İkinci Dağlık Karabağ Savaşı kronolojisi

(2020 Dağlık Karabağ Savaşı kronolojisi sayfasından yönlendirildi)

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı kronolojisi, öncelikle savaşan tarafların resmî açıklamalarına dayanmaktadır. Çatışmalar siper savaşları, ağır silahlar, çok namlulu roketatarlar, zırhlı savaşlar, roketler, balistik füze saldırıları ve başta Türk yapımı Baykar Bayraktar TB2[1][2] ve İsrail yapımı Harop dronları[3][4] olmak üzere insansız hava aracı saldırıları[5] ile karakterize edildi. Ayrıca Ermenistan veya Azerbaycan dışında uluslararası toplumun çoğu tarafından yasaklanmış olan[6] misket bombalarının da saldırılar sırasında kullanıldığı tespit edilmiştir.[7] Ermenistan ordusu tarafından Azerbaycan'ın Gence kentine düzenlenen bir dizi balistik füze saldırısı sivillerin kitlesel ölümüne neden olurken Azerbaycan ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi ve bölgenin başka yerlerindeki sivil altyapı tesisleri hedef alınarak büyük hasara ve can kayıplarına yol açtı. Tartışmalı toprak miktarı sınırlı olsa da çatışma seviyesi ve uluslararası sınırlara konumlanan mühimmatlar nedeniyle çatışma Dağlık Karabağ sınırlarının ötesine genişledi. İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ne mermi ve roketler düştü, ancak herhangi bir hasar görülmedi[8][9][10] ve İran, kendi toprakları üzerinde birkaç insansız hava aracının (İHA) düştüğünü veya düşürüldüğünü belirtti.[11][12][13][14] Gürcistan ise Kaheti bölgesinde iki insansız hava aracının çarpıştığını bildirdi.[15] Hocavend'e düzenlenen saldırılar sonrası[16] Dağlık Karabağ yetkilileri sivilleri silah altına almaya başladı.[17]

27 Eylül

değiştir

Saat 08.03'te Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı basın sekreteri Vahram Poğosyan, Azerbaycan'ın Hankendi dahil barışçıl yerleşim bölgelerine füze ve hava saldırıları yaptığını söyledi. Yetkililer, halkı sığınaklarda saklanmaya çağırdı.[18]

Azerbaycan tarafı, yerel saatle 06.00 sularında, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin, Azerbaycan ordusunun tüm cephe hattı boyunca ve Azerbaycan yerleşim yerlerinde bulunan çeşitli kalibrelerde büyük kalibreli silahlar, havan ve topçu binekleri ile yoğun bir bombardımana başladığını belirtti.[19] Azerbaycan, Ermeni tarafının saldırdığını ve buna karşılık Azerbaycan'ın karşı saldırı başlattığını söyledi.[20] Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in kıdemli danışmanı Hikmet Hacıyev, Ermeni güçlerini cephe hattında "kasıtlı ve hedefe yönelik" saldırılar düzenlemekle suçladı.[21] Ermenistan Savunma Bakanlığı, yine Hankendi'yi hedef alan Azerbaycan saldırısının yerel saatle 08.10'da (GMT 04.10) başladığını söyledi.[22] Azerbaycan hücumda insan gücü, tank ve roket topçu birimleri, havacılık ve İHA'ları konuşlandırdı.[23] Kendi kendini ilan eden Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, sıkıyönetim ilan etti ve erkek nüfusunu seferberliğe çağırdı.[24] Aynı gün Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, çatışmalarla ilgili millete seslendi.[25] Öğleden sonra Azerbaycan'da da sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı getirildi. Azerbaycan'da sıkıyönetim 28 Eylül gece yarısından itibaren, sokağa çıkma yasağı ise Bakü'de, büyük şehirlerde ve bazı bölgelerde yerel saatle 21.00-06.00 arasında geçerli. Çatışmalarda Azerbaycan ordusu cephe hattının yakınında tanklar, toplar, füze sistemleri ve uçaklar konuşlandırdı ve Ermenistan işgali altındaki toprakların derinliklerine indi.[22] Dağlık Karabağ'daki sivillerin ise sığınaklara girmeleri istendi.[22] Artsrun Hovhannisyan'a göre, sabah Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri de Ermenistan topraklarında Vardenis yönüne saldırdı.[26] 27 Eylül öğleden sonra Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Dağlık Karabağ’da yedi köyün geri alındığını bildirdi: Karahanbeyli, Gervend, Horadiz, Yukarı Abdurrahmanlı, Aşağı Abdurrahmanlı, Büyük Mercanlı ve Nuzgar.[27][28] Dağlık Karabağ Savunma Bakanlığı, "Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın, Azerbaycan ordusunun 6 yerleşimi işgal ettiği iddia edilen açıklaması gerçekle uyuşmuyor" ve "Azerbaycan tarafından olağan kışkırtıcı bilgilerdir" diyerek bu iddiaları yalanladı.[29] 16.29'da bakanlık, Azerbaycan Askeri Komutanlığının "Ağdere yerleşiminde Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin garnizonunu tamamen yok etmemesi ve artırmaması için bu doğrultuda Ermeni komutanlığına direnmeme ve teslim olmama" önerisinde bulunduğunu açıkladı.[30] Öğleden sonra, Azerbaycan Savunma Bakanlığı Murovdağ sıradağlarında bir dağ zirvesinin ele geçirildiğini bildirdi.[31] Bakanlık ayrıca Azerbaycan kuvvetlerinin Dağlık Karabağ ve Ermenistan'ı birbirine bağlayan Vardenis-Akdere Rayonu/Ağdere karayolu üzerinde "görsel kontrolün yanı sıra ateşli silah ve topçu kontrolünü" aldığını bildirdi.[32] Stepanyan bu iddiaları yalanladı.[33] Ardından Azerbaycan Savunma Bakanlığı, "Ermenistan Silahlı Kuvvetlerine ait silah ve mühimmat deposunu imha eden bir Azerbaycan insansız hava aracının videosunu yayımladı.[34]

