|
[[Dosya:Opening ceremony of the First Ottoman Parliament at the Dolmabahce Palace in 1876.jpg|küçükresim|Meclisin açılış töreni, [[Dolmabahçe Sarayı]], 1876]]
[[Dosya:Ottoman Parliament 1877.jpg|küçükresim|Meclisin Çırağan Sarayındaki toplantı salonu, 1877]]
[[Dosya:London news c1877 - scanned constantinopole(1996)-Opening of the first parlement.png|thumb|200px|Meclisin açılışı, [[1876]]]]
'''Meclis-i Mebûsan''' ({{Dil|ota|مجلس مبعوثان|dil_adı=e}}), [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda, [[23 Aralık]] [[1876]] tarihli [[Anayasa]]'ya ([[Kanuni Esasi]]) göre kurulmuş ve [[I. Meşrutiyet]] ve [[II. Meşrutiyet]] dönemlerinde görev yapmış yasama organıdır. Seçilmiş parlamenterlerden oluşmakta ve padişah tarafından atanan (daha az sayıdaki) üst kamara üyelerinin oluşturduğu Seçkinler Meclisi ([[Ayan Meclisi]]) ile birlikte, Genel Parlamentoyu ([[Meclis-i Umûmî]]) oluşturmaktaydı.
Parlamenterler Meclisi (Meclis-i Mebûsan) 7 dönemde faaliyet göstermiştir:
* 31 Mart [[1877]]’de çalışmalarına başlayan [[1877 Mart-Haziran Osmanlı Meclis-i Mebûsanı|1. Meclis-i Mebûsan]] üyeleri, geçici bir talimatla il, liva ve kazaların yönetim meclisi üyeleri arasından seçilmiş, [[İstanbul]] için ayrı bir seçim yapılmıştı. Bu parlamentoda 115 parlamenter vardı. [[28 Haziran]] 1877’de çalışmalarını tamamlayarak dağıldı.
* Aynı seçim yöntemiyle oluşturulan [[1877-1878 Osmanlı Meclis-i Mebûsanı|2. Meclis-i Mebûsan]] ilk kez [[13 Aralık]] 1877’de toplandı. [[93 Savaşı]]'nın getirdiği sorunlar nedeniyle 14 Şubat [[1878]]’de kapatıldı.
* [[II. Abdülhamid]] döneminin sonunda, [[23 Temmuz]] [[1908]]’de1908’de II. Meşrutiyet’in ilanıyla aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında parlamenter seçimi yapıldı. [[Ahrar Fırkası]] (Özgürlükçüler Partisi) ve [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]] (Birlik ve İlerleme Partisi)’nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki Cemiyeti çoğunluğu sağladı ve [[4 Aralık]] [[1908]]’de1908’de [[1908-1912 Osmanlı Meclis-i Mebûsanı|3. Meclis-i Mebûsan]] açıldı. Bu parlamento, [[31 Mart Olayı]] ve II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs [[1909]]’da1909’da Anayasa üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Seçkinler Meclisi'nin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. [[1911]]’de1911’de tek bir parlamenteri ilgilendiren, ancak politik yankıları yüksek olan bir ara seçim gerçekleştirildi.
* 18 Ocak [[1912]]’de1912’de padişah parlamentoyu dağıttı ve yapılan seçimlerden sonra, 18 Nisan 1912’de [[Nisan-Ağustos 1912 Osmanlı Meclis-i Mebûsanı|4. Meclis-i Mebûsan]] toplandı. Bu parlamento, [[5 Ağustos]] 1912’de [[Gazi Ahmet Muhtar Paşa]]’nın önerisi ile feshedildi. [[Balkan Savaşı]] nedeniyle seçime gidilemedi ve [[sıkıyönetim]] ilan edildi. İttihat ve Terakki, 23 Ocak [[1913]]’teki1913’teki [[Bâb-ı Âli Baskını]] ile iktidarı ele geçirdi.
* Bu şartlarda tek parti düzeninde [[1914]]’te1914’te seçime gidildi ve [[1914-1918 Osmanlı Meclis-i Mebûsanı|5. Meclis-i Mebûsan]] üyeliklerinin tamamını İttihat ve Terakki elde etti. Bu parlamento [[I. Dünya Savaşı]] boyunca bu haliyle faaliyetlerde bulundu.
* [[Mondros Mütarekesi]] sonrasında [[21 Aralık]] [[1918]]’de1918’de Padişah [[VI. Mehmet|Vahdettin]] tarafından, yeni seçimler yapılmak üzere parlamento feshedildi. Yapılan seçimler sonunda [[Son Osmanlı Meclis-i Mebûsanı (1920)|Son Meclis-i Mebûsan]] ilk toplantısını 12 Ocak [[1920]]’de1920’de yaptı. 16 Mart 1920’de [[İstanbul’un işgali]] üzerine, parlamento, işgal güçlerinin baskısıyla, 11 Nisan 1920'de resmen kapatıldı.
23 Nisan 1920’de Ankara'da [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|Büyük Millet Meclisi]] faaliyetlerine başladı.
| 