Vikiproje tartışma:Tıp/Taslak projesi

Öneri

Vikipedi'de anatomi maddelerinin taslak olarak açılmasını kolaylaştırabilecek bir veritabanı keşfettim: Foundational Model of Anatomy [1] anatomi terimlerini tutarlı ve sistematik olarak tanımlamayı amaçlayan bir ontolojik veritabanı projesi. Anatomi veritabanını incelemek için doğrudan şu sayfaya bakabilirsiniz. Örnek bir bölümünü aşağıdaki tabloda, Anal kanal için verdim. Veritabanındaki bilgileri sol sütuna kopyaladım, sağ sütunda da verilen bilgilerin Türkçe karşılıklarını verdim (hatalarım olabilir, Türkçe tıp terimlerine hakim değilim). Bu bilgilerin veritabanında yer alması, bir bilgisayar programı kullanarak maddelerin otomatik olarak açılmasını mümkün kılmakta. Bunun nasıl olabileceğinin temsilî bir örneğini aşağıda Anal kanal için verdim.

Bu veritabanında her anatomik yapı hakkında aşağıdaki örnekteki kadar çok ayrıntı verilmiş değil, bazı anatomik yapılar hakkında sadece bir cümle oluşturmaya yetecek kadar bilgi var. Örneğin "anal kanal duvarı" hakkında "anal kanalın parçasıdır" dışında anlamlı bir bilgi yok. Böyle durumlarda bu kısa içerik, konuyu kapsayan üst anatomik yapı hakkındaki maddeye (bu örnekte anal kanal maddesine) dahil edilebilir.

Veritabanındaki bazı bilgilerin ne derece ansiklopedik olduğu tartışılabilir (örneğin "Anal kanal, anal kanal yüzeyi ile sınırlandırılmıştır" cümlesi), ama bunlar daha sonradan elle ayıklanabilir veya önceden veritabanının Türkçe versiyonundan çıkarılabilir.

Bu girişimin gerçekleştirilmesindeki en büyük engel (benim açımdan), veritabanının İngilizce olması. Onun Türkçeye çevrilmesi gerekiyor. Ama bu yapılınca maddelerin açılması çok verimli bir şekilde gerçekleştirilebilir, çünkü bir terim bir kere çevrildikten sonra, ona değinen örneğin 10 maddeye otomatik olarak yerleştirilebilir. Ben Türkçe tıp terimlerine hakim olmadığım için bu işe gönüllü olamayacağım, ama terimler çevrildikten sonra onlara dayanarak otomatik madde üretilmesini üstlenebilirim. Ayrıca, İngilizce Wikipedia'daki bilgi kutusunun (örneğin en:Anal canal'a bakınız) standart kısımlarının (yani İngilizce açıklamalar dışındaki parametrelerin) otomotik okuyup burada bir bilgi kutusuna dahil edilmesini de yapabilirim.

Yapılacak işin miktarını görmek için şu sayfadaki CLIPS dosyasını inceleyebilirsiniz. (Başka formatlar da var, aynı sayfadan indirilebilecek OWL formatlı dosya gibi, ama CLIPS bana daha basit göründü.)

Bu işi tek başıma yapamayacağım için konu hakkında VikiProje Tıp üyelerinin görüşünü almak isterim. --İnfoCan ▀ 18:43, 26 Mayıs 2011 (UTC)

