|
* {{Vikiproje:Sovyetler Birliği/Bunları biliyor muydunuz?/Liste 1}}
<noinclude>
* {{Vikiproje:Sovyetler Birliği/DolaşımÜstBunları biliyor muydunuz?/Liste 2}}
* {{Vikiproje:Sovyetler Birliği/Bunları biliyor muydunuz?/Liste 3}}
<!-- Bu sayfa "noinclude" etiketiyle düzenlenmiştir. Bu etiketin kaldırılması durumunda şablonda bozukluklar meydana geleceği için bu etiketlerin kesinlikle silinmemesi gerekmektedir. Yeni ifadeler eklemek isterseniz aşağıda yer alan listeye bir cümle ekleyebilir veya proje katılımcılarıyla iletişime geçebilirsiniz. Son 5 cümle proje ana sayfasında görülen cümlelerdir ve ayda bir yenilenir. Yeni önerilerinizi son kısma değil, üstteki listeye yerleştirin. -->
* {{Vikiproje:Sovyetler Birliği/Bunları biliyor muydunuz?/Liste 4}}
Bu sayfada [[Vikiproje:Sovyetler Birliği|VikiProje Sovyetler Birliği]] kapsamında [[Sovyetler Birliği]] hakkındaki bilgilerin özet halleri bulunmaktadır. Yeni ifadeler eklemek isterseniz aşağıda yer alan listeye cümleler ekleyebilir veya proje katılımcılarıyla iletişime geçebilirsiniz. Yeni cümleler '''en üste''' yerleştirilmelidir. Listede an itibarıyla '''118''' madde yer almaktadır.
* {{Vikiproje:Sovyetler Birliği/Bunları biliyor muydunuz?/Liste 5}}
<center>
==Bunları biliyor muydunuz?==
</center>
<!-- YENİ CÜMLELERİ AŞAĞIDA YER ALAN LİSTELERDEKİ İLGİLİ ALT BAŞLIĞA YAZINIZ -->
<center>
===Kuruluş öncesi ve kuruluş dönemi===
</center>
* [[Alaska]] 1868 yılında [[Amerika Birleşik Devletleri]] tarafından [[Çarlık Rusyası]]'ndan satın alınmıştır. Bu konu Sovyetler döneminde sıkça tartışma konusu olmuştur.
* 1903 yılındaki [[Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi II. Kongresi]]'nde parti [[Bolşevik]]ler ve [[Menşevik]]ler olarak ikiye ayrılmıştır.
* 7 Ekim 1897 yılında kurulan ve 1920'li yıllara kadar faaliyet gösteren [[Genel Yahudi Emek Federasyonu]], [[Rusya İmparatorluğu]] içindeki tüm Yahudileri bir sosyalist partide birleştirmeyi amaçlamıştır ve [[Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi]]'ne destek vererek demokratik ve sosyalist Rusya amacını taşıyan bir Yahudi kitlesi oluşturmuştur.
* 26 Haziran 1907 tarihinde [[Gürcistan]]'ın başkenti [[Tiflis]]'te gerçekleşmiş silahlı bir soygun olan [[1907 Tiflis banka soygunu]]'nda yüklü miktarda paraya [[Bolşevik]]ler tarafından politik faaliyetlerine kaynak oluşturmak üzere el konulmuştur. Soygunu Lenin, Stalin, [[Maksim Litvinov]], [[Leonid Krasin]], [[Alexander Bogdanov]] gibi isimler organize etmişti.
* [[İsviçre]]'de sürgünde olan Bolşevik lider [[Vladimir Lenin|Lenin]], [[Şubat Devrimi]]'nin başarılı olmasının ardından [[Mühürlü Tren]] ile Petrograd'a 3 Nisan 1917 tarihinde ulaşmıştır. Derhal partisini yeni döneme hazırlamak adına [[Nisan Tezleri]] olarak bilenen açıklamaları yapmıştır. Bu tezlerde henüz sürmekte olan [[I. Dünya Savaşı]] için ''"Sürmekte olan savaş emperyalist bir savaştır ve kesinlikle desteklenmemelidir."'' ifadeleri geçer.
* 1917 Ekim Devrimi'nden 11 ay önce [[Finlandiya]]'da sürgünde bulunan Bolşevik lider Lenin, bir toplantıda yoldaşlarına ''"Devrimi belki de 20 yıl sonra göreceğiz."'' demiştir.
* [[Karl Marx]]'ın, 1871 yılındaki başarısız [[Paris Komünü]]'nü değerlendirirken özellikle patronlara ait bankalara el konmamasını eleştirmiştir. Marx’ın öğretisi izleyen Lenin bu eleştirileri takip etmiş, Ekim Devrimi'nde tüm bankaların kamulaştırıldığını, tüm banka hesaplarına el koyulduğunu deklare etmiştir.
* 9 Nisan 1918'de [[Yakov Sverdlov]]'un önerisiyle Sovyetler Birliği bayrağının "Kızıl Bayrak" olması için yapılan teklif oy birliği ile kabul edilmiştir.
* [[Ekim Devrimi]]'nin ardından 29 Mayıs 1918 günü [[Sovnarkom|Halk Komiserleri Kurulu]] kararı ile Sovyetler Birliği'nin sınır güvenliğinin belirlenmiştir. Bu gün 1958 yılından bu yana [[Sınır Askeri Günü]] adıyla her yıl kutlanmaktadır. Günümüzde [[Rusya]], [[Beyaz Rusya]], [[Ukrayna]], [[Kırgızistan]], [[Tacikistan]] gibi eski Sovyet cumhuriyeti olan ülkelerde halen kutlanmaktadır.
* 1919 yılında [[İspanyol gribi]] salgını sonucu yaşamını yitiren [[Bolşevik]] [[Yakov Sverdlov]]'un ölümünün ardından [[Vladimir Lenin|Lenin]] ''"En ateşli zamanlarda ülkenin ihtiyaç duyduğu büyük örgütsel çalışmayı başaranlardan birisidir. Kendisi olağanüstü bir örgütçülük yeteneğini geliştirmiş olan bu insanın yerine başka birini asla koyamayız, onun boşluğunu asla telafi edemeyiz"'' demiştir.