28 Eylül

değiştir

Azerbaycan Savunma Bakanlığı 01.00 sularında, Ermeni askerî teçhizatının temas hattının farklı yönlerinde "Azerbaycan Ordusu birliklerinin kesin saldırıları sonucunda" imha edildiğini gösteren bir video yayımladı.[35] Hemen ardından bakanlık, Ermenistan Savunma Bakanlığı’nın Azerbaycan Ordusu’ndaki kayıpların sayısıyla ilgili yaydığı bilgilerin temelsiz olduğunu ve gerçeği yansıtmadığını belirterek, herhangi bir Ermeni iddiasını yalanladı. Bu, Azerbaycan ordusunun başarısı karşısında Ermeni nüfusundaki tedirginliği ve kaosu hafifletmeyi amaçlamaktadır."[36]

29 Eylül

değiştir

30 Eylül

değiştir

Azerbaycan ordusu Dağlık Karabağ'a birçok cepheden saldırılarını sürdürürken; Türkiye Savunma Bakanlığı, Twitter'dan yaptığı açıklamada "Azerbaycan ordusu Büyük Mercanlı, Maralyan ve Şeybey köylerinden sonra Karabağ bölgesinde kritik öneme sahip Cebrayıl kentini de işgalden kurtardı." cümlelerine yer verdi.[37] İlerleyen saatlerde başka bir açıklama yapan Türkiye Savunma Bakanlığı, Türk ordusunun savaşa direkt dahil olduğunu yalanladı. Bölgeye PKK ve YPG militanlarının getirildiğine dikkat çeken Türkiye Savunma Bakanlığının açıklamasında bu konuyla ilgili "Masum sivilleri hedef alan Ermeni Teröristlerle işbirliği yapan PKK-YPG’li teröristler, derhâl bölgeyi terk etmelidir. Aksi takdirde her zaman olduğu gibi yine hüsrana uğrayacaklardır." cümleleri yer aldı.[38]

10 Ekim'de, Moskova'da, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ve Ermenistan Dışişleri Bakanı Zohrab Mnatsakanyan'ın yaptığı yaklaşık 10 saatlik bir görüşmeyle, rehine değişimi ve cenazelerin teslimi için insani ateşkes yürürlüğe girdi. Ateşkes açıklamasını Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov yaptı. Ceyhun Bayramov, cenaze değişiminin bitmesiyle ateşkesin de biteceğini ve Azerbaycan'ın Karabağ'daki daha fazla bölgeyi kontrol etmesini umduğunu söyledi.[39] Türkiye, Azerbaycan'ı desteklemeye devam ettiğini duyurdu.[40]

