Yamankaya, Tortum
Yamankaya, Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
| Yamankaya | |
|---|---|
 | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Yamankaya Yamankaya'nin Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Tortum |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 46,09 km² |
| Rakım | 2300 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 72 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25430 |
Tarihçe değiştir
Yamankaya ile Taşoluk'un ortak eski adı Hinzorik veya Hinzurik olarak bilinir. 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Hazurek / Hazorek (خزورك) şeklinde yazılmıştır.[5] Bu yer adı Gürcü coğrafyacı Vahuşti tarafından Hendzoreti (ხენძორეთი) olarak verilmiştir. Yamankaya köyü eski kaynaklarda Yukarı Hinzorik olarak geçer.[6][7][8]
Hinzorik veya Hendzoreti köyü, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Erken dönem Osmanlı kaydında geçen Hazorik köyünün Hinzorik veya Hendzoreti olduğu tahmin edilmektedir.[9]
Osmanlı idaresinin 1574 tarihli mufassal defterinde bugünkü Yamankaya ile Taşoluk köyünün Hazorik adıyla kaydedilmiş olduğu tahmin edilmektedir. Nitekim bu yerleşim Rusça bir haritada Hanzorek (Ханзорек) olarak geçer. Bu tarihte Tortum sancağının Lisgavi nahiyesinin köylerinden biri olan Hazorik'in nüfusu, tamamı Hristiyan olan 87 haneden oluşuyordu.[10]
Hinzorik-i Ulya (Yukarı Hinzorik) köyü, 1835 Osmanlı nüfus defterine göre Erzurum eyaletine bağlı Tortum kazasının köylerinden biriydi. Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi belirleme amacıyla sadece erkek nüfusunun tespit ettiği bu sırada köydeki 23 hanede 80 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince köyün toplam nüfusunun yaklaşık 160 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[6][11]
Hinzorik-i Ulya (Yukarı Hinzorik) köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Hazurek-i Ulya veya Hazorek-i Ulya şeklinde geçer. Bu tarihte köy Erzurum vilayetinin Tortum kazasının merkez nahiyesine bağlıydı.[5] Bu yerleşim 1940 genel nüfus sayımında "Yukarı hinzurik" adıyla aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 241 kişiden oluşuyordu.[12] Hinzorik veya Hazurek Türkçe olmadığı için köyün adı 1950'lerin ilk yarısında Yataklar şeklinde değiştirilmiştir. Daha sonra köye bugünkü adı verilmiştir. Yamankaya köyünün nüfusu 1965 genel nüfus sayımında 254 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 6 kişi okuma yazma biliyordu.[13]
1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Tortum Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[14]
Coğrafya değiştir
Mahalle, Erzurum il merkezine 63 km, Tortum ilçe merkezine 11 km uzaklıktadır.[15] Mahalle, Tortum'un güneydoğusunda olup, 
numaralı Artvin-Erzurum (Tortum-Yakutiye) devlet yoluna, Taşoluk ve Kireçli mahalleleri üzerinden Söğütlü mahallesi'nde 9,7 km.lik bir köy yoluyla ulaşmaktadır.[16]
Nüfus değiştir
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 72[1] |
| 2021 | 92[1] |
| 2020 | 124[1] |
| 2019 | 99[1] |
| 2018 | 110[1] |
| 2017 | 110[1] |
| 2016 | 102[1] |
| 2015 | 116[1] |
| 2014 | 116[1] |
| 2013 | 123[1] |
| 2012 | 119[2] |
| 2011 | 133[2] |
| 2010 | 120[2] |
| 2009 | 127[2] |
| 2008 | 133[2] |
| 2007 | 147[2] |
| 2000 | 156[2] |
| 1990 | 205[17] |
| 1985 | 248[18] |
| 1965 | 254[19] |
Kaynakça değiştir
- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Tortum Yamankaya Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Yamankaya alan". Yamankaya alan. 27 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ "Yamankaya, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 234.
- ^ a b Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 96. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Kartlis Tshovreba (ქართლის ცხოვრება), Tiflis, 1973, IV: cilt, s. 687". 1 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ Kartlis Tshovreba Arkeolojik Yer Adları Sözlüğü (ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი), Tiflis, 2013, s. 637. 1 Kasım 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.ISBN 978-9941-15-896-4
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 93, 789. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "Yunus Özger, "XIX. Yüzyılda Tortum'un Nüfus Durumu", Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2006, Sayı: 2, s. 113-128". 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 252.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 263.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Yamankaya Mahallesi". YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
- ^ [.... "Yamankaya to Söğütlü"]
|url=değerini kontrol edin (yardım). Yamankaya to Söğütlü. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023. - ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.