Aşağıdaki maddeyi oluşturan veritabanı bilgilerini görmek için sağ tarafı tıklayın İngilizce Türkçe ([Anal+canal] of Organ+with+organ+cavity (arterial+supply Right+inferior+rectal+artery Left+inferior+rectal+artery Median+sacral+artery) (attributed+continuous+with [FM_live_09970] (bounded+by Surface+of+anal+canal) (constitutional+part Wall+of+anal+canal Lumen+of+anal+canal) (constitutional+part+of Anal+part+of+perineum) (contained+in Pelvirectal+space) (definition "Organ with organ cavity which is continuous proximally with the rectum and distally terminates with the anus. Examples: There is only one anal canal.") (FMAID "15703") (inherent+3-D+shape Conventional+hollow+cylinder) (lymphatic+drainage Left+internal+iliac+lymphatic+chain Right+internal+iliac+lymphatic+chain) (nerve+supply Pelvic+splanchnic+nerve Superior+hypogastric+nerve+plexus) (Non-English+equivalent [su_incus_35610] [KB_AUTO-INSERT%283%29_1846] [ONARD_Instance_580067]) (orientation [FM_live_09973] [FM_live_09974]) (physical+state Solid) (Preferred+name [su_incus_26998]) (regional+part Superior+part+of+anal+canal Inferior+part+of+anal+canal) (regional+part+of Alimentary+system Gastrointestinal+tract) (Synonym [KB_INSTANCE_18038] [fma_p2_Instance_480000]) systemic+part+of Alimentary+system Gastrointestinal+tract) (venous+drainage Left+inferior+rectal+vein Right+inferior+rectal+vein)) ([Anal+kanal] aittir Organ+boşluğu+olan+organ (arteryel+beslenme Sağ+alt+rektal+arter Sol+alt+rektal+arter Median+sakral+arter) (devamlı+sayılır [FM_live_09970]) (sınırlandırılmış Anal+kanal+yüzeyi) (oluşturan+bölümler anal+kanal+duvarı anal+kanal+lümeni) (oluşturur Perineum'un anal kısmı) (içinde+yeralır Pelvirektal+boşluk) (tanım "yakın tarafında rektum ve uzak tarafında anus ile sonlanan, organ kavitesi olan bir organdır. Örnekleri:Tek bir anal kanal vardır.") (FMAID "15703") (özgü+3B+şekil konvansiyonel+içi+boş+silindir) (lenfatik drenaj Sol+dahili+iliak+lenfatik+zincir Sağ+dahili+iliak+lenfatik+zincir) (nöral+beslenme Pelvik+splanknik+sinir Üst+hipogastrik+pleksus) (Diğer+dillerde+karşılığı [su_incus_35610] [KB_AUTO-INSERT%283%29_1846] [ONARD_Instance_580067]) (yönlenmesi [FM_live_09973] [FM_live_09974]) (fizik+yapısı katı) (Tercih+edilen+ad [su_incus_26998]) (bölgesel+kısımları Anal+kanalın+üst+kısmı Anal+kanalın+alt+kısmı) (Ait+olduğu+bölgeler Beslenme+sistemi Sindirim+yolu) (Eşanlamlı [KB_INSTANCE_18038] [fma_p2_Instance_480000]) (ait+olduğu+sistemler Beslenme+sistemi Sindirim+yolu) (venöz+drenaj Sol+alt+rektal+ven Sağ+alt+rektal+ven)) ([ONARD_Instance_580067] of Concept+name (author "JOSE MEJINO, MD") (authority "Rosse MD") (Date+entered%2Fmodified "Fri Apr 29 13:29:24 PDT 2005") (FMAID "226572") (Language German) (name "Analer Kanal")) ([ONARD_Instance_580067] aittir Kavram+adı (yazar "JOSE MEJINO, MD") (otorite "Rosse MD") (Girildiği+tarih "Fri Apr 29 13:29:24 PDT 2005") (FMAID "226572") (dil Almanca) (ad "Analer Kanal")) ([su_incus_35610] of Concept+name (author "JOSE MEJINO, MD") (authority "Rosse MD" "Terminologia Anatomica 1998") (Date+entered%2Fmodified "Fri Aug 20 10:55:46 PDT 2004") (English+equivalent "Anal canal") (FMAID "188788") (Language Latin) (name "Canalis analis") (TA+ID "A05.7.05.001")) ([su_incus_35610] aittir Kavram+adı (yazar "JOSE MEJINO, MD") (otorite "Rosse MD" "Terminologia Anatomica 1998") (Girildiği+tarih "Fri Aug 20 10:55:46 PDT 2004") (Türkçe+karşılık "Anal kanal") (FMAID "188788") (Dil Latince) (ad "Canalis analis") (TA+ID "A05.7.05.001")) ([KB_AUTO-INSERT%283%29_1846] of Concept+name (author "JOSE MEJINO, MD") (authority "Rosse MD" "Robert Baud, PhD") (Date+entered%2Fmodified "Thu May 12 14:24:37 GMT-08:00 2005") (FMAID "216542") (Language French) (name "Canal anal")) ([KB_AUTO-INSERT%283%29_1846] aittir Kavram+adı (yazar "JOSE MEJINO, MD") (otorite "Rosse MD", "Robert Baud, PhD") (Girildiği+tarih "Thu May 12 14:24:37 GMT-08:00 2005") (FMAID "216542") (Dil Fransızca) (ad "Canal anal")) ([su_incus_26998] of Concept+name (author "JOSE MEJINO, MD") (authority "Terminologia Anatomica 1998") (Date+entered%2Fmodified "Fri Aug 20 10:55:56 PDT 2004") (FMAID "181451") (Language English) (Latin+name+%28TA%29 "Canalis analis") (name "Anal canal") (TA+ID "A05.7.05.001")) ([su_incus_26998] aittir Kavram+adı (yazar "JOSE MEJINO, MD") (otorite "Terminologia Anatomica 1998") (Girildiği+tarih "Fri Aug 20 10:55:56 PDT 2004") (FMAID "181451") (Dil English) (Latince+adı+%28TA%29 "Canalis analis") (ad "Anal canal") (TA+ID "A05.7.05.001")) ([KB_INSTANCE_18038] of Concept+name (author "JOSE MEJINO, MD") (authority "Rosse MD") (Date+entered%2Fmodified "Fri Aug 20 10:55:32 PDT 2004") (FMAID "105953") (Latin+name+%28TA%29 "Canalis analis") (modification "Tue May 18 14:45:15 PDT 1999") (name "Anal canal viewed anatomically")) ([KB_INSTANCE_18038] aittir Kavram+adı (yazar "JOSE MEJINO, MD") (otorite "Rosse MD") (Girildiği+tarih "Fri Aug 20 10:55:32 PDT 2004") (FMAID "105953") (Latince+adı+%28TA%29 "Canalis analis") (değişiklik "Tue May 18 14:45:15 PDT 1999") (ad "Anatomik görüntülenmiş anal kanal")) ([fma_p2_Instance_480000] of Concept+name (author "AUGUSTO V. AGONCILLO, MD") (authority "Rosse MD") (Date+entered%2Fmodified "Fri Aug 20 10:56:18 PDT 2004") (FMAID "200259") (Language English) (name "Anatomical anal canal")) ([fma_p2_Instance_480000] aittir Kavram+adı (yazar "AUGUSTO V. AGONCILLO, MD") (otorite "Rosse MD") (Girildiği+tarih "Fri Aug 20 10:56:18 PDT 2004") (FMAID "200259") (Dil Türkçe) (ad "Anatomik anal kanal")) ([FM_live_09973] of Anatomical+orientation (anatomical+coordinate Superior) (FMAID "87790") (related+object Superior+part+of+anal+canal)) ([FM_live_09973] aittir Anatomik+doğrultu (anatomik+koordinat+Latince Superior) (anatomik+koordinat+Türkçe Üst) (FMAID "87790") (ilgili+nesne Anal+kanalın+üst+kısmı)) ([FM_live_09970] of Connected_to+relation (anatomical+coordinate Proximal) (FMAID "87848") (related+object Rectum)) ([FM_live_09970] aittir Bağlantı+ilişkisi (anatomik+koordinat+Latince Proximal) (anatomik+koordinat+Turkçe yakın) (FMAID "87848") (ilgili+nesne Rektum)) ([FM_live_09974] of Anatomical+orientation (anatomical+coordinate Inferior) (FMAID "87791") (related+object Inferior+part+of+anal+canal)) ([FM_live_09974] aittir Anatomik+doğrultu (anatomik+koordinat+Latince Inferior) (anatomik+koordinat+Turkçe Alt) (FMAID "87791") (ilgili+nesne Anal+kanalın+alt+kısmı))