* Vladimir Lenin 14 Ocak 1918'de [[Fanya Kaplan]] tarafından [[Lenin'in vurulması|silahlı saldırıya uğramıştır]]. Lenin 21 Ocak 1924'te ölünceye kadar boynundaki kurşun çıkarılmamıştır.
* 1924 yılında [[Stalin]] tarafından öne sürülen ve [[sosyalizm]]in az gelişmiş olmasına rağmen Rusya gibi tek bir ülkede geliştirilebileceğini savunan [[tek ülkede sosyalizm]] tezinin detaylarının [[Buharin]] tarafından hazırlanmıştır. Bu teoriye göre dönemin koşullarında devrimi kapitalist ülkelerde teşvik etmenin bir önemi kalmamıştı çünkü Rusya tek başına sosyalizmi elde edebilirdi.
* Sovyet sembollerin ilk belirlenme yıllarında [[orak ve çekiç]]'in yanında [[Ekim Devrimi|devrimin]] arkasındaki üçüncü güç olan [[Kızıl Ordu]] askerlerini temsilen bir kılıç simgesinin de bulunmaktaydı. Fakat Vladimir Lenin, bunun saldırgan bir imge olduğu ve kılıç simgesinin komünist geleneğin bir parçası olmadığını belirtti ve kılıç kullanımdan kalktı.
<center>
===II. Dünya Savaşı===
</center>
* [[II. Dünya Savaşı]] sırasındaki [[Toropets-Holm Taarruzu]]'nda [[Nazi]] istihbaratı, saldıran [[Kızıl Ordu]] birliklerinin kimliklerini dahi bilmemekteydi.
* [[II. Dünya Savaşı]]'nın Sovyetler adına zaferle sonuçlanmasının ardından birçok ülkede "Sınıf esasına dayalı" parti kurmaya izin verilmiştir. Bu kapsamda Türkiye de Cemiyetler Kanunu'nda değişiklikler yapmıştır.
* [[Müttefik Devletler]] [[II. Dünya Savaşı]] sonrası yeni Almanya'nın biçimlendirilmesi üzerine görüşmelerinde anlaşmazlık yaşandıktan sonra [[Amerika Birleşik Devletleri]], [[Fransa]] ve [[Birleşik Krallık]]'ın kendi işgal bölgelerinde Eylül 1949'da [[Batı Almanya]]'yı kurmuşlardır. Bunun üzerine Sovyetler 7 Ekim 1949 tarihinde [[Alman Demokratik Cumhuriyeti]]'nin (Doğu Almanya) kurulduğu açıklamıştır.
* [[Reichstag'a dikilen Sovyet bayrağı]], [[II. Dünya Savaşı]]'nda [[Kızıl Ordu]] birliklerinin [[Berlin]]'e girmesinin ardından [[Abdulkhakim Ismailov]] tarafından [[Reichstag]]'a dikilmiştir.
* [[II. Dünya Savaşı]]'ndan sonra ortaya çıkan ve [[Sovyetler Birliği]] ile [[Doğu Avrupa]] ülkelerini simgeleyen [[Demir Perde]] kavramı, ilk kez 5 Mart 1946 tarihinde [[Birleşik Krallık]] Başbakanı [[Winston Churchill]]'in konuşmasında kullanılmıştır.
* [[II. Dünya Savaşı]] yıllarında [[Nazi Almanyası]] tarafından [[Sovyetler Birliği]]'nin [[kollektivizasyon]] politikalarına karşı [[Pravda]] gazetesinin sahte basımlarının yapılmış ve Sovyet halklarına "Adolf Hitler'in özel mülkiyeti geri getirdiğini" yalan haberleri yayılmıştır.
* [[Finlandiya]], [[Kış Savaşı]] ve [[Devam Savaşı]] sonrasında belirli topraklardaki yönetiminden vazgeçerek Sovyetlere bırakmıştır. [[Karelya sorunu]] olarak anılan bu topraklarda halen hak talepleri mevcuttur.
<center>
===Türkiye ile ilişkiler===
</center>
* 1926-1935 yılları arasında "Milliyet" adıyla, 1935-1945 arasında İstanbul'da yayımlanan, Sovyetlerler ile ilişkilerin geliştirilmesine yönelik yayın politikasıyla bilinen günlük gazete [[Tan (gazete, 1935)|Tan]], 4 Aralık 1945 günü [[Tan Olayı]] kapsamında yağmalanmış ve olaylar sırasında birçok kişi yaralanmıştır. Sovyet yönetimi bu olayı mevcut Türkiye hükûmetinin düzenlediği ve bunun gerçekte Sovyetler Birliği'ne yönelik bir saldırı olduğu yönünde açıklamalarda bulunmuş ve Türkiye'ye bu konuda nota vermiştir.
* [[Ekim Devrimi]] sonrasında [[Osmanlı İmparatorluğu]] ile [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]] arasında [[Erzincan Mütarekesi]] imzalanmış [[Kafkasya Cephesi]]'ndeki savaş sona ermiştir.
* [[Ekim Devrimi]]'nden sonra [[Bolşevizm]]'in etkisiyle 1918 yılında sürgündeki askerler ve Türkiye'deki gruplarla birlikte 10 Eylül 1920 tarihinde Bakü'de yapılan [[Birinci Doğu Halkları Kurultayı]]'nın ardından [[Türkiye Komünist Partisi (1920)|Türkiye Komünist Partisi]] kurulmuştur.
* [[Mustafa Kemal Atatürk]], 26 Nisan 1920'de diplomatik ilişki kurulması teklifi ile Sovyet hükümetine mektup göndermiştir. Sovyet Dışişleri Komiseri (Bakanı) [[Georgiy Çiçerin]] 3 Haziran 1920 tarihinde Türkiye'ye cevap mektubu göndermiş ve Sovyet hükümeti ile Türkiye arasında diplomatik ilişkileri resmen başlamıştır.
* Sovyetler Birliği'ndeki [[Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi]]'nde [[Türkiye Komünist Partisi (1920)|Türkiye Komünist Partisi]]'nin pek çok üyesi, [[Nâzım Hikmet]], [[Vala Nurettin]], [[Nail Çakırhan]], [[İsmail Bilen]] gibi pek çok yazar eğitim görmüştür.
