Vikipedi

Taxco

Taxco de Alarcón (İspanyolca: [ˈtasko]; genellikle kısaca Taxco olarak anılır), Meksika'nın Guerrero eyaletinde bulunan Taxco de Alarcón Bölgesi'nin küçük bir şehri ve idari merkezidir. Taxco, eyaletin kuzey-orta kısmında bulunmaktadır. Iguala şehrinden 36 kilometre (22 mi), eyalet başkenti Chilpancingo'dan 135 kilometre (84 mi) ve Mexico City'nin ise 170 kilometre (106 mi) kadar güneybatısında yer almaktadır.

Taxco, Guerrero
Şehir
Taxco de Alarcón
Taxco, Guerrero arması
Arma
Mexico üzerinde Taxco
Taxco
Taxco
Koordinatlar: 18°33′23″K 99°36′18″B / 18.55639°K 99.60500°B / 18.55639; -99.60500
Ülke Meksika
EyaletGuerrero
Kuruluş1529
Belediye Statüsü1850
İdare
 • TürBelediye
 • Belediye başkanıMario Figueroa Mundo
Force for Mexico
Yüzölçümü
 • Toplam347 km²
Rakım1778 m
Nüfus
 (2005)
 • Toplam98,854
 • Konut
39,587
Zaman dilimiUTC-06.00
 • Yaz (YSU)UTC-05.00
Posta Kodu
28450
Alan kodu762
Resmî site
taxco.gob.mx (İspanyolca)

Şehir, hem gümüşün hem de diğer metallerin madenciliği ve mücevher, gümüş eşya ve diğer maden işlemeleriyle ünlüdür fakat günümüzde madencilik artık şehir ekonomisinin temelini oluşturmaz. Pitoresk evleri ve çevredeki manzaraları ile birlikte kentin gümüş işçiliği konusundaki itibarı turizmin şehrin ana gelir kalemi olmasını sağlamıştır.

Tarihçe değiştir

Taxco adı, genel kanıya göre, Nahuatl dilinde "top oyununun yeri" anlamına gelen Tlachco'dan türetilmiştir. Farklı bir yoruma göre de, Atatzin Dağı'ndaki ilçe merkezinin yakınındaki yüksek şelaleleden dolayı "suyun babası nerede" anlamına gelen tatzco kelimesinden türetilmiştir. "De Alarcón", kasabanın yerlisi olan yazar Juan Ruiz de Alarcón'un onuruna Orta Meksika'daki birçok belediye gibi, bu belediyenin arması da bir Aztek glifidir. Bu glif, Taxco'nun adının en olası kaynağından türetilen halkalar, oyuncular ve kafatasları olan bir Mezoamerikan balo sahası şeklindedir.[1]

 
Jose de la Borda potresi

İspanyollar Meksika'ya gelmeden önce, "Taxco" olarak bilinen yerli topluluk, modern şehrin şimdi bulunduğu yerde değil, yaklaşık olarak on kilometre güneyde, şimdi Taxco El Viejo (Eski Taxco) olarak anılan bir köyde yaşamaktaydı. İspanyollar gelmeden önce bu köy, çevredeki yedi bölgede vergi toplamaya başkanlık eden Aztek valisinin koltuğu olduğu için bölgedeki en önemli köydü.[1] Modern İspanyol kasabası Taxco, Hernán Cortés tarafından burada gümüşün bolluğu nedeniyle daha önce Tetelcingo olarak bilinen bir bölgede kurulmuştur.[1][2]

 
Santa Prisca Kilisesi çan kuleleri.

Buradaki madencilik, İspanyol öncesi dönemde yerlilerin dekoratif ve ritüel amaçlar için bir dizi taş çıkarmasıyla başlamıştır.[1] İspanyollar, yaklaşık 1532'de burada gümüş cevherleri keşfetmiş ve bu bölgede ticari gümüş madenciliğine başlamışlardır.[3] Erken sömürge döneminde bölgedeki madencilik faaliyetleri çoğunlukla Cortés veya şövalyeleri tarafından kurulan Hacienda del Chorrillo ve Hacienda San Juan Bautista gibi madencilik çiftlikleri tarafından gerçekleştirilmiştir.[4] 18. yüzyılın ortalarında José de la Borda Taxco'ya gelmiş ve Pedregal, El Coyote, San Ignacio ve Cerro Perdido adlı madenlerde daha modern operasyonlara başlamıştır.[1]

