Viktor Lutze (28 Kasım 1890, Bevergern - 2 Mayıs 1943), Nazi Almanyası'nda SA-Obergruppenführer.

Viktor Lutze
Viktor Lutze
Doğum28 Aralık 1890(1890-12-28)
Bevergern, Alman İmparatorluğu
Ölüm2 Mayıs 1943 (52 yaşında)
Potsdam, Nazi Almanyası
Bağlılığı
BranşıAlman Ordusu
Sturmabteilung (SA)
Hizmet yılları1912–1943
RütbesiSA-Obergruppenführer
KomutasıSA-Gruppe Nord, Sturmabteilung
Çatışma/savaşlarıI. Dünya Savaşı
II. Dünya Savaşı
ÖdülleriDemir Haç (2. Sınıf) Demir Haç (1. Sınıf) Altın Alman Haçı

Alman Ordusu'na 1912 yılında katıldı ve savaşta sol gözünü kaybetti. Savaş sonrasında Alman polis teşkilatına girdi. 1934 yılında Ernst Röhm'ün ölümü üzerine Sturmabteilung Kurmay Başkanlığına atandı. 1943'te bir araba kazasında ölene kadar bu görevde kaldı.

Çocukluk ve gençlik yılları

değiştir

Lutze 1890 yılında Westphalia, Bevergern'de doğdu.[1] 1907'den 1912'de Prusya Ordusu'na katılana kadar Reichspost tarafından istihdam edildi.[2] 55. Piyade Alayı'nda görev yapmış ve daha sonra I. Dünya Savaşı sırasında 369. Piyade Alayı ve 15. Yedek Piyade Alayı'nda savaşmıştır. Bir müfreze lideri ve bir bölük komutanı olarak görev yaptı ve çatışmada bir gözünü kaybetti. 1919'da Oberleutnant rütbesiyle terhis olduktan sonra Lutze posta işine geri döndü, ardından satış elemanı ve işletme müdürü oldu. Ayrıca Weimar Cumhuriyeti'ndeki en büyük, en aktif ve en etkili Yahudi karşıtı örgüt olan Deutschvölkischer Schutz- und Trutzbund'a katıldı.[3]

Nazi Partisi ve SA

değiştir

Lutze 1922'de Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'ne (NSDAP; Nazi Partisi) ve 1923'te SA'ya katıldı.[1] SA'nın ilk lideri olan Franz Pfeffer von Salomon'un ortağı oldu. Birlikte örgütün yapısını belirlediler.

Ayrıca 1923'te Belçika ve Fransa'nın Ruhr'u işgaline karşı direniş/sabotaj eylemlerinde Albert Leo Schlageter ile birlikte çalıştı. 1926'da Ruhr'dan sorumlu Gauleiter yardımcısı oldu.[2] SA için Ruhr'da yaptığı organizasyon diğer bölgeler için bir model oldu. 1930'da Hannover-Braunschweig temsilcisi olarak Reichstag'a seçildi.[2] Ekim 1931'de Braunschweig'da (Brunswick) SA ve SS mensuplarının hem savaş yorgunu Almanya'da güçlerini hem de liderleri Adolf Hitler'e bağlılıklarını göstermek için büyük bir ortak miting düzenledi. Bu, Hitler'in Ocak 1933'te Almanya Şansölyesi olarak ulusal iktidara gelmesinden önceydi.[4] Lutze liderliğindeki SA-Gruppe Nord tarafından düzenlenen mitinge 100.000'den fazla kişi katıldı. Mitingde SA'lılar Hitler'e bağlılıklarını bildirdiler ve Hitler de 24 yeni Standarten (alay büyüklüğünde oluşumlar) kurarak SA'nın büyüklüğünü artırdı. Hitler, Lutze'nin bu sadakat gösterisini asla unutmadı. Bu olayın anısına bir rozet yapılmıştır.[5] Lutze rütbelerini yükseltti ve 1933'te SA-Obergruppenführer oldu. 15 Şubat 1933'te Prusya Hannover Eyaleti'nin polis başkanlığına atandı ve 25 Mart 1933'te eyalet hükûmetinin Oberpräsident'i oldu ve 28 Mart 1941'e kadar görev yaptı.[6][7]