* [[Türkiye]]'deki [[İncirlik Hava Üssü]]'nde Sovyetlere karşı kullanılmak amacıyla [[NATO]] politikası gereği konulan B61 [[nükleer bomba|nükleer bombaları]] bulunmaktadır.
* 1930'lu yıllarda [[Sovyetler Birliği]] ile [[Türkiye]] arasında diplomatik yakınlaşma meydana gelmiştir. Bu bağlamda Başbakan [[İsmet İnönü]] 25 Nisan - 10 Mayıs 1932 tarihleri arasındaki Sovyetler Birliği'ne gitmiş ve birtakım görüşmeler yapmıştır.
* 1933 yılında Sovyet yönetmen [[Sergey Yutkeviç]] tarafından çekilen [[Türkiye'nin Kalbi Ankara]] adlı belgesel, 1934 yılında Türkiye'de gösterildikten sonra, 1969 yılına kadar [[antikomünist]] propaganda gereği gösterilmemiştir. 10 Kasım 1969 yılında [[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün ölümünün 31'inci yılı münasebetiyle TRT Program Daire Başkanı [[Mahmut Tali Öngören]] tarafından arşivden çıkartılarak yayına verilmiş, belgesel televizyonda gösterildiği sırada dönemin TRT Genel Müdürü [[Adnan Öztrak]] tarafından bir gece baskınıyla, ''"Bu film ancak Moskova'da seyrettirilebilir, komünizm propagandası yapılıyor"'' denilerek yayından kaldırılmıştır.
* Türkiye'de televizyon haberlerinde gösterilen [[Kuzey Amerika]] haritasının [[Vladimir Lenin]]'e benzediği ve komünizm propagandası yapıldığı ihbar edildiğinde 16 Aralık 1974 tarihinde savcılığın soruşturma başlatmıştır.
* [[II. Dünya Savaşı]]'nda Sovyetler Birliği'nin savaş üstünlüğünü ele geçirmesinin ve [[Müttefik Devletler]]'in [[Nazi]]lere ticari sevkiyatların durdurulmaması halinde [[Türkiye]]'ye ambargo uygulayacaklarını belirtmelerinin ardından 1944'te Türkiye'den [[Nazi Almanya]]'sına yapılan sevkiyatların durdurulmuştur. Bununla birlikte yaklaşık 4 ay sonra komşu Bulgaristan'a Kızıl Ordu birliklerinin girmesi üzerine Türkiye, Nazi Almanyası ve [[Japonya İmparatorluğu]] ile bütün ilişkilerini kestiğini açıklamıştır.
* [[Küba Füze Krizi]]'ne neden olan [[Türkiye]]'deki Jüpiter füzelerinin varlığı Türkiye halkına 40 yıl sonra açıklanmıştır.
* Nazilerin Sovyetlere [[Barbarossa Harekâtı]] kapsamında saldırmasından 5 gün sonra [[Sovyetler Birliği]], [[Adolf Hitler]]'in "SSCB'nin İstanbul ve Çanakkale Boğazları üzerindeki talepleri ve SSCB'nin Bulgaristan'ı işgal etme niyeti" konulu deklarasyonuna manşetlerine taşıyan Türkiye gazetelerinin iddialarını yalanlayıcı açıklama yapmıştır. Ardından 10 Ağustos 1941 tarihli notasıyla Sovyet Dışişleri Halk Komiserliği, SSCB'nin Türkiye'ye karşı hiçbir toprak talebi olmadığını ve [[Montrö Boğazlar Sözleşmesi]]'nin hükümlerini sıkı sıkıya izlemeye hazır olduğunu belirtmiştir.
* Sovyetlere karşı kurulan [[NATO]] bünyesindeki ülkelerde [[sosyalist]], [[komünist]] ve Sovyet yanlısı örgütlenmelere karşı oluşturulan [[CIA]] bağlantılı yasadışı [[Gladio]] örgütlenmelerinin Türkiye'deki adı [[kontrgerilla]]dır.
<center>
===Sosyal yaşam===
</center>
* Bütün [[ulus]]ların siyasal kaderinin, başka bir ulus tarafından tahakküm altına alınmadan, bağımsız bir şekilde kendi geleceğini tayin hakkını içeren [[Marksist-Leninist]] bir ilke olan [[self determinasyon]], tüm Sovyet anayasalarının temelini oluşturmuştur.
* [[Sovyetler Birliği'nde LGBT tarihi|Sovyetler Birliği'nde LGBT hakları]] dönem dönem değişikliğe uğramıştır. [[Ekim Devrimi]]'nden hemen sonra [[Çarlık Rusyası]]'ndaki ceza kanunu yürürlükten kaldırıldı, [[eşcinsellik]] yasal olarak suç olmaktan çıkarıldı. 1934-1986 yılları arasında yeniden suç kapsamına alındı. 1987-1990 yılları arasında ise kamuya açık tartışmalara izin verildi.
* [[Sovyetler Birliği ekonomisi|Sovyetler Birliği'ndeki ekonomik sistem]] nedeniyle belli zaman aralıklarında [[ekonomik krizler]] meydana gelmemiştir ve bu yolla [[işsizlik]] durumları ortaya çıkmamıştır. Bununla birlikte [[işveren]]in kişi değil devlet sistemi olması ve buna bağlı [[lokavt]] kavramının olmaması nedeniyle de işsizlik meydana gelmemiştir.
<center>
===Bilim ve teknoloji===
</center>
* İlk kez [[Dünya]] [[yörünge]]sine çıkan [[Sovyet uzay köpeği]] [[Layka]], aynı zamanda orada ölen ilk canlı olma özelliğini de taşımaktaydı. Öldüğünde yaklaşık üç yaşında idi.
* Sovyet kozmonot [[Viktor Patsayev]] 1971 yılında tasarım mühendisi olarak katıldığı [[Soyuz 11|Soyuz 11 uzay uçuşu]] sırasında, [[Georgi Dobrovolski]] ve uçuş mühendisi [[Vladislav Volkov]] ile birlikte uzayda 24 gün kalarak rekor kırmıştır.
