soviet Politics and Society (Boulder: Westview, 1990): 95-130.(İngilizce)

Dış bağlantılar değiştir