Berat Paşalığı
Berat Paşalığı (Arnavutça: Pashallëku Beratit), 1774'te Kurt Ahmed Paşa tarafından bugünkü orta Arnavutluk'ta kurulan ve Ahmet'in müttefiki Beratlı İbrahim Paşa'nın 1809'da Tepedelenli Ali Paşa tarafından yenilmesinden sonra dağılıp Yanya Paşalığı'yla birleştirilen bir paşalıktı. Bu paşalık, Arnavut paşalıkları döneminde Arnavutlar tarafından kurulan üç paşalıktan biriydi.
Berat Paşalığı Pashallëku Beratit | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1774-1809 | |||||||||
.svg) Bayrak | |||||||||
| Tür | Osmanlı İmparatorluğu'nun özerk paşalığı | ||||||||
| Başkent | Berat | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Arnavutça, Osmanlı Türkçesi | ||||||||
| Resmî din | Sünni İslam, Doğu Ortodoksluğu | ||||||||
| Hükûmet | Paşalık | ||||||||
| Paşa | |||||||||
| |||||||||
| Tarihî dönem | Erken modern | ||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | Arnavutluk | ||||||||
Kuruluşu ve Ahmet Paşa yönetimi değiştir
Berat Paşalığı, Kurt Ahmed Paşa'nın Babıali'yle beraber Buşatlı Mahmut Paşa'ya karşı başarıyla kurduğu bir komplo sonucu 1774'te kuruldu. Padişah I. Abdülhamid, ona hizmeti için Orta Arnavutluk'tan toprak verdi. Kurt Ahmed Paşa, kuzeyde Yanya Paşalığı'yla, güneyde İşkodra Paşalığı'yla sınırı olan orta Arnavutluk'taki tüm toprakları sınırlarına dahil ederek paşalığını 1787'deki ölümüne kadar büyütmeyi başardı. Kurt Ahmed Paşa, Ali Paşa'nın dedesi ve Ali'nin annesi Hanka'nın babasıydı.
Ali Paşa tarafından fethi değiştir
Kurt Ahmed Paşa'nın ölümünden sonra paşalık toprakları onun yakın müttefiki Beratlı İbrahim Paşa tarafından yönetildi. Bu bölge Orta Arnavutluk'a dahil olduğu için İbrahim Paşa, bu kadar yakın bir toprak almadan telaşlandı. Bu yüden Ali Paşa, Berat Paşalığı'yla savaşa girmek durumunda kaldı. Sonuçsuz müzakerelerden sonra İbrahim Paşa, ağabeyi ve Avlonya beyi Sefir'in kumandasında birkaç bölük gönderdi. Bunlara karşılık olarak Ali Paşa, Teselya'dan armatoles denilen düzensiz Yunan birliklerini topladı. İki taraftan köyler yakıldıktan, köylüler soyulup asıldıktan ve sürüler kaçırıldıktan sonra barışa varıldı. İbrahim, kızını Ali Paşa'nın büyük oğlu Muhtar ile evlendirdi ve itilaflı bölgeyi kızına çeyiz bıraktı. Sefir Bey, dişli bir rakip olabileceğini gösteren kişilik özellikleri taşıdığı için Ali Bey onu bir hekime zehirletmenin ve her zamanki usulüyle bu hekimi suçundan dolayı astırarak ortada şahit bırakmamanın yolunu buldu.[1] Ali Paşa, Berat Paşası'na üstün geleceğini, Epir veziri olacağını, padişahla savaşacağını ve İstanbul'a gideceğini söyledi.[2] 1808'de Ali Paşa, İbrahim Pasha'yı yenerek onun topraklarını Yanya Paşalığı'na kattı.
Ekonomisi değiştir
Poqueville'in anlattığına göre "Müslüman olsun, Hristiyan olsun, o bölgenin Arnavutları aynı ölçüde bağımsız ve itaatsizdir. Ne ağnam resmi, ne de başka bir vergi öderler. Sözde Berat Paşası'nın otoritesini tanırlar. Cesaretleri ve fakirlikleri sayesinde Yanya'lı Ali'ye tabi olmaktan da kaçtılar. Ne yöre halkı ne de tüccar, limanlarıyla ticaret yapma özgürlükleri için İbrahim Paşa'ya yaptıkları yıllık, kişi başı 10 paralık bir katkı haricinde ne haraç ne de başka bir vergi öder. Himara kasabası topraklarında otlatma, dağlarda velanidhi toplama ve Palermo Körfezi'nin kuzeyinde balık tutma hakları tüm yöre sakinlerince eşit kullanılır. Kışın taşkın yaparak toprağı hasada hazırlayan, şehri kucaklayan iki akıntının olduğu, kuzey sahiline bitişik ovada mısır yetiştirilir."[3]
Paşaları değiştir
- Kurt Ahmed Paşa 1774-1787
- Beratlı İbrahim Paşa 1787-1809
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- "History of Albanian People" (Arnavut Halkının Tarihi), Arnavut Bilimler Akademisi. 99927-1-623-1ISBN 99927-1-623-1
- ^ History of the War of Independence in Greece. 1. Edinburgh: Constable. 1830.
- ^ Christianity And Islam Under The Sultans Vol II (1929) Author: Hasluck, F.W. Subject: RELIGION. THEOLOGY; Prehistoric and primitive religions Publisher: Oxford At The Clarendon Press.
- ^ Travels in Epirus, Albania, Macedonia, and Thessaly, F. Pouqueville.