* Sovyetler ve ABD arasında 1957-1975 arasındaki uzay araştırmalarını kapsayan ve resmî olmayan rekabeti tanımlayan [[Uzay Yarışı]], [[uzay]]a [[uydu]] ve [[Uzay sondası|sonda]] yollayarak keşfetmek, insan göndermek, [[Ay]]'a insan indirmek gibi çabaları içermiştir ve [[Soğuk Savaş]]'ın bir parçasıdır.
* Sovyetler 12 Ağustos 1953'te [[atom bombası]] denemiş ve sadece 2 sonra 14 Ağustos'ta [[hidrojen bombası]] ürettiğini ilan etmiştir.
* Sovyetlerin 30 Ekim 1961 tarihinde 100 megaton gücünde planlamalarına rağmen serpintiden korkarak 58 megaton gücünde patlatılıp denemesini yaptığı [[Çar Bombası]] adlı [[hidrojen bombası]], dünya üzerinde insan elinden çıkmış en büyük patlamadır. Bu bomba [[Hiroşima]]'ya atılan [[atom bombası]]ndan yaklaşık 3.800 kat daha güçlüdür ve oluşturduğu alev topu 965 km öteden gözlenebilmiştir.
* [[Lenin Mozolesi]]'nde yer alan [[Vladimir Lenin|Lenin]]'in naaşının korunmasında, buruşma veya renk değişiminin önlenmesi için [[asetik asit]] ile seyreltilmiş [[votka]] kullanılmaktadır. Burada çalışanların sıklıkla karşılaştığı sorun deride, özellikle el ve yüz derisinde, oluşan siyah lekelerdir, fakat çeşitli çalışmalar doğrultusunda farklı solüsyonlar uygulanarak bu sorun çözülmüştür.
* Sovyet kozmonot [[Yuri Gagarin]] uzaya çıkan ilk insandır. 27 Mart 1968'de uçağıyla rutin bir deneme sürüşü yaparken kaza sonucu eğitmeniyle birlikte hayatını kaybetmiştir.
* Uzaya çıkan ilk ülke Sovyetler Birliği'dir.
* [[Lenin Atom Buzkıranı]], 1959'da Fin Körfezi'nde nükleer enerjiyle işleyen, Sovyetler Birliği'ne ait dünyanın ilk suüstü gemisidir.
* Sovyetler tarafından uzaya gönderien [[Mir Uzay İstasyonu]] daha sonra tüm dünya ülkelerindeki uzay insanlarının kullanımına açılmıştır. 23 Mart 2001 tarihinde görevi sona ererek atmosferde yanması sağlanmıştır.
* Sovyet uzay gemisi [[Voskhod 1]] görevi boyunca [[Paris Komünü]]'nden kalan bir afiş parçası taşımıştır.
* Dünyanın en büyük ikinci çukuru olan [[Mirny]] 13 Haziran, 1955'te Sovyet jeolog [[Yuri Khabardin]]'in Sovyetler Birliği'nde yönettiği proje ile açılmıştır. Aslen bir elmas madeni olan bu çukurun yaklaşık 525 metre ve 1,25 km çapındadır.
<center>
===Kişiler===
</center>
* [[Doğu Almanya]]'nın eski Savunma Bakanı olan [[Heinz Kessler]], Temmuz 1941'de [[Nazi]] ordusundan kaçıp Sovyetler Birliği tarafına geçmiş, ardından Nazi askerlerine savaş karşıtı ve [[antifaşist]] propagandalar yapmıştır. [[II. Dünya Savaşı]] sonrasında önce gençlik çalışmalarına, daha sonra ülkenin silahlı gücü olan [[Nationale Volksarmee]]'ye katıldı.
* Rusya'daki sosyal demokrat siyasetin başlatıcısı, kendini "Marksist" olarak adlandıran ilk Ruslardan biri olan ve [[Çarlık Rusyası|Çarlık rejimini]] sonlandırmak için politik faaliyetler yürüten [[Georgi Plehanov]]'un anarşist [[Mihail Bakunin]] tarafından ilk kez yapılan olan ''[[Komünist Parti Manifestosu]]'''nun Rusça çevirisinde bulunan anlam ve çeviri hatalarını kendi çevirisiyle gidermiştir.
* [[Bolşevik]] devrimci [[Mihail Kalinin]], sıkı bir [[Stalin]] taraftarı ve onun çalışma arkadaşı olmasına rağmen ve eşi Katarina Loorberg bir [[Troçkist]] idi. Eşi eylemleri sebebiyle 1938’de tutuklandı.
* Şair, yazar, çevirmen ve edebiyatçı [[Ataol Behramoğlu]] 1972 sonbaharında [[Sovyet Yazarlar Birliği]]'nin çağrısıyla [[Moskova]]'ya gitmiştir. Burada yaklaşık iki yıl kalan Behramoğlu [[Moskova Devlet Üniversitesi]]'nde stajyer olarak [[Rus edebiyatı]] üzerine çalışmıştır.
* Dünyanın ilk kadın büyükelçisi, aynı zamanda SSCB'nin ilk kadın bakanı olan [[Aleksandra Kollontay]]'dır.
* [[Lev Troçki]], Lenin'in 1924 yılındaki ölümünden sonraki süreçte Stalin ile ciddi ideolojik ayrıma düşmüştür. Önce [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi|partideki]], ardından [[Komünist Enternasyonal]]'daki yetkileri alınmış ve daha sonraki süreçte SSCB'den sürgün edilmiştir.
* [[Bolşevik]] devrimci [[İvan Vasilyeviç Babuşkin]], büyük bir ayaklanma hazırlığı içerisinde olduğu vakitlerde, mühimmat taşırlarken Çar'a bağlı askerlerce yakalanmış, yanındaki 5 yoldaşıyla birlikte yargılanmadan, 18 Ocak 1906'da kurşuna dizilmiştir. Yakalandıklarında isimlerini açıklamadıkları için kurşuna dizildiği ancak 1910'da anlaşılmıştır.
