Vikipedi

Jean Gaston Darboux

Fransız matematikçi (1842 – 1917)

Jean-Gaston Darboux FAS MIF FRS FRSE (14 Ağustos 1842 - 23 Şubat 1917), diferansiyel geometri ve analize önemli katkılarda bulunan Fransız matematikçi.[3] Darboux integrali adını ondan almıştır.

Gaston Darboux
DoğumJean-Gaston Darboux
14 Ağustos 1842(1842-08-14)
Nîmes, Fransa
Ölüm23 Şubat 1917 (74 yaşında)
Paris, Fransa
Defin yeriMontparnasse Mezarlığı (Cimetière du Montparnasse) (Division 19, SMALL cemetery)[1]
48°50′16″K 2°19′37″D / 48.83778°K 2.32694°D / 48.83778; 2.32694
MilliyetFransız
VatandaşlıkFransa
EğitimEcole Normale Supérieure (–1866) (Paris)
Mezun olduğu okul(lar)École Normale Supérieure (Paris)
Tanınma nedeni
EvlilikCélina Carbonnier
Çocuk(lar)Jean-Gaston Darboux, Lucie Darboux
ÖdüllerPoncelet Prize (1875), Grand Officer of the Legion of Honour (1910), Grand prix des sciences mathématiques (1876), Foreign Member of the Royal Society, Sylvester Medal (1916)
Kariyeri
DalıMatematik, Geometri
Çalıştığı kurumParis Üniversitesi
TezSur les surfaces orthogonales (1866)
Doktora
danışmanı		Michel Chasles[2]
Doktora öğrencileriÉmile Borel (1893), Élie Cartan (1894), Édouard Goursat (1881), Charles Émile Picard (1877), Thomas Joannes Stieltjes (1886), Gheorghe Țițeica (1899), Stanisław Zaremba (1889)[2]

Hayatı değiştir

Doğum belgesine göre 14 Ağustos 1842'de saat 01.00'de Fransa'nın Nîmes kentinde doğmuştur. Ancak, muhtemelen gece yarısı doğumundan dolayı, Darboux kendi doğum gününü genellikle 13 Ağustos olarak bildirmiştir, örneğin Légion d'Honneur için doldurulmuş formu.

Ailesi, ipek ve yün kumaş mağazası sahibi iş adamı François Darboux ve Alix Gourdoux idi. Gaston 7 yaşındayken babası öldü. Annesi ipek ve yün kumaş mağazası işini büyük bir cesaretle üstlendi ve çocuklarının iyi bir eğitim almaları konusunda ısrar etti. Gaston'ın Louis adında, neredeyse tüm hayatı boyunca Lycée Nîmes'de matematik öğretmenliği yapan küçük bir erkek kardeşi vardı.[4]

Nîmes Lisesi ve Montpellier Lisesi'nde okudu, ardından 1861'de École normale supérieure'de en iyi niteleyici olarak kabul edildi,[5] ve 1866'da orada doktora derecesini aldı. Michel Chasles yönetiminde yazdığı tezi Sur les surfaces orthogonales adındaydı. ENS'deki eğitimi sırasında Sorbonne Üniversitesi ve Collège de France'da dersler aldı.

 
Darboux, Ecole Normale öğrencisi olarak. CA. 1865

1870 yılında çağdaş matematikçiler tarafından "Darboux's Journal" olarak adlandırılan Bulletin des sciences mathématiques et astronomiques dergisinin kurucu ortağı oldu.

1872'de, terzi Charles Louis Carbonnier'in ve Marie Victorine Anastase Hènocq'un kızı, Beauvais'lı tuhafiyeci Amélie Célina Carbonnier (1848-1911) ile evlendi. O ve Célina'nın iki çocuğu vardı; Paris Kuşatması sırasında doğan ve daha sonra Marsilya'daki Fen Fakültesi'nde deniz zooloğu olan Jean-Gaston (1870-1921) ve Anaïs Berthe Lucie (1873-1970).[6]

Kadın eğitimcileri eğitmeyi amaçlayan ve rue d'Ulm'deki École normale supérieure ile paralel çalışan bir enstitü olan École normale supérieure de jeunes filles'ın 1880'deki kuruluşuna katıldı. İlk yöneticisi Julie Favre idi.[7]

1884'te Darboux, Académie des Sciences'a seçildi.

