Tilimsan Muharebesi (1551)
Tilimsan Muharebesi, 1550-1558 Osmanlı-Fas Savaşı'nda evre.
| Tilimsan muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1550-1558 Osmanlı-Fas Savaşı | |||||||||
 Cezayir eyalet ordusu | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu _(1488_-_1556).svg){kind=small} Tilimsan Krallığı Beni Abbas kabilesi |
_(1554-1659).svg){kind=small} Fas | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Barbaroszade Hasan Paşa |
Mevlay Abdülkadir  Abdullah el-Galib (ölü) | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| 14.000 | 30.000 | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Hafif | Ağır | ||||||||
Cezayir-i Garp Eyaleti Beylerbeyi Barbaroszade Hasan Paşa komutasındaki Osmanlı birliği, Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Tilimsan'ı ele geçiren (9 Haziran 1550) Faslı Saadiler'in Mevlay Abdülkadir komutasındaki Fas ordusunu 1551 Ocak ayında yenerek Tilimsan'ı geri aldı.
Muharebe öncesi değiştir
Fas'ta Osmanlılarla iyi ilişkiler içindeki Vattasîler'i 1549'da yenerek tüm ülkeye hâkim olan Saadiler, sonrasında da Cezayir'e doğru yayılma siyaseti izlemeye başladılar. Fas ordusu 9 Haziran 1550'de Osmanlı himayesindeki Tilimsan'ı işgal etti.
Yaklaşık 30.000 kişilik (İspanyol kaynaklarına göre 40.000) Fas ordusu ileri harekâtını sürdürerek Mostaganem'i ele geçirmeyi hedefledi. Bununla birlikte Beni Abbas kabilesine bağlı Arap güçleri tarafından durduruldu. Ardından ise Barbaroszade Hasan Paşa 6.000 Türk ve 8.000 Arap-Berberi askerinden oluşan 14.000 kişilik ordusuyla Fas ordusunun üzerine yürüdü.
Muharebe değiştir
Cezayir'in batısındaki Arap güçleri tarafından durdurulan Fas ordusu Cezayir'den Osmanlı eyalet ordusunun geldiğini haber alınca geri çekilmeye başladı. Bununla birlikte Barbaroszade Hasan Paşa Fas ordusunu Tilimsan-El-Malah (Rio Salado/Abu Azoun Nehri) arasında yakaladı. Buradaki muharebede sayıca kendi ordusundan üstün Fas ordusunu ateş gücüyle kesin bir yenilgiye uğrattı.[1] Fas ordusunun komutanı Mevlay Abdülkadir yakalanarak kafası kesildi.[2] Diğer kardeş Muhammed el-Harran da öldürülenler arasındaydı.
Muharebe sonrası değiştir
Osmanlı eyalet ordusu Tilimsan'ı yeniden ele geçirerek Tilimsan Krallığı'nın başına yeniden Abdülvâdî hanedanından Hassan ibn Abdullah'ı çıkarıp kentte bir garnizon yerleştirdi.
Öte yandan, bozgun halinde kaçan Fas ordusunu takip eden Osmanlı ordusu Muluya Nehrine kadar ilerledi. Bu nehir sonraki yüzyıllarda Fas ile Osmanlıların Cezayir-i Garp Eyaleti'nin fiilî sınırı oldu.[3]
Fas Sultanı Muhammed El-Şeyh'in üç oğlundan ikisinin bu muharebede ölmesi üzerine üç erkek kardeşten tek veliaht olarak kalan Abdullah el-Galib 1557'de babasının Osmanlıların suikastı sonucu ölümü üzerine tahta çıktı.
Kaynakça değiştir
- ^ "Fas Seferi (1551-1578)", Türk Silahlı Kuvetleri Tarihi, c.3, k.3, Genelkurmay Başkanlığı ATASE Başkanlığı, Ankara (1978), s.47
- ^ "Les époques militaires de la Grande Kabilie" (Fransızca), Adrien Berbrugger
- ^ Le Maroc à travers les chroniques maritimes: De la préhistoire à 1873 14 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Abdelkader Timoule. Sonir. “en 1551 les armées marocaines au - delà de la Moulouya , fleuve qui s'imposait dès lors comme frontière”