* [[Bolşevik]] devrimci ve SSCB'de Yüksek Sovyet Predizyum Başkanı olan [[Mihail Kalinin]], [[Ekim Devrimi]] öncesi ve sırasında [[Sankt-Peterburg|Petrograd]] belediye başkanı idi.
* [[Bolşevik]] devrimci [[Sergey Kirov]] 1 Aralık 1934'te [[Sankt-Peterburg|Leningrad]]'daki Sovyetler Birliği Komünist Partisi binasında [[Troçkist]] hareketin üyelerinden olan [[Leonid Nikolayev]] tarafından tabanca ile vurularak öldürülmüştür.
* [[Bolşevik]] devrimci [[Grigol Orconikidze]], [[Çarlık Rusyası]] döneminde silah kaçakçısı olduğu öne sürülerek Gürcistan'da tutuklanmış, tahliye edildikten sonra Almanya'ya gitmiş, tekrar geri dönerek önce Rusya'ya oradan da Azerbaycan'a giderek devrimci faaliyetlerini sürdürmüştür. Ardından 1909'da parti görevlisi olarak İran'daki "Meşrutiyet Devrimi"'ne (1906-1911) katılmış, daha sonra [[Ekim Devrimi]]'nden sonra [[Rusya İç Savaşı]] sırasında [[Ukrayna]]'da komiserlik yapmıştır. Daha sonra Kafkasya'ya geçerek [[Beyaz Ordu]]'ya karşı savaşmıştır.
* [[Macarlar|Macar]] [[komünist]] politikacı olan [[Béla Kun]], [[I. Dünya Savaşı]] sırasında [[Avusturya-Macaristan İmparatorluğu]] ordusunda görev yaparken 1916 yılında Çarlık Rusyası tarafından esir alınmıştır. Esirliği sırasında bulunduğu Rusya'da Bolşevikler'in taraftarı olan Kun, [[Ekim Devrimi]]'nden sonra serbest kalmıştır.
* [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde [[Ethel ve Julius Rosenberg]] çifti, Sovyetler Birliği hesabına çalıştıkları ve ABD'nin nükleer sırlarını bu ülkeye sattıkları iddiasıyla 1953'te idam edilmiştir.
* Sovyetler Birliği'nden sürgün edilen [[Lev Troçki]] 13 Şubat 1929'da [[İstanbul]]'a gelmiştir.
* [[Polonya]]'nın [[Lvov]] kentinde SSCB Büyükelçiliği Sekreteri Aleks Mailov, [[Nazi]]lerin finanse ettiği [[Ukrayna Milliyetçiler Örgütü]] mensupları tarafından Ekim 1933'te öldürülmüştür.
* [[Büyük Temizlik]] döneminde [[Cengiz Aytmatov]]'un babası Torekul Aytmatov "burjuva milliyetçisi" olduğu suçlamasıyla 1937'de tutuklanmış ve 1938'de kurşuna dizilmiştir.
* [[Moskova]]'daki dünya komünist önderlerinin, aktivistlerinin, Sovyet kahramanlarının ve devrimcilerinin gömüldüğü ünlü [[Kremlin Duvarı Mezarlığı]]'nda gömülen tek [[Amerikalılar|Amerikalı]] [[John Reed (gazeteci)|John Reed]]'dir.
* Sovyet yazar [[Maksim Gorki]]'nin [[Ana (roman, Maksim Gorki)|Ana]] adlı romanında 1917'deki [[Ekim Devrimi]] öncesindeki Rus işçi sınıfının fakir yaşantısını anlatılmıştır.
* Rusya Federasyonu devlet başkanı [[Vladimir Putin]], [[Leningrad Devlet Üniversitesi]]'nde hukuk okumuştur ve eski bir [[KGB]] ajanıdır.
* [[Angola]] bağımsızlık önderi ve [[Angola Halk Cumhuriyeti]] kurucusu [[komünist]] lider [[António Agostinho Neto]] [[Lenin Barış Ödülü]] sahibidir. [[Moskova]]'da [[kanser]] tedavisi sürdüğü esnada yaşamını yitirdi.
* 15 yıldır dünya satranç şampiyonu olan Sovyet santranç uzmanı [[Garri Kasparov]] Dünya Satranç Şampiyonası'nda [[Vladimir Kramnik]]'e yenilmiştir.
* [[Vladimir Lenin|Lenin]] ile sürgünde evlenen [[Bolşevik]] devrimci [[Nadejda Krupskaya]], [[Ekim Devrimi]]'nin ardından pratik olarak Sovyetlerdeki eğitim sorunlarıyla ilgilenmeye başlamış ve sosyalist okul sistemini geliştirmiştir. Lenin, parti içinde kod adı "balık" olan Krupskaya'ya "benim küçük ringa balığım" diye seslendiği söylenmektedir.
* [[Nâzım Hikmet]]'in mezarı [[Moskova]]'da bulunan Novodeviçiy Mezarlığı'ndadır.
* Sovyet Dışişleri Bakanlığı yapan [[Vyaçeslav Molotov]], [[Jozef Stalin]]'in ölümünden sonra başlatılan [[destalinizasyon]] politikaları kapsamında 1962'de [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'nden ihraç edilmiştir. Molotov, 22 yıl sonra 1984'te partiye yeniden kabul edilecektir.
* Lenin'in cenazesinde, Lenin'in naaşı [[Paris Komünü]]'den kalan orijinal bir kızıl bayrağa sarılmıştır.
* Sovyetler Birliği tarihinde (ve bazı kaynaklara göre dünya tarihinde) görülen en korkunç [[seri katil]]lerinden biri olarak anılan [[Andrey Çikatilo]] 1978-1990 yılları arasında 53 kesinleşen cinayet işlemiştir. 14 Şubat 1994'te idam edilmiştir.
* [[Rusya]] devlet başkanı [[Vladimir Putin]]'in dedesi Spiridon Putin, [[Vladimir Lenin]]'e, Lenin'in eşi [[Nadejda Krupskaya]]'ya ve [[Stalin]]’e belli sürelerde aşçılık yapmıştır.