Sömürge döneminin büyük bir kısmında, Taxco kasabası da dahil olmak üzere seyrek nüfusluydu. Bu nedenle Meksiko'ya bağlı olarak yönetildi. Modern Guerrero devleti 1850'de kurulduğunda, aynı adı taşıyan belediyenin merkezi olarak Taxco seçildi. Bölgedeki herhangi bir büyüklükteki tek kasaba olduğu için birkaç farklı çatışmada el değiştirmiştir. Meksika Bağımsızlık Savaşı sırasında, 1815'te Hermenegildo Galeana tarafından alınmıştır. Reform Savaşları sırasında 1865 yılında Porfirio Diaz tarafından alınmıştır. Meksika Devrimi sırasında, 1911'de Jesus Moran ve Margarito Giles tarafından alınmış ve 1916'da Carranza'nın güçleri tarafından işgal edilmiştir.[1]

Silversmithing, 1920'lerde şehre taşınan gümüş tasarım atölyeleri yapan ve çoğunlukla Amerika Birleşik Devletleri'ne ihraç edilen ürünler üreten bir Amerikalı olan William Spratling tarafından Taxco'da yeniden canlandırılmıştır.[5] Gümüşçülükle ünlenen turizm, Taxco'da önemli bir ekonomik güç haline gelmiştir.

İklim değiştir

Taxco'da ılıman iklim hakimdir ve ortalama yükseklikler 27 °C (81 °F) civarındadır. Yıl ortalaması en düşük 17 °C (63 °F) civarındadır.[6] Kuru mevsim Kasım'dan Nisan'a kadar sürmekte ve yağışlar genellikle Haziran'dan Eylül'e kadar sürmektedir.[6]

Demografi ve gelişme değiştir

2010 itibarıyla Taxco'nun toplam nüfusu %48'i erkek ve %52'si kadın olmak üzere 52.217'dir (13.933 hane).[7] Taxco'nun nüfusu 1950'den (10.023) 2000'e (50.488) kadar büyük bir hızla çoğalmıştır.

Taxco'nun gelişme göstergeleri ise Meksika'daki diğer kasaba ve şehirlere göre oldukça iyi bir konumdadır.[8][9] 2010 itibarıyla 15 yaş ve üzeri sakinlerin yaklaşık %38'i temel eğitimden yoksundu (ilkokulu bitirmemiş %17'si dahil) ve 15 yaş ve üzeri nüfusun yaklaşık %6'sı okuma yazma bilmiyordu.[8][9] Evlerin yaklaşık %87'sinde buzdolabı ve %51'inde çamaşır makinesi mevcuttur.[9] Evlerin yaklaşık %8'inde borulu su hattı yoktur ve %5'inde toprak zemin vardır.[8][9]

 
Piñatas halk sanatı

 

Ekonomi ve ulaşım değiştir

 
Taxco'dan tipik Volkswagen Beetle taksileri.
 
Taxco gümüş işi
 
Ana plazaya yakın dar sokak

Taxco'nun gümüş bir kasaba olarak statüsüyle ilgili gümüş işleme ve turizm ekonominin temellerini oluşturmaktadır.[10] Madencilik artık şehirde büyük bir istihdam sağlamamaktadır. Kasabanın kenar mahallelerindeki son büyük madencilik operasyonu olan Industrial Minera México SA, rezervlerin tükenmesi ve işgücü sorunları nedeniyle 2007'den sonra operasyonlarını aşamalı olarak durdurmuştur.[1][11] Gümüşle ilgili çoğu ticari faaliyet ise gümüş takı, gümüş eşya ve diğer eşyaların üretimi ve satışıdır.[10][12] Burada gümüş ticareti hem bölgesel hem de uluslararası düzeydedir.[1] Kasabadaki sokaklar mücevher, gümüş eşya ve diğer eşyaların satışının yapıldığı gümüşçülerle doludur.[12] Şehir, gümüş işçiliğindeki kalitesi, kolonyal yapılar ve çevredeki manzara nedeniyle Meksika'nın " Pueblos Mágicos " (Büyülü Şehirleri) biri olarak adlandırılmıştır.[10][13]

Taxco, Meksika Federal Otoyolu 95 ve ücretli Meksika Federal Otoyolu 95D boyunca uzanmaktadır. Taxco'nun iki şehirlerarası otobüs durağı vardır. Bunlar güneyde Terminal Estrella de Oro ve kuzeydoğuda Autobuses Estrella Blanca istasyonudur. Taxco'da havaalanı bulunmamaktadır. Taxco'da şehiriçi ulaşım genellikle taksi veya "Kombis" - minibüs olarak hizmet veren dönüştürülmüş Volkswagen minibüsleri ile yapılır.[14]

