İkizdere

Rize'nin ilçesi

İkizdere, (LazcaXuras[1]) Rize iline bağlı bir ilçedir.

İkizdere
Türkiye'de yeri
Türkiye'de yeri
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlRize
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamMustafa Salih Bayram
 • Belediye başkanıAbdi Ekşi (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam898 km²
Rakım570 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam9.809
 • Kır
4,708
 • Şehir
1.875
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu53650
İl alan kodu0464
İl plaka kodu53

Osmanlı döneminde, 1878'de Rize'nin sancak merkezi olması ile nahiye olmuştur. Eski adı "Yedi Köy" anlamına gelen Kura-i Seba olan İkizdere, 19. yüzyıl sonlarında Trabzon vilayetinin Lazistan Sancağındaki Rize kazasına bağlı bir nahiye merkeziydi. 15 Şubat 1916 tarihinde Rus işgaline uğrayan yöre, 11 Mart 1918 tarihinde işgalden kurtulmuştur. 1933 yılında İkizdere adını alan yerleşim, 1945'te ilçe olan Güneyce'ye bağlı bucak merkezi iken, ilçe merkezi 1952'de İkizdere’ye taşınmıştır.[2]

Coğrafya

değiştir

Çamlık ve Cimil derelerinin birleştiği yerde kurulan İkizdere, adını bu derelerden almıştır. İlçe toprakları dağlıktır. Dağlar dar vadilerle parçalanmış olup yüksek kesimlerinde yaylalar bulunur. Bu yaylalar; Çağrankaya Yaylaları, Arkeleç Yaylası, Ovit Yaylası, Demirkapı Yaylası ile Şimşirli ve Ilıcaköy maden suyu kaynakları doğal güzelliklerinin başında gelmektedir.

Başlıca akarsuyu İyidere’dir. İkizdere üzerinde elektrik üretmek gayesiyle bir santral kurulmuştur. Dağlar zengin ormanlarla kaplıdır. İlçe topraklarını İkizdere sulamaktadır. Rize Dağlarından kaynaklanan Çamlık ve Cimil Dereleri ile Karadere’nin birleşmesinden oluşan İkizdere, kuzeye doğru akar ve ilçe sınırları dışına çıkar. Dağların doruklarında buz yalakları ve buzul gölleri vardır.

İlçenin ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri çay ve patates olup az miktarda kivi, mısır, armut ve fındık da yetiştirilir. Yaylacılık metoduyla sığır ve koyun beslenir. Arıcılık gelişmiştir. Anzer balı meşhurdur. İlçe merkezi İkizdere kıyısında kurulmuştur. Rize-Erzurum kara yolu ilçeden geçer. İl merkezine 56 km mesafededir. Denize kıyısı yoktur. 1954’te ilçe olan İkizdere’nin belediyesi 1952’de kurulmuştur.

Ünlü Anzer balının yapıldığı Anzer Yaylası, Çamlık Mesiresi, Çağrankaya Yaylaları ve Ovit ekonomisini besler.

Tipik Karadeniz iklimi hüküm sürmekte olan il, her mevsim yağışlıdır. Bitki örtüsü ormanlarla kaplı olup yüksek alanlarda iğne yapraklı ağaçlar, kızılağaç, gürgen, meşe, kestane, ladin, köknar ağaçlarından oluşan ormanlar bulunmaktadır.

Yıllık sıcaklık ortalaması  : 11,04 derece

Yıllık en yüksek ortalama  : 17,00 derece

Yıllık en düşük ortalama  : 8,6 derece

Yıllık ortalama yağış  : 1102 mm

Yıllık ortalama bağıl nem  : % 74,05

İkizdere, dik yamaçlı vadileri, doruklara ulaşılabilir dağları, yeşil yaylaları, tarihî kemer köprüleri, coşkun akan dereleri ile önemli bir turizm merkezidir.

İkizdere- Anzer Yaylası (Ballıköy) Turizm Merkezi

değiştir

İkizdere ilçesinin 39 km güneyindedir. İkizdere-Dereköy arası 4 km asfalt, 25 km ham toprak yoldur. Yaz aylarında dolmuş bulunabilir.