* [[Jozef Stalin]]'in 1953'teki ölümünden sonra naaşı [[Lenin Mozolesi]]'nde koruma altına alınarak sergilenmeye başlanmıştır. Fakat [[destalinizasyon]] politikalarıyla birlikte 31 Ekim 1961 tarihinde alınan kararla [[Kremlin Duvarı Mezarlığı]]'na gömülmüştür.
* [[Stalin]]'in oğlu olan [[Yakov Cugaşvili]], [[II. Dünya Savaşı]] yıllarında [[Nazi Almanyası]]'nın eline esir düşmüştür. [[Hitler]]'in takas teklifi üzerine Stalin ''"Elinizde sadece oğlum Yakov değil milyonlarca oğlum var. Ya onları da bırakırsınız ya da oğlum onların kaderini paylaşır. Yakov'un serbest kalmasını sağlarsam diğer ana babalara bunu nasıl açıklarım!"'' demiştir.
<center>
===Genel bilgiler===
</center>
* [[Sergey Eisenstein]] ve [[Dimitri Vasiliev]]'in yönettiği Sovyetler Birliği'ndeki [[Mosfilm]] stüdyolarında çekilen [[Aleksandr Nevskiy (film)|Aleksandr Nevskiy]] filmi, 1938 yılında [[Nazi Almanyası]] ile savaş ihtimali olan bir dönemde çevrilmiştir.
* [[Sovyetler Birliği]], [[Mahatma Gandi]]'nin öncülük ettiği [[Gandizm]] politikalarına şiddetle karşı çıkmıştır. [[Komünist Enternasyonal]]'de bu görüşü ''"Baştan sona dini kavramlarla dolu olan, en geri ve iktisadi bakımdan gerici yaşam biçimlerini idealize eden ve kurtuluşu proleter sosyalizmde değil, bu geri biçimlere geri dönüşte gören, pasif sabır örgütleyip sınıf mücadelesini yadsıyan bir akım"'' şeklinde ifade etmiştir.
* [[Sovyetler Birliği]], [[Milletler Cemiyeti]]'ne 1934 yılında kabul edilmiştir. 1939 yılında [[Kış Savaşı]] sebep gösterilerek Cemiyet'ten çıkartılmıştır. Milletler Cemiyeti 1946 yılında dağılmıştır.
* [[Stalin]]'in 1953 yılındaki ölümünden sonra [[Çin]] ve Sovyetler Birliği arasında ciddi bir [[Çin-Sovyet ayrılığı]] oluşmuştur.
* [[Nâzım Hikmet]]'in 1954 yılında [[Moskova]]'da yazdığı ''[[İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu?]]'' adlı tiyatro oyunu, 5. gösterimin ardından Sovyetler Birliği'nde bazı Sovyet yöneticilerinin bürokratlaşarak halktan kopması ve giderek sınıflaşması konusunu işlemesi nedeniyle sakıncalı bulunup yasaklanmıştır.
* Sovyetler Birliğinin kurucusu [[Vladimir Lenin]] naaşı, ölümünden bu yana [[Kızıl Meydan]]'daki [[Lenin Mozolesi]]'nde halka açık bir şekilde sergilenmektedir.
* [[Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'nin 1929'dan beri başkenti olan [[Stalinabad]]'ın ismi, [[Kruşçev]]'in [[destalinizasyon]] politikalarının ardından 1961 yılında Duşanbe olarak değiştirilmiştir.
* [[Sovyetler Birliği'nin dağılması|Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılma sürecinde]] Rus politikacı [[Boris Yeltsin]] [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'ni yasaklamıştır ve bütün parti mallarına el koyulduğunu açıklamıştır.
* [[Destalinizasyon]] sürecinin ardından Stalin'e ait olan heykeller yıkılmış, ders kitaplarındaki atıfların çıkarılmış [[Sovyetler Birliği Marşı]]'nın sözleri Stalin'e atıflar içerdiği için 1956 - 1977 arasında sözsüz ve sadece enstrümental çalınmış, 1977 yılında orijinal marşın sözlerindeki Stalin'e yapılan göndermelerin çıkartılmıştır.
* ''[[Bütün ülkelerin işçileri, birleşin]]'' sloganı yeni kurulan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin [[enternasyonalizm]] ilkesine sonuna kadar bağlı olduğunu belirtmesi amacıyla fazlasıyla önemsenmiştir. [[Kapitalist]] devletlerde devrimlerin meydana gelmemesi ve devrimcilerin sert müdahalelerle bastırılması sebebiyle [[tek ülkede sosyalizm]] ilkesi uyarınca kendi sosyalizmini inşa etmeye çalışan SSCB, buna rağmen enternasyonal anlamda olan bu sloganı her zaman devlet sloganı olarak kullanmıştır.
* [[Kızıl Meydan]]'da, [[Lenin Mozolesi]]'nin hemen yanında yer alan [[Kremlin Duvarı Mezarlığı]]'nda çok sayıda Sovyet ve [[enternasyonalist]] [[komünist]] önderin naaşının bulunmaktadır. İlk defin işleminin [[Ekim Devrimi]]'nden hemen sonra 10 Kasım 1917'de gerçekleştirilmiştir.
* [[Stalin]] dönemi boyunca sert bir dış politikada yolu izlenilmiştir. Barış ve uzlaşma konularının tartışıldığı bir toplantıda Stalin şu ifadeleri kullanmıştır: ''"Emperyalizme karşı mücadelede silah bırakma konusunda 'Acaba silâhsız bir devrimin basan ya ulaşma şansı olabilir mi? Kahrolsun Silahlar!' diye bağıran bir kimse acaba nasıl bir devrimcidir? Kazanmak için gerçekten neye gereksinimimiz var? Üç şeye. Bunu iyi kavrayalım ve akıldan çıkarmayalım: Birincisi silah, ikincisi silah, üçüncüsü gene silah."''
* [[Karelo-Fin Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]], kısa süreli (1940-1956) bir sovyet cumhuriyetidir.
* Sovyetler Birliği döneminde dünya sivil hava trafiğinin yüzde 15'ini oluşturan uçuşlarıyla bilinen havayolu işletmesi olan [[Aeroflot]]'un ambleminde halen [[orak ve çekiç]] bulunmaktadır.