Şehir manzarası ve tarihi binalar değiştir

 
İsa heykelinden havadan görünüm

Taxco şehri çok engebeli bir arazide yer almaktadır. Bu sebeple dik, düzensiz sokaklara sahiptir. Sokaklar da dar ve genellikle kaldırımsızdır. Bu da onları pitoresk ama tehlikeli yapıyor. Caddelerin çoğunun koyu renkli taşlarla döşeli olması, çizgilerle, resimlerle ve hatta beyaz taş duvar resimleriyle süslenmiş olması çekiciliğini artırmaktadır. Sokaktaki bazı resimler Zodyak'tan alınmıştır ve geçmişteki bazı ticari faaliyetleri göstermektedir. Bunun bir örneği ise eskiden kasapların bulunduğu bölgeyi belirtmek için kullanılan Santa Prisca Kilisesi'nin yanındaki Toros burcudur. Şehirdeki binalar tipik olarak İspanyol tarzı kırmızı kiremit çatılara sahiptir.[12]

Resmi olarak José de la Borda'dan sonra Plaza Borda olarak adlandırılan kasabanın ana plazası genellikle Zócalo olarak anılmaktadır. Bu plazanın kuzey tarafında şehrin en önemli dini olmayan yapısı olan Casa Borda (Borda Evi) bulunmaktadır. Zocalo'ya bakan ön cephe ise iki katlıdır fakat Plaza de Bernal'e bakan arka cephe beş katlıdır. Bu durum evin inşa edildiği engebeli zeminden kaynaklanmaktadır. Evin çoğu şimdi dil, güzel sanatlar ve judo gibi spor derslerinin verildiği Casa de Cultura'ya (Kültür Merkezi) ithaf edilmiştir.. Ana plazanın geri kalanı gümüş dükkanları, restoranlar ve barlarla çevrilidir.[12]

Genellikle Santa Prisca Kilisesi olarak anılan Santa Prisca y San Sebastián Parish, Taxco'nun ana meydanının doğu tarafında yer almakta ve Guerrero eyaletindeki birkaç Barok binadan biridir.[10] 1751-1758 yılları arasında şehri çevreleyen gümüş madenlerinde büyük bir servet kazanmış olan José de la Borda (yaklaşık 1700-1778) tarafından yaptırılmıştır. Zenginliğine rağmen, kilisenin maliyeti onu neredeyse iflas edecek seviyeye getirmiştir.[2] Pembe taştan inşa edilen kilise, alt yarısında sade, üst çan kısımlarında oldukça süslü iki kule ile çevrilidir. Kubbe renkli çinilerle kaplanmıştır.[12]

Ana meydanın yakınında iki müze vardır: Spratling'in kişisel koleksiyonundan gümüş ve arkeolojik parçalar içeren William Spratling Müzesi,[12] ve Viceregal Sanat Müzesi. Viceregal Sanat Müzesi, Alman yazar Alexander Von Humboldt'un 1803'te burada bir gece geçirmesinden dolayı "Humboldt Evi" olarak adlandırılmıştır. Bu ev, 1991 yılında Viceregal Sanat Müzesi olmak için restore edilmiş ve bazıları José de la Borda'ya ait olan sömürge dönemi sanat eserlerini içermektedir.[10][12]

Diğer iki kilise, eski San Bernardino de Siena manastırının Kilisesi ve Veracruz Kilisesi'dir. San Bernardino de Siena eski manastırının kilisesi bölgedeki en eski kilisedir. 16. yüzyılın sonunda inşa edilmiş ve 19. yüzyılda bir yangından sonra restore edilmiştir. Bu manastırın meyve bahçesi şimdi Posada San Javier Hotel'in bahçesi olarak kullanılmaktadır.[12] Veracruz Kilisesi, Juan Ruiz de Alarcón'daki Plazuela de la Veracruz'da yer almaktadır. "General" lakaplı İsa'nın bir görüntüsü bu kilisenin başlıca çekici özelliğidir. Bu meydan, buraya yakın bir evde doğan oyun yazarı Juan Ruiz de Alarcón'un anıtlarına ev sahipliği yapan üç yerden biridir.[10]

Kasabanın kuzey tarafında, büyük sömürge dönemi gümüş çiftliklerinden biri olan Ex Hacienda del Chorrillo vardır. Çiftlik, Hernán Cortés şövalyeleri tarafından inşa edilmiştir ve bölgedeki en eski yapılardan biridir. 1534 yılında yapılan su kemeri kısmen korunmuş durumdadır.[4][10]

Kültür değiştir

 
Taxco Semana Santa alayı içinde kırbaç

Taxco'daki Kutsal Hafta, uluslararası ün kazanmış ayrıntılı alayları ve törenleri içermektedir. Palm Pazar ve Paskalya Pazarı arasında altısı akşamları ve dördü gündüzleri olmak üzere on büyük alayı vardır. Çoğu alayı yaklaşık olarak iki buçuk kilometre uzunluğundadır ve tamamlanması yaklaşık iki saat kadar sürmektedir. Bu anma törenleri, 1622 yılına, eski San Bernardino de Siena manastırının Kilisesi'nin atriyumunda başladıkları zamana kadar uzanır.[15] Şuanda bu alaylar ve törenler Santa Prisca Kilisesi'nden yapılmaktadır.[2]

