Türkiye arması

Türkiye arması
Türkiye arması
Ayrıntılar
Kullanan	Türkiye Cumhuriyeti
Elemanlar	Ay yıldız
Kullanımı	Türk pasaport; vizelerinde; Türk Lirası (TL); Kimlik kartı; Devlet kurumlarının logolarında; Türkiye'nin dış temsilciliklerinde;

Türkiye arması, pasaportlarda, kimlik kartlarında ve dış temsilciliklerde kullanılan sembol olan ay yıldızdır. Arma, Fransa arması ve diğer bazı ülkelerin armasında olduğu gibi yasal olarak düzenlenmemiştir, bu yüzden de facto olarak kullanılmaktadır. Kullanılan renkler ve bazen ay yıldızın baktığı yön farklılık gösterebilmektedir. Çeşitli devlet kurumlarında kırmızı zeminde beyaz ve kimlik kartlarında turkuaz zeminde kırmızı ay yıldız kullanılır. 1930'lardan başlayarak kullanılan eski nüfus cüzdanlarında beyaz zeminde kırmızı olarak sola bakan ay yıldız kullanılmıştır. Türk pasaportlarının kapağında altın sarısı ay yıldız bulunur. Elçilik girişlerindeki panolarda altın sarısı zemin üzerinde kırmızı ay yıldız vardır.

Tarihçe

Namık İsmail'in arma tasarımı

1922'de saltanatın kaldırılması ile padişahın armasının kullanımı bırakılmış, yerine bayraktaki ay yıldızın kullanımı benimsenmiştir. 1925'te Maarif Vekaleti, farklı bir devlet arması belirlemek için bir yarışma düzenlemiş ve sonucunda ressam Namık İsmail'in arması birinci olmuştur.^[3]^[4] Türklerin simgesi olarak kabul edilen bozkurt figürünün yer aldığı arma resmî olarak kayda geçirilmemiş ve hiç kullanılmamıştır.^[4] Bunun yerine yalnızca ay yıldızın arma olarak kullanılmasına devam edilmiş, kimlik kartları ve pasaportlar buna göre düzenlenmiştir.

2014 yılının Ağustos ayında ise iktidarda bulunan Adalet ve Kalkınma Partisi'nin Şanlıurfa Milletvekili Zeynep Karahan Uslu, resmî olarak yeni bir armanın tasarlanması için 30 Milletvekiliyle birlikte "Türkiye Cumhuriyeti Devleti Resmî Armasının Belirlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı"nı partisinin Grup Başkanlığına sunmuştur.^[5]

Armanın farklı kullanımları

Türkiye arması elçilik girişlerindeki panolarda kullanılır

Kırmızı zeminde çerçeveli beyaz ay yıldız
Türkiye millî futbol takımının kullandığı arma
Pasaportların kapağında kullanılan altın rengi ay yıldız
Eski tasarıma sahip bir Türk pasaportu sayfalarında kullanılan tasarım
Atatürk'ün 993 814 seri numaralı nüfus cüzdanında sola bakan ay yıldız

Resmî kurumların kullandığı diğer arma ve logolar

Bakanlık logoları

Cumhurbaşkanlığı Hükûmet sistemi'ne geçiş sonrası tüm bakanlıkların logoları Cumhurbaşkanlığı arması referans alınarak tek tip olarak düzenlenmiştir. Orta kısımda bakanlığı temsil edecek ögeler ve (Kültür ve Turizm Bakanlığı hariç) ay yıldız bulunur. Çevredeki on altı yıldız ise tarihteki on altı Türk devletini temsil eder.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ "Turkish Visa Tips" (İngilizce). turkeytravelplanner.com. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2012.
^ "Akıllı Kart (Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı)". Hürriyet. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2012.
^ Pâkalın, Mehmet Zeki (1954). ""Namik Ismail bu son nümune üzerinde ufak bir tadil yapti ve son sekil"". Osmanlı tarih deyimleri ve terimleri sözlüǧü. 1 (1971 bas.). M.E.B. Devlet Kitapları. s. 8. Erişim tarihi: 17 Kasım 2011.
^ ^a ^b "Arma". Aksiyon Dergisi, 373. Ocak 2002. 27 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2015. Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’nin kendi armasını yapmak için girişimler olmuş. Ancak bir türlü hayata geçirilemeyen bu proje kapsamında, 1927 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bir yarışma açılmış. Birçok eserin katıldığı yarışmada Namık İsmail’in arması birincilik almış. Diğer tüm armalar gibi kalkan içerisinde bulunan armanın zemini kırmızıymış. Merkezinde Türk Bayrağını temsil eden ay yıldızın bulunduğu armanın alt kısmında Oğuz menkıbesini simgeleyen bir kurt resmi bulunuyormuş. Kurdun ayaklarının altında ise eski bir Türk silahı ‘harbe’ bulunuyormuş. Kalkanın altında bulunan İstiklal Madalyası ise harbi ve bunun neticesini muhafaza etmeyi simgeliyormuş. Başak ve meşe yapraklarıyla sarılı armanın ortasında ise Türkiye Cumhuriyeti’ni simgeleyen T.C harfleri varmış. Ancak Mustafa Kemal Atatürk’ün de çok istediği bu arma bir türlü resmi şekle sokulamadı.
^ "Artık Türkiye'nin de bir arması olacak". milliyet.com.tr. 19 Ağustos 2014. 20 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014.

[1] "Turkish Visa Tips" (İngilizce). turkeytravelplanner.com. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2012.

[2] "Akıllı Kart (Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı)". Hürriyet. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2012.

[Pakalın-3] Pâkalın, Mehmet Zeki (1954). ""Namik Ismail bu son nümune üzerinde ufak bir tadil yapti ve son sekil"". Osmanlı tarih deyimleri ve terimleri sözlüǧü. 1 (1971 bas.). M.E.B. Devlet Kitapları. s. 8. Erişim tarihi: 17 Kasım 2011.

[arma1-4] "Arma". Aksiyon Dergisi, 373. Ocak 2002. 27 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2015. Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’nin kendi armasını yapmak için girişimler olmuş. Ancak bir türlü hayata geçirilemeyen bu proje kapsamında, 1927 yılında Milli Eğitim Bakanlığı tarafından bir yarışma açılmış. Birçok eserin katıldığı yarışmada Namık İsmail’in arması birincilik almış. Diğer tüm armalar gibi kalkan içerisinde bulunan armanın zemini kırmızıymış. Merkezinde Türk Bayrağını temsil eden ay yıldızın bulunduğu armanın alt kısmında Oğuz menkıbesini simgeleyen bir kurt resmi bulunuyormuş. Kurdun ayaklarının altında ise eski bir Türk silahı ‘harbe’ bulunuyormuş. Kalkanın altında bulunan İstiklal Madalyası ise harbi ve bunun neticesini muhafaza etmeyi simgeliyormuş. Başak ve meşe yapraklarıyla sarılı armanın ortasında ise Türkiye Cumhuriyeti’ni simgeleyen T.C harfleri varmış. Ancak Mustafa Kemal Atatürk’ün de çok istediği bu arma bir türlü resmi şekle sokulamadı.

[5] "Artık Türkiye'nin de bir arması olacak". milliyet.com.tr. 19 Ağustos 2014. 20 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]