Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Lig
Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Ligi, sponsorluk adıyla HDI Sigorta Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Ligi, Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu (TBESF) tarafından düzenlenen ve tekerlekli sandalye basketbolu'nda, Türkiye'de en üst ligdir. TSB Süper Lig, sadece bedensel engelli ve tekerlekli sandalye ile hareket eden kadın ve erkek basketbolculardan oluşmaktadır. Ligde, 14 tekerlekli sandalye basketbol takımı bulunmaktadır. Ayrıca ligi son 3 sırada bitiren ekipler Tekerlekli Sandalye Basketbol 1. Lig'e düşerler. En son şampiyon ise Galatasaray'dır.
 | |
| Kuruluş | 1996-1997 |
|---|---|
| Ülke |  Türkiye |
| Konfederasyon | IWBF Avrupa |
| Takım sayısı | 14 |
| Alt lig | Tekerlekli Sandalye Basketbol 1. Lig |
| Uluslararası kupa(lar) | IWBF Şampiyonlar Kupası Andre Vergauwen Kupası Willi Brinkmann Kupası IWBF Challenge Kupası |
| Son şampiyon | Galatasaray (11 kez) |
| En başarılı takım | Galatasaray (11 kez) |
| TV yayıncısı | TRT Spor Yıldız |
| Resmî site | TBESF |
 2024-25 Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Lig | |
Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu (TBESF) ile Garanti Bankası, tekerlekli sandalye basketbolu için sponsorluk anlaşması yaptılar. Bu sponsorluk anlaşması sonucunda Ekim 2016 yılına kadar Garanti Bankası, kadın, erkek ve genç tekerlekli sandalye basketbol millî takımlarının yanı sıra Türkiye Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi'nin de isim sponsoru oldu. Bu sponsorluk sonucu kapsamında ligin yeni ismi Garanti Tekerlekli Sandalye Basketbol Ligi olmuş olup Ekim 2016'ya kadar da bu isimle anılmıştır.[1] 2020-21 sezonu itibarıyla HDI Sigorta ile yapılan sponsorluk anlaşması gereğince ligin yeni adı HDI Sigorta Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Ligi olmuştur.
Karşılaşmalar 2019-2020 sezonunda itibaren TRT Spor Yıldız kanalından yayınlanmaktadır.
Tekerlekli Sandalye Basketbolu
değiştirÇok yüksek bir fizik kondisyon ve teknik beceriyle birlikte süratli bir biçimde yer değiştirmeyi gerektiren bir oyundur. Tekerlekli sandalye basketbol karşılaşmaları, Uluslararası Tekerlekli Sandalye Basketbol Federasyonu (IWFB) tarafından belirlenen kurallar ve sınıflandırmalar çerçevesinde yapılır. Bu düzenlemeler, ayakta oynanan basketboldakine eş saha büyüklüğü ve pota yüksekliği gibi konuları da içerir. Tekerlekli sandalye basketbol karşılaşmaları ayakta oynanan basketbol karşılaşmalarıyla önemli ortak özelliklere sahip olmakla beraber, kendine has, benzersiz stiliyle farklı ve ayrı bir yere sahiptir. Yardımlaşma esasına dayalı alan savunması ve adam adama savunma çok sık kullanılır. Sporcuların tekerlekli sandalyedeki hareketlerini ayarlamak için geliştirilen farklı bir top saydırma kuralı ve yüksek bir yoğunluğu olan bu spor, kendi atak sistemini yaratmıştır. Sahadaki hareketi artırmak için, bir takım genellikle üç defans oyuncusu ve iki pivottan oluşur. Aynı basketbolda olduğu gibi zone defence one and box gibi savunma, fast break pick and roll gibi hücum taktikleri kullanılmaktadır.
Normal Sezon Müsabakaları
a. On altı (16) takım; sekiz (8) takımın yer aldığı A grubu ve sekiz (8) takımın yer aldığı B grubu olmak üzere iki (2) gruba ayrılır. Geçtiğimiz sezonun birincisi (1.), dördüncüsü (4.), beşincisi (5.) ve sekizincisi (8.) A grubunda, ikincisi (2.), üçüncüsü (3.), altıncısı (6.) ve yedincisi (7.) B grubunda yer alır. Diğer takımların hangi grupta yer alacağı kura çekimi ile belirlenir. Her takımın kendi grubundaki diğer takımlarla biri kendi sahasında, diğeri rakip takımın sahasında olmak üzere deplasmanlı, iki devreli ve lig usulü oynanır.
b. Bu müsabakalar sonrasında yapılan puan sıralamasına göre; her iki grupta birinci (1.), ikinci (2.), üçüncü (3.) ve dördüncü (4.) sırayı alan toplam sekiz (8) takım Play – Off Çeyrek Final müsabakaları oynamaya hak kazanır.
c. Her iki grupta beşinci (5.) ve altıncı (6.) sırayı alan toplam dört (4) takım sezonu tamamlar.
d. A grubunda ve B grubunda yedinci (7.) ve sekizinci (8.) sırayı alan toplam dört (4) takım bir alt lige tenzil edilir
Play – Off müsabakaları kazanılmış iki (2) müsabaka üzerinden oynanır. İki (2) galibiyet alan takım bir üst turda oynamaya hak kazanır.