* [[Milis]] sözcüğü, [[Sovyetler Birliği]], [[Varşova Paktı]] ülkeleri ve [[Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti]]'nde sivil polisler için kullanılan kısa bir resmi addır. [[Sovyetler Birliği'nin dağılması|Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasının]] ardından bazı eski Sovyet cumhuriyetleri milisleri polise çevirmiştir. Buna karşın [[Rusya]], [[Ukrayna]], [[Beyaz Rusya]], [[Özbekistan]] ve [[Tacikistan]] gibi ülkelerde hala milis sistemi vardır.
* [[Tetris]] oyunu ilk olarak Haziran 1985'te Sovyet bilgisayar mühendisi [[Aleksey Pajitnov]] tarafından tasarlanmıştır. Pajitnov'un, oyunun ismini nümerik önek "Tetra" ile sevdiği spor olan "tenis"in birleşmesinden türetmiştir. Tetris tüm zamanların en çok oynanan altıncı oyunudur.
* Sovyetler Birliği'nde ilk düzenli TV yayının 1938'de [[Moskova]] ve [[Sankt-Peterburg|Leningrad]]'dan yapılmış ve 1980'lerin sonuna kadar Sovyet televizyonlarında hiçbir şekilde ticari reklama yer verilmemiştir. 1988 yılında [[Gorbaçov]]'un [[Glasnost]] ve [[Perestroyka]] politikaları sonrası yayınlanan ilk reklam [[Michael Jackson]]'un oynadığı [[Pepsi]] reklamıdır.
* Avrupa'nın doğu kesimiyle, Asya'nın kuzey kesimi boyunca yayılan Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, son yıllarında 22.403.000 km²'lik yüzölçümüyle dünyanın en büyük ülkesiydi. Nüfusu bakımından ise, Haziran 1991'de yapılan sayım sonrası 293.047.571 kişilik nüfusu ile dünyanın en kalabalık 3. ülkesi idi.
* 1991 yılının sonunda [[Sovyetler Birliği'nin dağılması|Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasının]] ardından birlik ülkelerinin tek tek bağımsızlıklarını ilan etmiştir. Sonraki süreçte birliği oluşturan 15 devletten 12'si bir araya gelerek [[Bağımsız Devletler Topluluğu]]'nu oluşturmuştur.
* Sovyetler Birliği, dağılmasından sonra kurulan eski SSCB ülkeleri ve dünyanın çeşitli partileri, [[Nazi Almanyası]]'nın yenilmesinin yoldönümü olan 9 Mayıs 1945'i çeşitli etkinliklerle kutlamaktadırlar. Ana kutlama etkinliğinin halen [[Moskova Zafer Günü Geçit Törenleri]] ile birlikte [[Kızıl Meydan]]'da yapılmaktadır.
* [[Çin Devrimi]]'nin ardından [[Mao Zedong]] 16 Aralık 1949'da iki ay sürecek olan [[Sovyetler Birliği]] ziyareti başlatmıştır.
* 1917'de gerçekleşen [[Ekim Devrimi]]'nden yaklaşık 5 yıl sonra, 30 Aralık 1922 tarihinde [[Vladimir Lenin]] [[Sovyetler Birliği]]'nin kurulduğunu açıklamıştır.
* Sovyet şarkısı [[Savaş Tekrar İlerliyor (marş)|Savaş Tekrar İlerliyor]]'un bestesi Aleksandra Pakhmutova, sözleri Pakmutova'nın eşi olan Nikolay Dobronravov'a aittir.
* [[II. Dünya Savaşı]]'nın ardından 1947 yılında [[Amerika Birleşik Devletleri]] Başkanı [[Harry Truman]], Sovyetler Birliği'nin diğer ülkelere sosyalizm yoluyla yardım etme fikrine karşı [[Truman Doktrini]]'ni ortaya atmıştır. Bu doktrin ABD'nin uluslararası politikasının değiştirmiştir ve sosyalizm karşıtlığı bu yeni politikada temel esas olmuştur.
* [[Rusya]]'nın sınır ötesindeki topraklarından biri olan [[Kaliningrad Oblastı]] adını Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı [[Mihail Kalinin]]'den alır.
* 11 Ağustos 1942'de [[Dmitri Şostakoviç]]'in "Leningrad" isimli 7. Senfonisi, [[Nazi Almanyası]] kuşatması altındaki [[Sankt-Peterburg|Leningrad]] şehrinde ilk kez seslendirilmiştir.
* Sovyet tarımı, [[kolhoz]] adı verilen kolektif çiftliklerdeki ve [[sovhoz]] adındaki devlet çiftliklerindeki üretimlere dayalıydı. Kolektif çiftlikler özerk birimler olarak faaliyet yürütmekte idi., dolayısıyla çalışan kişi aynı zamanda kendi çiftliğinde çalışıyordu. Devlet çiftliklerinde çalışan tarım işçileri ise doğrudan Tarım Bakanlığı'na bağlıydı.
* [[Türkistan Komünist Partisi]] Haziran 1918 tarihinde kurulmuştur. 1918'den 1924'e kadar [[Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]] içinde önde gelen partiydi. 1924 yılında bu cumhuriyetin yürürlükten kaldırılmasıyla parti kapatıldı ve [[Türkmenistan Komünist Partisi]] ve [[Özbekistan Komünist Partisi]]'ne katıldılar.
* [[Sovyet halkı|Sovyet]] kelimesi [[Rusça]]'da hem tavsiye; hem de meclis, kurul, komite, şura anlamlarını kapsamaktadır. "Sovyetler Birliği" tamlaması, tüm bu yerel şuraların birliği (meclisler birliği ya da birleşmiş meclisler) anlamına gelmektedir. Dönemin diğer devletlerinde olan katı merkezi yönetim lağvedilip bütün yönetim bu sovyetlere verilmiştir.
* [[Komünizm]]in simgesi olan ve [[Sovyetler Birliği]]'nin birçok armasında yer alan [[Kızıl yıldız (sembol)|kızıl yıldız]]ın beş köşesi emekçilerin beş parmağını, geleneksel olarak sayılmış beş kıtayı ve temsil eder. Ayrıca yıldızın beş köşesi toplumu [[sosyalizm]]e taşıyacak ve onu koruyacak olan beş farklı sosyal grubu temsil eder: Gençlik, ordu, işçiler, çiftçiler ve [[entelijansiya]].