Röhm'ün tasfiyesi

değiştir

Lutze Uzun Bıçaklar Gecesi'nde (Haziran-Temmuz 1934) önemli bir rol oynadı: Hitler'i Ernst Röhm'ün rejim karşıtı faaliyetleri hakkında bilgilendirdi. Tasfiyeye hazırlık olarak hem Heinrich Himmler hem de SS Güvenlik Servisi (SD) şefi olan yardımcısı Reinhard Heydrich, Röhm'ün Hitler'i devirmeyi planladığını öne sürmek için uydurma kanıtlardan oluşan dosyalar hazırladılar.[8] Bu arada Göring, Himmler, Heydrich ve Lutze (Hitler'in talimatıyla) tasfiye edilmesi gerekenlerin listesini hazırlamış, yedi üst düzey SA yetkilisinden başlayarak çok daha fazlasını listeye dahil etmişlerdir. Seksen beş kurbanın isimleri bilinmektedir; ancak tahminlere göre öldürülen toplam kişi sayısı 200'e kadar çıkmaktadır.[9]

Tasfiyeden sonra Lutze, Röhm'ün yerine Stabschef SA olarak geçti, ancak Uzun Bıçaklar Gecesi'nden sonra SA artık partinin ilk günlerindeki kadar önemli bir role sahip değildi.[6] Lutze'nin başlıca görevleri arasında, SS ve düzenli silahlı kuvvetler tarafından memnuniyetle karşılanan SA'da büyük bir küçülmeyi denetlemek de vardı. Hitler 30 Haziran 1934'te SA'yı temizlemek ve yeniden organize etmek için Lutze'ye on iki maddelik bir direktif verdi.[2] Lutze, 20 Temmuz 1934'te Röhm'ün Nazi Partisi'ndeki en yüksek ikinci siyasi rütbe olan Reichsleiter pozisyonuna da atandı. 26 Haziran 1935'te Hans Frank'ın Alman Hukuku Akademisi'ne üye yapıldı. Bu görevlerini ölümüne kadar sürdürdü.[10]

 
Hitler (ortada, çelengin önünde), Lutze (Hitler'in solunda) ve Himmler (Hitler'in sağında), 1934 Nürnberg mitinginde I. Dünya Savaşı anıtının önünde Nazi selamı verirken.

Eylül 1934'te Nürnberg'de düzenlenen Nazi Partisi Kongresi'nde William L. Shirer, Hitler'in tasfiyeden bu yana ilk kez SA ile konuştuğunu gözlemledi (Hitler, SA'yı Röhm tarafından işlenen suçlardan akladı). Shirer ayrıca Lutze'nin de orada konuştuğunu kaydetti (Lutze SA'nın sadakatini yeniden teyit etti). Shirer Lutze'yi tiz ve nahoş bir sese sahip olarak tanımlamış ve "SA çocuklarının onu soğuk karşıladığını" düşünmüştür. Ancak Leni Riefenstahl'ın filmi Triumph of the Will, SA'nın Lutze'ye akşam mitinginde yaptığı konuşmanın sonunda mobbing uyguladığını gösterir. Otomobili kalabalığın arasından güçlükle geçebilmektedir. Konuşmacılar arasında (Hitler dışında) yalnız olan Lutze, kürsüde tek başına dururken dramatik düşük açılı çekimler alır. Riefenstahl'ın çekimlerinde sadece Hitler, Himmler ve Lutze I. Dünya Savaşı anıtına doğru yürürken ve çelenk koyarken görülür. Filmin yapımcıları, dikkatleri eski SA lideri Ernst Röhm'den uzaklaştırmak için o zamanlar az tanınan Lutze'ye parti liderinin prestijinin bir kısmını verirler. (Röhm, Riefenstahl'ın 1933 Parti Kongresi'ni konu alan bir önceki filmi Der Sieg des Glaubens'de sık sık Hitler'in yanında görünmüştü. Uzun Bıçaklar Gecesi'nden ve Röhm'ün öldürülmesinden sonra film gösterimden çekildi ve muhtemelen Hitler tarafından tüm baskıların imha edilmesi emredildi; film bugün sadece 1980'lerde Alman Demokratik Cumhuriyeti Film Arşivi'nde bulunan bir kopyasından bilinmektedir.[11])

Yabancı kuruluş

değiştir

Anschluss'tan sonra Lutze, SA'nın yeniden örgütlenmesine yardımcı olmak için Avusturya'ya gitti.