Play – Off Finali'nde İki (2) galibiyet alan takım 2024 - 2025 sezonu Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Ligi Şampiyonu olur
2024-2025 Sezonu Takımları
değiştir| 2024-25 Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Ligi Takımları- A Grubu- | |||
| İl | Takım | 2023-24 Sonu | 2024-25 sonu |
| İstanbul | Galatasaray | Lig 3/17 | Şampiyon |
| İstanbul | Fenerbahçe | Şampiyon | Play-off |
| Balıkesir | Balıkesir Büyükşehir Belediyespor | Grup 7/9 | Play-off |
| Hatay | İskenderun ESKD | Grup 5/9 | Play-off |
| İstanbul | Bağcılar Belediyesi ESK | Son 8 | Grup 5/8 |
| Şanlıurfa | Şanlıurfa Büyükşehir Belediyespor | Son 8 | Grup 6/8 |
| KKTC | KKTC Vakıflar | Grup 6/8 | 1. Lig'e düştü |
| Adana | Beta Enerji Adana ESK | Süper Lig'e çıktı | 1. Lig'e düştü |
| 2024-25 Tekerlekli Sandalye Basketbol Süper Ligi Takımları - B Grubu- | |||
| İl | Takım | 2023-24 Sonu | 2024-25 Başı |
| İstanbul | Beşiktaş | Lig 2/17 | Play-off |
| Gaziantep | Gazişehir Gaziantep | Lig 3/17 | Play-off |
| Ankara | TSK Rehabilitasyon Merkezi ESK | Son 8 | Play-off |
| Karabük | Demir Kartal Gençlik Spor | Grup 6/9 | Play-off |
| İzmir | İzmir Büyükşehir Belediyespor | Son 8 | Grup 5/8 |
| Ordu | Ordu Büyükşehir Belediyespor | Grup 5/8 | Grup 6/8 |
| İstanbul | Pendik Belediyesi YESK | Grup 7/8 | 1. Lig'e düştü |
| Denizli | Pamukkale Bld. | Süper Lig'e çıktı | 1. Lig'e düştü |
Şampiyonlar
değiştirYıllara Göre
değiştir| Sezon | Şampiyon | |
|---|---|---|
| 1 | 1996–97 | İskenderun Belediyespor |
| 2 | 1997–98 | İskenderun Belediyespor |
| 3 | 1998–99 | Engelli Yıldızlar TSB |
| 4 | 1999–00 | Engelli Yıldızlar TSB |
| 5 | 2000–01 | İzmir Büyükşehir Belediyespor |
| 6 | 2001–02 | İzmir Büyükşehir Belediyespor |
| 7 | 2002–03 | İzmir Büyükşehir Belediyespor |
| 8 | 2003–04 | İzmir Büyükşehir Belediyespor |
| 9 | 2004–05 | Beşiktaş |
| 10 | 2005–06 | Beşiktaş |
| 11 | 2006–07 | Galatasaray |
| 12 | 2007–08 | Galatasaray |
| 13 | 2008–09 | Galatasaray |
| 14 | 2009–10 | Galatasaray |
| 15 | 2010–11 | Galatasaray |
| 16 | 2011–12 | Galatasaray |
| 17 | 2012–13 | Galatasaray |
| 18 | 2013–14 | Galatasaray |
| 19 | 2014–15 | Galatasaray |
| 20 | 2015–16 | Beşiktaş |
| 21 | 2016-17 | Beşiktaş |
| 22 | 2017-18 | Galatasaray |
| 23 | 2018-19 | 1907 Fenerbahçe Engelli Yıldızlar |
| 24 | 2019-20 | COVID-19 pandemisi sebebiyle şampiyon belirlenmedi. |
| 25 | 2020-21 | İzmir Büyükşehir Belediyespor |
| 26 | 2021-22 | Fenerbahçe |
| 27 | 2022-23 | Fenerbahçe |
| 28 | 2023-24 | Fenerbahçe |
| 29 | 2024-25 | Galatasaray |
Şampiyonluk sayıları
değiştir| Takım | Şampiyonluk | Kazandığı yıllar |
|---|---|---|
| Galatasaray | 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2018, 2025 | |
| Fenerbahçe | 1999, 2000, 2019, 2022, 2023, 2024 | |
| İzmir Büyükşehir Belediyespor | 2001, 2002, 2003, 2004, 2021 | |
| Beşiktaş | 2005, 2006, 2016, 2017 | |
| İskenderun Belediyespor | 1997, 1998 |
Kaynakça
değiştir- ^ "Tekerlekli sandalye basketboluna sponsor desteği". Hürriyet. 8 Nisan 2013. 11 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2013.
- ^ https://tbf.org.tr/res/tsb/Dosya/modul_mevzuat/b588db56-4c92-4d99-b210-e7035a584ab3_2024%20%202025%20SEZONU%20TEKERLEKL%20SANDALYE%20BASKETBOL%20SPER%20LG%20STATS%20VE%20LG%20SIRALAMASI%201.pdf}