24 saat geçmeden iki ülke de birbirini ateşkes ihlali ile suçladı. Azerbaycan, Ermenistan'ın Gence'ye füze fırlatıp yedi sivilin canını almakla suçlarken; Ermenistan, "Azerbaycan'ın iddiaları tamamen yalan" dedi ve Azerbaycan'ın, Karabağ'daki Ermenilerin yaşadığı yerlere vurduğunu iddia etti. Ayrıca Türkiye de Ermenistan'ı suçlayarak, Millî Savunma Bakanlığı'nın resmî Twitter hesabında yapılan bir paylaşımla "Uluslararası kamuoyu Ermenistan’a karşı sesini yükseltmelidir." dedi.[41]

Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımla "Kahraman Azerbaycan ordusu Füzuli ilinin Arış, Cebrayıl ilinin Doşulu, Hocavend ilinin Edişe, Düdükçü, Edilli, Çiraguz köylerini işgalden kurtardı." ifadelerine yer verdi.[42]

Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından Twitter hesabından yaptığı paylaşımla, Füzuli bölgesinde Füzuli şehri dahil birçok yerleşim bölgesinin ele geçirildiğini söyledi.[43] Azerbaycan Savunma Bakanlığı, 17 Ekim tarihinde Karabağ'da yaşanan çatışmalar neticesinde, Ermenistan ordusuna ait 2 adet S-300 Füze Rampası, 5 adet T-72 Tankı, 3 adet BM-21 Grad, 1 adet D-20 Topçu, 1 adet KS-19 Uçaksavar, 6 adet askerî kamyonu imha edildiğini belirtti.[44]

17 Ekim'de İlham Aliyev, Ermenistan'ı sivillere saldırmakla suçladı. AFP, saldırıları onayladı ve saldırıların Azerbaycan'ın Hankendi'deki bombardımanına karşılık verilmesi için gerçekleştiğini belirtti. Azerbaycan Başsavcılığı, 13 sivilin hayatını kaybettiğini ve 50'den fazla sivilin yaralandığını açıkladı. Saldırıların ardından Bakü İran Büyükelçiliği Ermenistan'ı kınadı.[45]

Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımla "Muzaffer Azerbaycan ordusu Zengilan ilinin Birinci Ağalı, İkinci Ağalı, Üçüncü Ağalı ve Zerneli, Füzuli ilinin Mandılı, Cebrayıl ilinin Kazanzemi, Hanağabulak, Çüllü, Kuşçular ve Karaağac, Kubadlı ilinin Gıyaslı, Edilce ve Gılıcan köylerini işgalden kurtardı" ifadelerine yer verdi.[46]

Gece boyu devam eden çatışmalar sonrası Azerbaycan yetkilileri Ermeni güçlerinin Hocavend, Füzuli ve Kubadlı eksenindeki saldırılarını geri püskürttüklerini belirtti.[47] 29 Ekim sabahı iki taraf da birbirini sivil yerleşim bölgelerini hedef almakla suçladı.[48] Saat 10.00 civarında, Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermeni kuvvetlerinin Terter ve Goranboy'u bombaladığını bildirdi. Öğlen saatlerinde Ermeni Savunma Bakanlığı, Şuşa'nın birkaç kilometre güneyindeki Çanakçı'da çatışmaların yaşandığını bildirdi.[49][50] Daha sonra Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Hakari Vadisi'nde yeni ele geçirilen köylerden görüntüler yayımladı.

13.18 ve 13.20 sularında, Azerbaycan Ordusu'nun Kubadlı yönündeki mevzilerine hava saldırısı yapmaya çalışan Ermenistan Silahlı Kuvvetlerine ait iki Su-25 saldırı uçağı, Azerbaycan Hava Savunma Birlikleri tarafından imha edildi.[51][52]

Akşam saatlerinde Dağlık Karabağ başkanı Arayik Harutyunyan, Azerbaycan kuvvetlerinin Dağlık Karabağ'ın ikinci büyük şehri Şuşa'ya yalnızca 5 kilometre (3,1 mil) uzaklıkta olduğunu belirtti.[53]

Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımla "Muzaffer Azerbaycan ordusu Cebrayıl ilinin Hüdaverdili, Kurbantepe, Şahveledli ve Hubyarlı, Zengilan ilinin Aladin ve Vecneli, Kubatlı ilinin Kavdadık, Memer, Mollalı köylerini işgalden kurtardı." ifadelerine yer verdi.[54]

1 Kasım

değiştir

Özellikle Ağdere, Ağdam, Hocavend ve Kubadlı yakınlarında çatışmalar gece boyu devam etti.[55] Azerbaycan yetkilileri sabah saatlerinde Berd, Çambarak ve Goris'teki Ermeni kuvvetlerinin Tovuz, Gedebey ve Kubadlı ilçelerinde bulunan Azerbaycan mevzilerine ateş açtığını bildirdi.[56] Buna karşılık, Dağlık Karabağ yetkilileri Ağdere'nin bombardıman altında olduğunu bildirirken[57] bir RİA Novosti muhabiri ise Hankendi'nin bombalandığını söyledi.[58]

2 Kasım

değiştir

Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımla "Muzaffer Azerbaycan ordusu Cebrayıl ilinin Çaprand, Hacı İsaklı, ve Goşa Bulak, Zengilan ilinin Dere Giletağ ve Büyük Giletağ, Kubadlı ilinin Işıklı, Murathanlı ve Milanlı köylerini işgalden kurtardı" ifadelerine yer verdi.[59]

4 Kasım

değiştir

Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımla "Muzaffer Azerbaycan ordusu Cebrayıl ilinin Mirek ve Kavdar, Zengilan ilinin Meşediismayıllı ve Şefibeyli, Kubatlı ilinin Başarat, Karakişiler ve Karacallı köylerini işgalden kurtardı." ifadelerine yer verdi.[60]

7 Kasım

değiştir

Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Twitter hesabından yaptığı bir paylaşımla "Muzaffer Azerbaycan ordusu Füzuli ilinin Yukarı Veyselli, Yukarı Seyitahmetli, Gorgan, Üçüncü Mahmutlu, Gacar ve Divanalılar, Cebrayıl ilinin Yukarı Mezre ve Yanarhac, Kubatlı ilinin Gezyan, Balasoltanlı ve Merdanlı, Zengilan ilinin Beşdeli, Hocalı ilinin Karabulak ve Moşhmaat, Hocavend ilinin Atagut ve Tsakuri köylerini işgalden kurtardı." ifadelerine yer verdi.[61]

8 Kasım

değiştir

Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan ordusunun Dağlık Karabağ'ın işgalden kurtarılmasında kritik öneme sahip Şuşa kentini işgalden kurtardığını açıkladı.[62]

9 Kasım

değiştir

Azerbaycan cumhurbaşkanı, öğle vakti 23 köyün ele geçirildiğini açıkladı.[63] Ermenistan Savunma Bakanlığı, Şuşa kasabası yakınlarında çatışmaların devam ettiğini, Azerbaycan ordusunun Hocavend, Ağdere ve Tağaverd yakınlarındaki saldırı girişimlerinin geri püskürtüldüğünü bildirdi.[64][65] Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin bir sözcüsü, artık Şuşa'nın Ermeni kuvvetlerinin kontrolünde olmadığını doğruladı.[66] Bir Rus askerî uzmanı, 8 Kasım sabahı erken saatlerde Azerbaycan'ın bir kasabayı ele geçirmesinin ardından hem Ermeni güçlerinin hem de yerel halkın herhangi bir direniş göstermeden kasabayı terk ettiklerini belirtti.[67]

Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Azerbaycan güçlerinin Şuşa'nın kontrolünü ele geçirdiği iddia edilen bir video yayımladı.[68][69] Azerbaycan cumhurbaşkanı akşam geç saatlerde Cebrayıl, Kubadlı, Zengilan, Hocalı, Hocavend ve Laçın bölgelerinde 48 köy, 1 yerleşim yeri ve 8 stratejik tepenin daha ele geçirildiğini açıkladı.[70]

Akşam, Rusya Savunma Bakanlığı Ermenistan üzerinden Azerbaycan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti sınırına yakın Yerash köyü yakınlarında bir Rus Mi-24 savaş helikopterinin füze ile düşürüldüğünü ve iki mürettebatın öldürdüğünü bildirdi.[71][72] Daha sonra Azerbaycan, helikopterin kendileri tarafından yanlışlıkla düşürüldüğünü açıklayarak özür diledi.[73][74]