Darboux, geometri ve matematiksel analize birkaç önemli katkı yaptı (bkz. Örneğin, doğrusal PDE'ler). Henri Poincaré'in biyografi yazarıydı ve Joseph Fourier'in Seçilmiş Eserlerinin editörlüğünü yaptı.

Öğrencileri arasında Émile Borel, Élie Cartan, Émile Picard, Gheorghe Țițeica ve Stanisław Zaremba vardı.

1900'de Akademi'nin Matematik bölümünün daimi sekreteri olarak atandı.

1902'de Kraliyet Cemiyeti'ne ve Amerikan Felsefe Derneği'ne[8] seçildi; 1916'da Cemiyetten Sylvester Madalyası aldı. 1908'de Roma'daki Uluslararası Matematikçiler Kongresi'nde genel konuşmacı olarak yer aldı.[9]

Onuruna adı verilenler değiştir

Onun adını taşıyan birçok şey vardır:

Çalışmaları değiştir

Makaleler ve raporlar (eksik liste) değiştir

Kitaplar değiştir

1873: Sur une classe remarquable de courbes and de faces algébriques and sur la théorie des imaginaires. Gauthier-Villars.

Darboux'nun yüzeylerin diferansiyel geometrisine katkısı, 1887 ile 1896 arasında yayınladığı dört ciltlik çalışma koleksiyonunda görülür; bu metinlere erişim için aşağıdaki bağlantılara bakın.

1887–96: Leçons sur la théorie générale des surfaces et les applications géométriques du calcul infinitésimal. Gauthier-Villars:

1898: Leçons sur les systèmes orthogonaux et les coordonnées curvilignes. Tome I. Gauthier-Villars.[19]

Ayrıca bakınız değiştir

Notlar değiştir

  1. ^ Find a Grave'de Jean-Gaston Darboux's Grave
  2. ^ a b Mathematics Genealogy Project'te Jean Gaston Darboux
  3. ^ Eisenhart, Luther P. (1918). "Darboux's contribution to geometry". Bulletin of the American Mathematical Society. 24 (5): 227-237. doi:10.1090/s0002-9904-1918-03052-8. MR 1560051. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  4. ^ "Enfance des célébrités contemporains: Gaston Darboux" (Fransızca). Mart 1913. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  5. ^ "Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh" (PDF). 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  6. ^ Roland Brasseur (7 Mayıs 2015). "DARBOUX Gaston". Dictionnaire des professeurs de mathématiques en classe de mathématiques spéciales. 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2021. 
  7. ^ Marianne Durand. "Biographie de Gaston Darboux" (Fransızca). Lycée Professionnel Gaston Darboux. 10 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2021. 
  8. ^ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021. 
  9. ^ "ICM Plenary and Invited Speakers since 1897". International Congress of Mathematicians. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ Eric W. Weisstein, Cubic -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  11. ^ Eric W. Weisstein, Jean Gaston Darboux (MathWorld)
  12. ^ Eric W. Weisstein, Goursat Problem -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  13. ^ Eric W. Weisstein, Darboux Vector -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  14. ^ Eric W. Weisstein, Darboux's Formula -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  15. ^ Eric W. Weisstein, Christoffel-Darboux Identity -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  16. ^ Eric W. Weisstein, Christoffel-Darboux Formula -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  17. ^ Eric W. Weisstein, Euler-Darboux Equation -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  18. ^ Eric W. Weisstein, Euler-Poisson-Darboux Equation -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  19. ^ Lovett, Edgar O. (1899). "Review: Leçons sur les Systèmes Orthogonaux et les Coordonnées Curvilignes, Tome I, by Gaston Darboux". Bulletin of the American Mathematical Society. 5 (4): 185-202. doi:10.1090/s0002-9904-1899-00584-6. 25 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 

Kaynakça değiştir

  • "Darboux, Jean-Gaston". Biographical Dictionary of Mathematicians. Charles Scribner's Sons. 1991. 
  • Lebon, Ernest (1910). Gaston Darboux. Gauthier-Villars. 
  • Fourier, Joseph (1888–1890). Œuvres de Fourier. Paris: Gauthier-Villars. ISBN 2-05-100578-8. 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Gaston_Darboux&oldid=30060944" sayfasından alınmıştır