Eylül 1938'de "SA Stabschef" Lutze, Nürnberg'deki "Reichsparteitag "dan dönen Nazileri karşılamak üzere Passau'ya gitti. Lutze "Veste Oberhaus "ta kaldı ve bir zamanlar Hitler'in Inn nehrinde boğulmaktan kurtarılmasına yardım etmiş olan Johann Nepomuk Kühberger ile tanışma fırsatını yakaladı. Artık bir rahipti ve Passau katedralinde org çalıyordu.[12]

1935'te zorunlu askerliğin yeniden yürürlüğe girmesi SA'nın boyutunu önemli ölçüde azalttı. Tasfiyeden sonraki en görünür rolü, Kasım 1938'de Kristallnacht olayının gerçekleştirilmesinde SS'e yardım etmek olmuştur. Şubat 1939'da Lutze Roma'da 20.000 Kara Gömleklinin geçit törenini izledi ve ardından İtalya'nın Tunus'la olan Libya sınırında bir tura çıktı.

Lutze'nin ölümü ve cenaze töreni

değiştir

Ocak 1939'da SA'nın rolü, SA "Wehrmannschaften" (SA Askeri Birlikleri) kurularak silahlı kuvvetler için bir eğitim okulu olarak resmen görevlendirildi.[13] Daha sonra Eylül 1939'da Avrupa'da İkinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla SA kalan üyelerinin çoğunu Wehrmacht (silahlı kuvvetler) bünyesinde askeri hizmete kaybetti.[14] Lutze, zayıflamış SA'daki konumunu ölümüne kadar korudu. 1 Mayıs 1943'te tüm ailesiyle birlikte Potsdam yakınlarında araba kullanıyordu. Bir virajda çok hızlı gitmesi sonucu meydana gelen kazada Lutze ağır yaralanırken, büyük kızı Inge öldü ve küçük kızı da ağır yaralandı. Viktor Lutze ertesi akşam Potsdam'daki bir hastanede geçirdiği ameliyat sırasında hayatını kaybetti. Haberlerde kazaya başka bir aracın karıştığı belirtilerek dikkatsiz sürüş haberleri kamuoyundan saklandı. Hitler, Joseph Goebbels'e Viktor'un eşi Paula ve oğlu Viktor'a başsağlığı dileklerini iletmesini emretti. Goebbels, günlüklerinde Lutze'yi "sınırsız aptal" bir adam olarak tanımlamıştı ama ölümünden sonra onun iyi bir adam olduğuna karar verdi. Kaza sırasında Lutze 52 yaşındaydı.

Hitler 7 Mayıs 1943'te Reich Şansölyeliği'nde gösterişli bir devlet cenaze töreni yapılmasını emretti. Hitler, savaşın o aşamasında nadiren yaptığı bir şey olan cenazeye bizzat katıldı ve ölümünden sonra Lutze'ye Nazi Partisi'nin en yüksek ödülü olan 1. Sınıf Alman Nişanını verdi.[15] Daha sonra Hitler, Wilhelm Schepmann'ı Lutze'nin yerine "Stabschef SA" olarak atadı, ancak o zamana kadar örgüt tamamen marjinalleşmişti.[16]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b Zentner & Bedürftig 1991, s. 562.
  2. ^ a b c d Snyder 1994, s. 218.
  3. ^ Miller & Schulz 2015, s. 194.
  4. ^ Herzstein 2004, s. 1.
  5. ^ Angolia 1989, s. 201.
  6. ^ a b Hamilton 1984, s. 312.
  7. ^ Miller & Schulz 2017, ss. 266, 267.
  8. ^ Kershaw 2008, s. 308.
  9. ^ Kershaw 2008, s. 313.
  10. ^ Miller & Schulz 2015, s. 204.
  11. ^ Trimborn, Jürgen (22 Ocak 2008). Leni Riefenstahl: A Life (İngilizce). Farrar, Straus and Giroux. s. 142. ISBN 978-1-4668-2164-4. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022. 
  12. ^ Anna Rosmus Hitlers Nibelungen, Samples Grafenau 2015, s. 174ff
  13. ^ McNab 2013, ss. 20, 21.
  14. ^ McNab 2009, s. 22.
  15. ^ Angolia 1989, ss. 223, 224.
  16. ^ McNab 2013, s. 21.

Bibliyografya

değiştir
Askerî görevi
Önce gelen:
Ernst Röhm
Sturmabteilung (SA) Kurmay Başkanı
1934–1943
Sonra gelen:
Wilhelm Schepmann