* Klasik [[Marksizm]]'e ek olarak [[Leninizm]]; [[öncü parti]], [[emperyalizm]] [[Demokratik merkeziyetçilik]] gibi konuları kapsar. Bu teori [[Marksizm-Leninizm]] olarak ifade edilmiştir ve Sovyetler Birliği'nin resmi ideolojisidir.
* [[Homo sovieticus]], [[sosyalizm]]in şekillendirdiği zihniyeti taşıyan insanları tanımlamak amacıyla Sovyet yazar [[Aleksandr Zinovyev]] tarafından ortaya atılan bir terimdir.
* [[Josip Broz Tito]], devlet yönetiminde [[komünist]] rejiminin ideolojisini kabullenmesine rağmen dünya sosyalist bloğu ile hareket etmemiştir. [[Tito-Stalin ayrılığı]] kapsamında Stalin taraftarları ve Sovyetler Birliği ile ciddi anlaşmazlıklara girmiş ve ardından [[Batı Bloku]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nden ciddi iktisadi, askeri ve mali yardımlar almıştır.
* [[Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Azerbaycan]], [[Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Gürcistan]] ve [[Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti|Ermenistan]] Sovyet cumhuriyetleri 1922-1936 yılları arasında [[Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]] adıyla tek bir ülke idi. Üç resmi dili olan cumhuriyetin başkenti [[Tiflis]] idi.
* 19 Şubat 1954 tarihinde, [[Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti]] Prezidyumu, Kırım Oblastını [[Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti]]'nden çıkararak [[Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'ne bağladı.
* [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'nin gençlik kolu olan [[Komsomol]], kelime olarak ''"Kommunistichesky Soyuz Molodyozhi"'' (Türkçe: Genç Komünistler Birliği) kelimelerinden kısaltılmıştır.
* 1918-1944 yılları arasında [[Sovyetler Birliği]]'nin ve aynı zamanda [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'nin resmi marşı olan [[Enternasyonal|Enternasyonal Marşı]], 1870 yılında [[Eugène Pottier]] tarafından yazılmış, 1888 yılında [[Pierre Degeyter]] tarafından bestelenmiştir. Marşın müziği ve ezgisi, evrensel anlamda hiç bir yerde değişmemiştir. Rusça versiyonu [[Aron Kots]] tarafından 1902 yılında çevrilmiştir ve aynı yıl Paris'te Rusça yayınlanmakta olan ''Jizn'' adlı dergide yayınlanmıştır. Orijinali 6 kıta olan şiirin daha sonra geliştirilen Rusça versiyonu 3 kıtadan oluşur.
* [[Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti]], [[Çin-Sovyet ayrılığı]] sonucunda oluşan politik tartışmalar sonucunda 1962-1968 döneminde [[Varşova Paktı]]'nın çalışmalarına katılmamıştır. [[Varşova Paktı'nın Çekoslovakya'yı İşgali]] üzerine [[Enver Hoca]] bu durumu sert bir şekilde kınamış ve Arnavutluk'un 1968 yılında Varşova Paktı'ndan çekildiğini açıklamıştır.
<center>
'''An itibarıyla proje ana sayfasında yer alan metinler'''
</center>
</noinclude>
<!-- DİKKAT! Aşağıda kısımda yer alan 5 cümle proje ana sayfasında görülen cümlelerdir ve ayda bir yenilenir. Yeni önerilerinizi bu kısma değil, üstteki listeye yerleştirin. -->
* 14 Şubat 1950'de [[Moskova]]'da [[Mao Zedong]] ile [[Josef Stalin]] arasında yapılan müzakerelerden sonra SSCB ile Çin Halk Cumhuriyeti arasında 30 yıllık [[Çin-Sovyet Dostluk, İttifak ve Karşılıklı Yardımlaşma Antlaşması]] imzalandı. Ardından oluşan [[Çin-Sovyet ayrılığı]] sonucunda meydana gelen politik ayrılıklar sonucunda anlaşmanın bittiği 1980 yılında yeniden imzalanmadı ve geçersiz sayıldı.
* [[Kızıllar (film)|Kızıllar filmi]] [[Dünyayı Sarsan On Gün]] kitabının yazarı [[John Reed (gazeteci)|John Reed]] ile [[feminizm]]in öncülerinden [[Louise Bryant]]'ın yaşadığı aşk ile birlikte [[Ekim Devrimi]]'ni canlı canlıya tanık olduğu dönemi konu alır. Film'de [[Vladimir Lenin|Lenin]], [[Troçki]], [[Emma Goldman]], [[Max Eastman]], [[Grigori Zinoviyev]] gibi birçok önde gelen politikacıyı görmek mümkündür.
* [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'nin temel yönetim ilkesi olan [[demokratik merkeziyetçilik]] ilkesi, [[Marksist-Leninist]] partiler arasında geniş kabul gören "tartışmada özgürlük, eylemde birlik" şeklinde özetlenebilen bir ilkedir. Bu ilkeye göre; bir eylemden önce mümkün olduğu sürece geniş tabanlı bir tartışma olması gerekmekte, fakat eylem kararı ortaya çıktığı andan itibaren herkesin bu eylemi desteklemesi zorunludur.
* [[Fransız Devrimi]]'nin marşı olan [[La Marseillaise]], [[Kızıl Ordu Korosu]] tarafından [[İşçilerin Marseillaise'i]]'i adıyla yeniden bestelenmiştir.
* Sovyetler Birliği'ni oluşturan cumhuriyetler birçok özerk yapılara ayrılmıştır ve bu yapılara ait her yönetim biriminin ([[oblast]]) kendine ait bir bayrağı vardır.
<!-- DİKKAT! Yukarı kısımda yer alan 5 cümle proje ana sayfasında görülen cümlelerdir ve ayda bir yenilenir. Yeni önerilerinizi bu kısma değil, üstteki listeye yerleştirin. -->
__NOTOC__
| 