Özellikler: 3.000 m rakımlı yaylada altyapı hizmetleri tamamlanmış durumdadır. PTT, bakkal, kasap, fırın, manav, kır kahvesi ve lokantalar hizmet vermektedir. Ünlü Anzer balı bu yaylada bulunmaktadır.

Konaklama-Yeme-İçme: Yaylada çok sayıda pansiyon bulunmaktadır. Her türlü yeme-içme ve ihtiyaçlar yayladan karşılanabilir.

 
İkizdere ilçesinin güneybatısında bulunan ve Ballıköy yaylası olarak da bilinen Anzer Yaylası'nda çok sayıda endemik çiçek türü yetişmektedir. Bu yaylada Anzer balı üretimi yapılmaktadır.

İkizdere-Çağrankaya Yaylaları

değiştir

Rize'nin İkizdere İlçesinin 15 km kuzeydoğusundadır, her türlü kara taşıtı ile ulaşılabilir.

2300 m rakımlı Çağrankaya Yaylaları adını 2600 m rakımda yer alan Çağrankaya uçurumundan almıştır. Uçurum 55 km uzaklıktaki Araklı sahilinden ve 25 km uzaklıktaki Rize'den görülebilmektedir. Elektrik altyapısına sahip olan Çağrankaya Yaylaları'nda, bakkal, kasap, kahvehane ve konaklama hizmeti veren, yerel halk tarafından "Han" olarak adlandırılan işletmeler bulunmaktadır. Yaz aylarında kampçıların akınına uğrayan yaylalarda Çağrankaya Kar Yürüyüşü etkinliği sayesinde kış turizmine yönelik önemli gelişmeler yaşanmaktadır.

 
İkizdere ilçesinin güneybatısında bulunan ve Ballıköy yaylası olarak da bilinen Anzer Yaylası'nda çok sayıda endemik çiçek türü yetişmektedir. Bu yaylada Anzer balı üretimi yapılmaktadır.

Şimşirli Köyü Camii

değiştir

Derin bir vadiye bakan cami, Karadeniz yöresindeki ahşap camilerin en güzel örneklerinden. 1849’da bütünüyle kestane ağacından inşa edilen yapının iki katlı iç mekânı inanılmaz bir ahşap işçiliğine sahiptir. Arazinin eğiminden dolayı yüksek taş duvarlı bir su basman üzerine kurulmuştur. Ahmet Usta tarafından yapılmıştır. Cami kareye yakın bir dikdörtgen alanı kaplar, plan kuzey cephedeki giriş ve haremden meydana gelmektedir. Giriş kısmının üzerinde iç mahfile bağlanan fevkani bir mahfil bulunmaktadır. Kuzeyinde bir medresesi vardır. Bu medrese ile cami arasında 1988 yılında yapılan minare yer almaktadır.

Yıl Toplam Şehir Kır
1945[3] 17.757 1.611 16.146
1950[4] 19.012 2.215 16.797
1955[5] 17.380 2.556 14.824
1960[6] 19.844 2.790 17.054
1965[7] 20.157 2.654 17.503
1970[8] 19.210 2.770 16.440
1975[9] 18.269 2.389 15.880
1980[10] 16.932 2.363 14.569
1985[11] 16.401 2.419 13.982
1990[12] 15.295 3.643 11.652
2000[13] 10.710 2.384 8.326
2007[14] 6.034 2.109 3.925
2008[15] 6.504 1.881 4.623
2009[16] 6.122 1.813 4.309
2010[17] 5.759 1.708 4.051
2011[18] 5.568 1.654 3.914
2012[19] 5.395 1.637 3.758
2013[20] 6.936 1.820 5.116
2014[21] 6.511 1.816 4.695
2015[22] 5.711 1.722 3.989
2016[22] 5.596 1.782 3.814
2017[22] 5.451 1.635 3.816
2018[22] 9.809 2.359 7.450
2019[22] 7.135 1.883 5.252
2020[22] 6.583 1.875 4.708

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "İkizdere'nin Tarihi". ikizdere.gov.tr. 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2023. 
  2. ^ "Karadeniz Ansiklopedisi, Rize ili İkizdere ilçesi". 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012. 
  3. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  4. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  6. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  7. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  20. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  21. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  22. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "İkizdere Nüfusu - Rize". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Rize İkizdere Nüfusu". nufusune.com.