Ermenistan başbakanı gece geç saatlerde Facebook sayfasında kendisinin, Rusya ve Azerbaycan cumhurbaşkanlarının saat 00.00'da Dağlık Karabağ'daki savaşı bitirmek üzere bir bildiri imzaladıklarını duyurdu.[75] Paşinyan'ın da açıklamasının ardından Putin, Rus barış güçlerinin temas hattı boyunca konuşlandırılacağını açıkladı.[76] Ateşkes anlaşmasıyla ilgili haberler, Erivan'da şiddetli protestolara yol açtı ve protestocular yönetimin Ermenistan ordusuna devredilmesi talebiyle cumhurbaşkanlığı sarayına yöneldi.[77]

10 Kasım

değiştir

Erken saatlerde Rusya Savunma Bakanlığı, yaklaşık 2.000 Rus barış birliğinin Karabağ'a sevk edildiğini duyurdu.[78] Bu arada Dağlık Karabağ Cumhuriyeti’nin ordusu, Azerbaycan kuvvetlerinin cephe hattının tüm ana yönlerine topçu ve roket saldırıları gerçekleştirdiğini ve sivil yerleşimleri de hedef aldığını bildirdi.[79]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Turkish armed drones in Karabakh – more than a new weapon in the fight". English Jamnews (İngilizce). 13 Ekim 2020. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  2. ^ Roblin, Sebastien. "Turkish Drones Over Nagorno-Karabakh—And Other Updates From A Day-Old War". Forbes (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  3. ^ "Report: Israeli-made suicide drone used in Nagorno-Karabakh conflict". Haaretz.com (İngilizce). 24 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  4. ^ Ravid, Barak. "Azerbaijan using Israeli "kamikaze drones" in Nagorno-Karabakh clashes". Axios (İngilizce). 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  5. ^ "The Azerbaijan-Armenia conflict hints at the future of war". The Economist. ISSN 0013-0613. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020. 
  6. ^ "United Nations Treaty Collection". treaties.un.org (İngilizce). 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020. 
  7. ^ Beaumont, Peter; Safi, Michael (8 Ekim 2020). "Nagorno-Karabakh conflict: both sides accused of using cluster bombs". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  8. ^ "اصابت راکت به یکی از روستاهای آذربایجان شرقی". ایسنا (Farsça). 27 Eylül 2020. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  9. ^ "Iran tells Armenia, Azerbaijan region cannot afford another war". 28 Eylül 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Rocket attack on northwest of Iran border". IWN (İngilizce). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  11. ^ Israel, David. "Iran Reports Crash of Israeli-Made Azeri Drone in Clashes with Armenia". The Jewish Press - JewishPress.com (İngilizce). 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  12. ^ Geopolitics.news (30 Eylül 2020). "Iran shoots down suspected Azerbaijani drone". Geopolitics News (İngilizce). 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  13. ^ ""Мы предупреждали Алиева!": Иран сбил азербайджанский военный самолёт". avia.pro. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  14. ^ "Iran confirms its air defenses shot down foreign drone in East Azerbaijan". 29 Eylül 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Statement of the Ministry of Internal Affairs". Gürcistan Dışişleri Bakanlığı. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  16. ^ Taking Up Arms in Nagorno-Karabackh (İngilizce), 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Ekim 2020 
  17. ^ "Nagorno-Karabakh volunteers get weapons as clashes intensify". AP NEWS. 15 Ekim 2020. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  18. ^ "Азербайджан бомбит Степанакерт, власти призывают население прятаться в убежищах". PanARMENIAN.Net. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  19. ^ "President of European Council appeals for military action to stop within Nagorno Karabakh conflict". Trend.Az (İngilizce). 27 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  20. ^ "Fighting erupts between Armenia, Azerbaijan; 16 killed". Stars and Stripes. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  21. ^ "Tensions flare between Armenia and Azerbaijan over new clashes". Gulf-Times (Arapça). 27 Eylül 2020. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  22. ^ a b c "Bloomberg - Are you a robot?". www.bloomberg.com. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  23. ^ "Bütün cəbhə boyu qoşunlarımız əks-hücum əməliyyatına başlayıb". mod.gov.az (Azerice). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  24. ^ Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "Nagorno-Karabakh announces martial law and total mobilization". Reuters (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  25. ^ "President Ilham Aliyev: Azerbaijani Army is currently firing on and dealing blows to the enemy's military positions". azertag.az (İngilizce). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  26. ^ "Առավոտյան նաև եղել են Վարդենիսի ուղղությամբ հարվածներ Հայաստանի տարածքին. Հովհաննիսյան". «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան (Ermenice). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  27. ^ "Azərbaycan Ordusu 6 kəndi erməni işğalından azad edib". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  28. ^ "Azərbaycan Ordusu daha bir kəndi erməni işğalından azad edib". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  29. ^ LLC, Academy Of Development. "Հաղորդագրություն | ԼՂՀ պաշտպանության նախարարության պաշտոնական կայք". nkrmil.am (Ermenice). 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  30. ^ "Ermənistan hərbi birləşməsinin komandanlığına təslim olmaq barədə təklif edilib". mod.gov.az (Azerice). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  31. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020. 
  32. ^ "MN: Murov dağı silsiləsindəki Murov zirvəsi işğaldan azad olunub". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  33. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  34. ^ "Azerbaijan's Defense Ministry: Armenian army ammunition depot was destroyed". azertag.az (İngilizce). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  35. ^ APA.az (28 Eylül 2020). "Düşmənin daha bir neçə hərbi texnikası məhv edilib - VİDEO". apa.az (Azerice). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  36. ^ APA.az (28 Eylül 2020). "MN: Düşmənin 3 silah-sursat anbarı, onlarla texnikası məhv edilib, 550-dən artıq canlı qüvvə itkisi var". apa.az (Azerice). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  37. ^ "Azerbaycan ordusu Büyük Mercanlı, Maralyan ve Şeybey köylerinden sonra Karabağ bölgesinde kritik öneme sahip Cebrail kentini de işgalden kurtardı". Twitter (İngilizce). Millî Savunma Bakanlığı. 4 Ekim 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  38. ^ "Millî Savunma Bakanlığı • Gündemdeki Gelişmelere İlişkin Basın Bilgilendirmesi Yapıldı". Milli Savunnma Bakanlığı. 4 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  39. ^ "Dağlık Karabağ'da son durum: Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmalarda neler yaşanıyor?". bbc.com. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020. 
  40. ^ "Dağlık Karabağ: Ermenistan ile Azerbaycan arasında ateşkes başladı". BBC. 10 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  41. ^ "Dağlık Karabağ: Azerbaycan ve Ermenistan birbirlerini ateşkesi bozmakla suçluyor". BBC. 10 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. 
  42. ^ "Azerbaycan ordusu 6 köyü daha Ermenistan'ın işgalinden kurtardı". Anadolu Ajansı. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020. 
  43. ^ "Prezident İlham Əliyev: Bu gün Füzuli şəhəri və rayonun bir neçə kəndi işğalçılardan azad edilib" (Azerice). Hibya Haber Ajansı. 25 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
  44. ^ "Azerbaycan Savunma Bakanlığı, resmi olarak tanınmayan Dağlık Karabağ'da ateşkes ilan edilmeden önce Ermenistan ordusuna ait 2 adet S-300 füze fırlatma rampasının imha edildiğini bildirdi". Sputnik. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2020. 
  45. ^ "Dağlık Karabağ: Azerbaycan ile Ermenistan Dağlık Karabağ'da ateşkes ilanından saatler sonra birbirlerini ihlalle suçladı". BBC. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
  46. ^ "Azerbaycan ordusu 13 köyü daha Ermenistan'ın işgalinden kurtardı". Anadolu Ajansı. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020. 
  47. ^ "Попытки врага атаковать были решительно пресечены, оккупанты отступили, неся потери - ОФИЦИАЛЬНО". BAKU.WS - Новости Азербайджана, Баку (Rusça). 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  48. ^ "Баку и Степанакерт обвинили друг друга в новых обстрелах". Interfax.ru (Rusça). 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  49. ^ "Минобороны Армении: бои в Карабахе идут близ ключевого города Шуши". regnum.ru. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  50. ^ "Минобороны Армении сообщило о боях на подступах к ключевому карабахскому городу Шуша". Эхо Москвы (Rusça). 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  51. ^ "Azerbaycan, Ermenistan'a ait 2 Su-25 savaş uçağını düşürdü". Anadolu Ajansı. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020. 
  52. ^ "Gubadlı'da iki Ermeni savaş uçağı düşürüldü!". Habertürk. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020. 