Diğer önemli etkinlikler arasında ise Ocak ayında düzenlenen San Antonio Abad Festivali, Mayıs ayında düzenlenen Jornadas Alarconianas (Alarconian Günleri), Ekim ayında düzenlenen Jumil Festivali ve Kasım sonu veya Aralık başında düzenlenen Ulusal Gümüş Fuarı yer almaktadır.[16]

Mısır, Taxco'daki temel gıda maddesidir. Yaygın yemekler arasında ise pozole ve taco bulunmaktadır. Taxco'ya özgü yemekler arasında tacos veya köstebek sosunda hazırlanan jumiles (bir tür kokuşmuş böcek), cecina (kürlenmiş et), erik ve fasulye tamales, berta (ballı margarita) adı verilen bir de içecek bulunmaktadır.[17][18][19][20] Criollo peyniri'nin ise yerel bir spesiyalite olduğu söylenebilir.[21]

Basketbol, Taxco Bölgesi'ndeki en popüler spor olma özelliğini taşır. Taxco şehrinde futbol sahalarının yanı sıra basketbol, voleybol ve tenis kortları bulunmaktadır.[1]

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c d e f g h i Ayuntamiento de Taxco de Alarcón. "Enciclopedia de los Municipios de Mexico-Guerrero:Taxco de Alarcón" (İspanyolca). 27 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b c Jan McHargue. "Silver, Saints, and Sinners: Semana Santa in Taxco, Mexico". Mexconnect. 15 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2009. 
  3. ^ West,Robert. Early Silver Mining in New Spain, 1531-1555 (1997). Mines of Silver and Gold in the Americas. Aldershot: Variorum, Ashgate Publishing Limited. ss. 57, 61-64. 
  4. ^ a b "Vestigios de una antigua fundición de plata" (İspanyolca). Mexico Travel Club. 30 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2009. 
  5. ^ Rick A. Lopez. "The Morrows in Mexico: Nationalist Politics, Foreign Patronage, and the Promotion of Mexican Popular Arts". In Mead Art Museum (Amherst College) (2002). Casa Mañana. UNM Press. s. 59. ISBN 978-0-8263-2805-2. 25 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022. 
  6. ^ a b "Normales climatológicas 1971-2000, estación 00012122 (Taxco, Taxco)" (İspanyolca). Servicio Meteorológico Nacional. 27 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Información de localidad: Taxco de Alarcón" (İspanyolca). Secretariat of Social Development. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015. 
  8. ^ a b c "Indicadores de Marginación" (İspanyolca). Secretariat of Social Development. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015. 
  9. ^ a b c d "Indicadores de rezago social" (İspanyolca). Secretariat of Social Development. 12 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015. 
  10. ^ a b c d e f g "El brillo de Taxco". Mexico Desconocido Guerrero el Destino del Mundo (İspanyolca). Mexico City: Grupo Editorial Impresiones Aéreas. 135: 77-84. May 2007. ISSN 0188-5146. 
  11. ^ "Cierra Minera México unidad en Taxco, Guerrero" (İspanyolca). Mexico City: El Universal. 25 Eylül 2007. 6 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2009. 
  12. ^ a b c d e f g h "Fin de Semana in Taxco" (İspanyolca). Mexico Desconocido. 14 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  13. ^ "Taxco, Guerrero" (İspanyolca). Secretariat of Tourism. 25 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015. 
  14. ^ Sara Lieber; Ann Summa; Liza Monroy (2007). MTV Best of Mexico. John Wiley & Sons. ss. 541-2. ISBN 978-0-7645-8775-7.  Yazar eksik |soyadı1= (yardım)
  15. ^ "Destinos en Mexico: Semana Santa en Taxco, Guerrero" (İspanyolca). Terra. 11 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2009. 
  16. ^ "Don't Miss, Taxco de Alarcon, Guerrero". Mexico Tourism Board. 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015. 
  17. ^ "Cuisine in Taxco". Mexican Tourism Board. 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015. 
  18. ^ "Taxco's exotic delicacies". Mexico Tourism Board. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2015. 
  19. ^ Ochoa (8 Aralık 2010). "Sabores de Taxco". El Universal (İspanyolca). 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2022. 
  20. ^ "El destino del mes. ENERO 2012. TAXCO, GUERRERO". www.conaculta.gob.mx. 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ Karen Hursh Graber. "Queso Mexicano: A Guide to Mexican Cheese". 19 Ekim 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Taxco&oldid=32224242" sayfasından alınmıştır