Teknesyum yıldızı
Teknesyum yıldızı veya daha doğru bir ifadeyle Tc-zengin yıldız, spektrumunda düşük seviyede radyoaktif metal olan teknesyumun soğurma çizgilerinin görüldüğü bir yıldızdır. Teknesyumun en kararlı izotopu, yarı ömrü 4,21 milyon yıl olan 97Tc'dir ve bu süre, yıldızın oluşumundan önce var olmuş bir malzemenin yıldızda bulunmasını mümkün kılmayacak kadar kısadır. Bu nedenle 1952 yılında, yıldız spektrumlarında teknesyumun tespit edilmesi yıldızlarda nükleosentezin gerçekleştiğine dair net bir kanıt sağlamış[1] ve bunun en uç örneklerinden biri Mira değişeni R Geminorum olmuştur.[1]
Teknesyum içeren yıldızlar asimptotik dev kol (AGB) yıldız sınıfına dahildir. Bu yıldızlar kırmızı devlere benzeyen, fakat biraz daha yüksek aydınlatma gücüne sahip ve iç kabukta hidrojen yakan yıldızlardır. Bu yıldız sınıfının üyeleri yaklaşık 100.000 yıl aralıklarla, "tırmıklamalar" (dredge-up) adı verilen süreçlerle helyum kabuğu yakmaya geçerler. Teknesyum yıldızları M, MS, S, SC ve C-N sınıflarına dahildir ve genellikle uzun dönemli değişen yıldızlardır.
Güncel araştırmalar, AGB yıldızlarında teknesyum varlığının bazı evrimsel aşamalardan sonra ortaya çıktığını ve bu yıldızların önemli bir kısmının tayflarında görülmediğini ortaya koymaktadır.[2] Teknesyumun varlığı, yıldızların "üçüncü tırmıklama" olayıyla ilişkili görünmektedir. Bu AGB yıldızlarının termal zonklamaları arasında, yavaş nötron yakalama süreci (s-süreci) aracılığıyla hidrojen ve helyum füzyon kabukları arasındaki bölgede ağır elementler oluşur. Malzemeler daha sonra derin konveksiyon olayları yoluyla yüzeye taşınır.[3] Yarı ömrü yalnızca 200.000 yıl olan 99Tc izotopu AGB yıldızlarında üretilir ve termal zonklamalar sırasında yüzeye çıkarılır. Bu izotopun varlığı, üçüncü tırmıklamanın gerçekleşmiş olduğunun güvenilir bir göstergesi olarak kabul edilir.[4]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b S. Paul W. Merrill (1952). "Spectroscopic Observations of Stars of Class S". The Astrophysical Journal. Cilt 116. s. 21. Bibcode:1952ApJ...116...21M. doi:10.1086/145589
.
- ^ T. Lebzelter; J. Hron. (2003). "Technetium and the third dredge up in AGB stars. I. Field stars". Astronomy & Astrophysics. 411 (3). ss. 533-542. arXiv:astro-ph/0310018v1 $2. Bibcode:2003A&A...411..533L. doi:10.1051/0004-6361:20031458.
- ^ Uttenthaler, S.; ve diğerleri. (Şubat 2007). "Technetium and the third dredge up in AGB stars. II. Bulge stars". Astronomy and Astrophysics. 463 (1). ss. 251-259. arXiv:astro-ph/0610500 $2. Bibcode:2007A&A...463..251U. doi:10.1051/0004-6361:20065463.
- ^ Lebzelter, T.; Hron, J. (2003). "Technetium and the third dredge up in AGB stars. I. Field stars". Astronomy and Astrophysics. 411 (3). ss. 533-542. arXiv:astro-ph/0310018 $2. Bibcode:2003A&A...411..533L. doi:10.1051/0004-6361:20031458.
