Celali takvimi

Celâlî Takvimi, Güneş yılı esasına dayanan, İranlı matematikçi ve astronom olan Ömer Hayyam başkanlığındaki bir kurul tarafından düzenlenmiş bir takvimdir. Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı Sultan Melikşah'a sunulan bu takvim, 1079 yılından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Yılbaşını 9 Ramazan 471 (M.S. 15 Mart 1079) yılına rastlayan Nevruz olarak almış, 1079 yılını başlangıç kabul etmiştir.^[1] Selçuklu Devleti'nin yanı sıra Babür İmparatorluğu da bir dönem bu takvimi kullanmıştır. Celâlî Takvimi sadece tarım, hayvancılık gibi ekonomik işlerin düzenlenmesinde kullanılmış, normal hayatta ise Hicrî takvim kullanılmaya devam edilmiştir.

Celâlî Takvimi'nde 1 yıl, 365 gün 6 saat olarak kabul edilmiştir. Matematiksel kurallar yerine astronomik hesaplar kullanıldığı için bu takvim, ilkbahar ekinoksu başlangıcı tayininde Gregoryen takviminden daha doğrudur.^[2]

Artık yıl

Celâlî Takvimi'nde 33 yılda bir artık yıl vardır.

Günümüzde İran ve Afganistan'da resmî takvim olarak kullanılan İran Takvimi'nde ise 128 yılda bir kez artık yıl vardır.

Celâlî Takvimi'nin Farsça adları

Zaman aralığı1	Ay adı	Burç	Gün	Notlar
21 Mart - 20 Nisan	Ferwerdin فروردین Hamal حمل	Koç	31	Nevruz, yılbaşı ve baharın başlangıcı
21 Nisan - 21 Mayıs	Ordibeheşt اردیبهشت Sevr: ثور	Boğa	31
22 Mayıs - 21 Haziran	Hordâd خرداد Jawza جوزا	İkizler	31
22 Haziran - 22 Temmuz	Tir تیر Saratan سرطان	Yengeç	31	Yazın başlangıcı
23 Temmuz - 22 Ağustos	Mordâd مرداد Asad اسد	Aslan	31
23 Ağustos - 22 Eylül	Şehrivar شهریور Sünbüle سنبله	Başak	31
23 Eylül - 22 Ekim	Mehr مهر Mezan میزان	Terazi	30	Sonbaharın başlangıcı
23 Ekim - 22 Kasım	Âbân آبان Akrep عقرب	Akrep	30
22 Kasım - 21 Aralık	Âzar آذر kavs قوس	Yay	30
22 Aralık - 20 Ocak	Daî دی jaddi جدی	Oğlak	30	Kışın başlangıcı
21 Ocak - 19 Şubat	Behman بهمن Dalav دلو	Kova	30
20 Şubat - 20 Mart	İsfand اسفند Hüt حوت	Balık	29 ya da 30	Artık yıl düzenine göre
Yılın Gregoryen (Miladî) takvimine göre başlangıcı, ilkbahar ekinoksu eşitliğine göre birer gün değişebilir.

Dış bağlantılar

An online Persian/Gregorian date convertor, Persian calendar for mobile (j2me)

Kaynakça

^ [1] 16 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ M. Heydari-Malayeri, A concise review of the Iranian calendar, Paris Observatory.

[1] [1] 16 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[2] M. Heydari-Malayeri, A concise review of the Iranian calendar, Paris Observatory.

[1]

[2]