Zeuksis
Zeuxis, (Grekçe: Ζεῦξις) MÖ 5. yüzyıl'da çalışmalar yapmış Heraclalı ressam.
Yaşamı ve çalışmaları
değiştir
Zeuxis, MÖ 464 yılında Heraclea'da, kesin olarak bilinmemekle birlikte İtalya'nın güneyindeki Heraclea Lucania'da doğmuştur.[1] Büyük ihtimalle Apollodorus'un çırağıdır. Zeuxis çoğu zaman Yunan halkı tarafından yanlış anlaşıldığını düşünmüştür ve Aristoteles ondan hiç hoşlanmamıştır. Komik yaşlı bir kadının resmini yaparken gülmekten öldüğü söylenir ve iddialara göre yaşlı kadın, Afrodit'in resmini sipariş etmiştir ve kendisini model olarak kullanmasını istemiştir. Tanrılar meclisi, güllerden taç giydirilmiş Eros, Alkmene, Menelaos, bir atlet, Pan, zincirlere vurulmuş Marsias ve yaşlı bir kadın çizimleriyle bilinir. Zeuxis'in en dikkate değer çalışmalarının arasında; Helen, Tahtında Oturan Zeus ve Yılanları Boğan Bebek Herkül bulunur. Zeuxis'in Helen çalışması, o dönemler ortaya çıkan bir mitin konusudur. Mite göre, bu çalışmasında dünyanın en güzel kadınını oluşturmak isteyen Zeuxis, istediği güzellikte hiçbir kadın bulamamıştır, bu yüzden ideal güzellik kompozitini oluşturmak için beş model kullanarak onların en güzel bulduğu özelliğini çizmiştir.[2] I. Arkelaos, yeni başkenti Pella'nın sarayını dekore etmesi için Zeuxis'i görevlendirmiştir ve dekorasyon sonrasında Zeuxis tarafından krala Pan'ın bir resmi sunulmuştur.[3]
Zeuxis'in ölümünün ardından eserleinin çoğu Roma'ya ve Byzantion'a götürülmüştür. Ne yazık ki çalışmalarından hiçbiri günümüze kadar ulaşmamıştır. Pausanias döneminde hepsi kaybolmuştur.
Parrhasius ile girdiği bahis
değiştirZeuxis ile aynı dönemde yaşayan Efesli Parrhasius'un kimin daha büyük bir sanatçı olduğu konusunda girdikleri iddia, Gaius Plinius Secundus'un yazdığı Naturalis Historia kitabında geçmektedir. İkili, iddiaya girdikten sonra birer resim çizerek perdeyle kapatmışlardır. Yarışacakları gün geldiğinde, Zeuxis perdeyi kaldırmış ve çizdiği üzüm resmini ortaya çıkarmıştır. Üzümler o kadar çekici görünmüştür ki, uçan kuşlar yere inip resmi gagalamışlardır. Sonra Zeuxis, Parrhasius'un resmi üzerindeki perdeyi kaldırmasını istemiştir ve Parrhasius, perdenin aslında kendi çizdiği resim olduğunu açıklamıştır. Bu şekilde Zeuxis yenilgiyi kabul etmiş ve demiştir ki: "Ben kuşları kandırdım, ama Parrhasius Zeuxis'i kandırdı."
1964'teki bir seminerde psikanalist ve kuramcı Jacques Lacan, iki ressam arasındaki bu mitin, insan bilişselliğindeki ilginç bir durumu ortaya çıkardığını ileri sürmüştür. "Hayvanların dikkatini yüzeyel görüntüler çekerken, gizlenmiş olanın fikri insanları ayartır" çıkarımında bulunmuştur.
Kaynakça
değiştir- ^ Chilvers, Ian (2003). "Zeuxis". The Concise Oxford Dictionary of Art and Artists. 28 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2010.
- ^ Elizabeth Mansfield ( 2007) books.google.com 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Too beautiful to picture: Zeuxis, myth, and mimesis University of Minnesota Press ISBN 0-8166-4749-6 {ayrıca bakınız: mimesis}
- ^ The Greek world, 479-323 BC By Simon Hornblower Page 95 ISBN 0-415-15344-1
Dış bağlantılar
değiştir- Description of a painting by Zeuxis in "Zeuxis and Antiochus" by Lucian of Samosata (Vol. II) 24 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.