Tırşik çorbası

Tırşik çorbası, Livig aşı: Tirşik (Bazı yörelerde Tirşik, Tırşık, Dırşik, Trişik) doğada bulunan yılan pancarı, yaban pancarı veya yılan yastığı'dır. Çok zehirli bir bitkidir, çiğ olarak yenmez. Yemeği ise geleneksel usullerde yapılmalıdır, aksi takdirde ağzınız yara olur. Temizlenip doğranan yaban pancarı yaprakları; yöresine göre un veya yoğurt, bulgur veya nohut, ılık su ile kazana konur. Buna ekşitme denir. Bir miktar tuz ilave edilir. İyice karıştırılır, üzerine un eklenir. Bu karışım üzeri sıkıca kapatılarak mayalanmaya bırakılır ve bir gün sonra ateşte saatlerce yavaş yavaş iyice kaynatılarak yapılır.

Tırşik yemeği ise Güneydoğu Anadolu'nun Batısında kalan Orta Fırat bölümündeki illerde (Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman) yaygın olan bir çeşit türlü yemeğidir. Etsiz güveç yemeği içeriğine sahip olan tırşik yemeği yüksek ocak ateşinde yapılır ve ekşimsi bir tada sahiptir. Etimolojik olarak yemeğin ismi Kürtçedeki Tırş (Ekşi) -ık kelimesinden türemiştir

Tırşik, Akdeniz ikliminin uzandığı alçak ve yüksek yerlerde doğal olarak yetişir. Hatay, Adana, Kahramanmaraş, Osmaniye'de yapılır. Kışın çok sık yapılan bir çorba çeşididir. Aslen Gavur Dağı'na özgü bir yemektir. Ekşitildiği için herkes sevmez. Emeği çoktur, çok zahmetli bir çorbadır, büyüklerimiz çok şifalı olduğunu söylerler, her derde deva bir içecektir. Çok emek gerektirdiği için kolay kolay yapılmaz.

Tarifi

İnce ince doğranan yılan pancarı (yılan yastığı, yılan bıçağı) yıkanır ve bir tencereye konur. Ölçü: doğranmış bitkiler tencerenin yarısından biraz fazla olmalı. Tencerenin içine sıcak su ilave edilir (tencerenin ağzından iki parmak aşağı). Bir miktar da yoğurt, nohut ve döğme (aşurelik buğday) ilave edilip iyice karıştırılır ve bekletileceği yere konur. Bu esnada doğranan bitkiler tencerede sıvı içerisinde yüzer durumda bulunur. Henüz soğumamışken tencerenin içindeki bu yüzer durumdaki kıyılmış yaprakların üzerine yavaş yavaş un ilave edilerek her tarafı unla kapatılır ve hava almaz hale getirilir. Bu esnada tencere fazla hareket ettirilmemeli ki üzerini örten bu hamurlaşmış un bozulmasın. Sonra tencerenin kapağı kapatılıp üzeri de çeşitli örtülerle kapatılıp mayalanmaya (ekşitilmeye) bırakılır. En az 12 saat bu şekilde bekletilir. Sonra örtü ve kapak açılır. Üst kısımdaki hamurlaşan un katmanı bir kaşıkla alınabildiği kadar alınır. Alınamayan kısım karıştırılır. Sıvının tadına bakılabilir, ekşimişse ocağa konup kaynayıncaya kadar karıştırılır. Kaynadıktan sonra ara ara karıştırılarak 3-5 saat pişirilir. Gerekirse buharlaşan suyun yerine kaynamış su ilave edilerek kıvamı ayarlanır. Yaprakların tadına bakılıp piştiği anlaşılınca sarımsak ve tuz ilave edilir. Sıcak da soğuk da yenir. Not: Kullanılacak bitkiler taze olmalı çiçeklenmiş olanlar yenmemeli.