Anal kanal

İnsan anatomisinde anal kanal (Latince Canalis analis, İngilizce Anal canal, Fransızca Canal anal, Almanca Analer Kanal) gastrointestinal yolun bir bölümüdür. Proksimal tarafından rektum ile devamlı sayılır. Vücutta pelvirektal boşlukta yer alır. Bu organ, şekil olarak konvansiyonel içi boş bir silindirdir. Anal kanalı oluşturan bölümler anal kanal duvarı ve anal kanal lümenidir. Bölgesel bölümleri olarak anal kanalın süperior kısmı ve anal kanalın inferior kısmı sayılabilir. Anatomik tanımlamalarda anal kanal için süperior ve inferior doğrultu terimleri kullanılır. Bu organ, anal kanal yüzeyi ile sınırlandırılmıştır. Dolaşım Anal kanalın toplar damarları sol inferior rektal ven ve sağ inferior rektal vendir. Atar damarları sağ inferior rektal arter, sol inferior rektal arter ve medyan sakral arterdir. Lenfatik drenajı sol internal iliak lenfatik zincir ve sağ internal iliak lenfatik zincir tarafından yapılır. Sinirler Anal kanal inervasyonu, pelvik splanknik sinir ve üst hipogastrik pleksus tarafından yapılılır. en:Anal canal

Terimler listesi

FMA veritabanında yaklaşık 75000 anatomi terimi var. Bunları sadeleştirmek için birleşik isimleri parçaladım, örneğin "White matter of posterior segment of right paracentral lobule" terimini "White matter", "posterior segment", ve "right paracentral lobule" terimlerine ayırarak 27,000 maddelik bir liste elde ettim. Listeyi Türkçeleştirmeye yardımcı olmak isteyenlere onu Excel dosyası olarak yollayabilirim, veya bir Google Document üzerinde toplu olarak çalışabiliriz. İlgilenenler benimle eposta ile temasa geçebilir. --İnfoCan ▀ 22:32, 28 Mayıs 2011 (UTC)