  53. ^ "Президент Арцаха призвал всех объединиться для обороны Шуши: «Противник находится в 5 километрах от города!» | ArmenianReport". armenianreport.com (Rusça). 30 Ekim 2020. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  54. ^ "Azerbaycan Karabağ'da 9 köyü daha Ermenistan'ın işgalinden kurtardı". Yeni Şafak. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. 
  55. ^ "Стороны о положении на фронте". BBC Rusça (Rusça). 1 Kasım 2020. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. 
  56. ^ "В Баку заявили об обстреле своих позиций на армяно-азербайджанской границе". BBC Rusça (Rusça). 1 Kasım 2020. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. 
  57. ^ "Ереван: азербайджанские ВВС бомбили город Мартакерт". BBC Rusça (Rusça). 1 Kasım 2020. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. 
  58. ^ "РИА Новости: несколько взрывов в Степанакерте". BBC Rusça (Rusça). 1 Kasım 2020. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. 
  59. ^ "Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev: 8 köy daha Ermenistan'ın işgalinden kurtarıldı". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020. 
  60. ^ "Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev: 7 köy daha Ermenistan'ın işgalinden kurtarıldı". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 4 Kasım 2020. 
  61. ^ "Azerbaycan ordusu 16 köyü daha Ermenistan'ın işgalinden kurtardı". Anadolu Ajansı. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2020. 
  62. ^ "Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev: Kritik öneme sahip Şuşa kenti işgalden kurtarıldı". Anadolu Ajansı. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020. 
  63. ^ "President Ilham Aliyev: Victorious Azerbaijani Army liberated 23 more villages from occupation". Trend.Az (İngilizce). 9 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  64. ^ "Battle for Shushi continues, Azeri forces lose upper hand". armenpress.am (İngilizce). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  65. ^ "Azeri attempts to attack Martuni, Martakert, Taghavard and elsewhere are thwarted". armenpress.am (İngilizce). 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  66. ^ "Ethnic Armenian forces confirm loss of Karabakh's second city, say enemy nearing capital". Reuters (İngilizce). 9 Kasım 2020. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  67. ^ "Армения проигрывает последний бой за Карабах". vzglyad.ru (Rusça). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  68. ^ "İşğaldan azad olunmuş Şuşa şəhərinin videogörüntüləri - VİDEO". AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MÜDAFİƏ NAZİRLİYİ (Azerice). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  69. ^ Times, The Moscow (9 Kasım 2020). "Nagorno-Karabakh Briefing | Nov. 9". The Moscow Times (İngilizce). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  70. ^ "President Ilham Aliyev: Victorious Azerbaijani Army liberated 48 more villages, 1 settlement and 8 strategic hills from occupation". MINISTRY OF DEFENCE OF THE REPUBLIC OF AZERBAIJAN (İngilizce). 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  71. ^ "Russian helicopter Mi-24 downed over Armenia near border with Azerbaijan". TASS. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  72. ^ "На армяно-азербайджанской границе сбит российский военный вертолет". www.kommersant.ru (Rusça). 9 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  73. ^ "Nagorno-Karabakh: Russian helicopter shot down over Armenia". DW.COM (İngilizce). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  74. ^ "No:405/20, Statement of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Azerbaijan". www.mfa.gov.az. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  75. ^ "Пашинян заявил о подписании с Путиным и Алиевым заявления о прекращении войны в Карабахе". ТАSS. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  76. ^ "Заявление Владимира Путина о прекращении огня в Нагорном Карабахе. Полный текст". ТАSS. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  77. ^ "Недовольные решением по Карабаху ворвались в правительство Армении". vzglyad.ru (Rusça). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  78. ^ "Россия направила в Карабах почти две тысячи миротворцев". RİA Novosti (Rusça). 10 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020. 
  79. ^ "Azerbaijan preparing offensive in Martuni and Karmir Shuka direction". armenpress.am (İngilizce). 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.