Türkiye'de festival yasakları
2022 yılında iptal edilen Anadolu Fest etkinliği ile başlayan festival yasakları, valilik ve kaymakamlıklar tarafından yasaklanan benzer etkinliklerin gündeme gelmesiyle toplumda etkili olmuştur.[1] 9 Mayıs 2022'de, Eskişehir Valiliği 10 - 24 Mayıs 2022 tarihleri arasındaki konser, şenlik ve festivaller de dahil olmak tüm etkinliklerin yasaklandığını duyurdu, bu tarihler arasında olan Anadolu Fest etkinliğinin Eskişehir Valiliği tarafından yasaklanması toplumda tepkiler oluşturdu.[2] Yasağın gerekçesi, "huzur ortamı ile kamu düzeni ve kamu güvenliğinin sağlanması, suç işlenmesinin önlenmesi, başkalarının hak ve özgürlüklerinin, genel asayişin korunması ile şiddet olaylarının yaygınlaşmasının önlenmesi" olarak bildirildi.[3] 25 Mayıs 2022'de Melek Mosso'nun 3 Haziran 2022'de Isparta Gül Festivali'nde vereceği konser, muhafazakar[4] derneklerin baskısı nedeni ile valilik tarafından iptal edildi.[5][6] Ardından, 10 Ağustos 2022 tarihinde Burhaniye Kaymakamlığı tarafından Zeytinli Rock Festivali yasaklandı.[7] Yasaklar; muhalif partiler, sanatçılar[6] ve toplum tarafından "politik kararlar sonucu verilmesi" nedeniyle eleştirilmiştir.[8]
Arka plan
değiştir | |
 Türkiye'de festivallerin iptal edilmesinin arkasında ne yatıyor? |
Türkiye'de, COVID-19 pandemisi kapsamında alınan önlemler arasında, müzik yayınına gece yasağı da uygulandı.[9] Uygulanan müzik yayını yasağı, pandeminin sona ermesinin ardından devam etti ve bu duruma sanatçılar, siyasetçiler, işletmeciler ve halk tarafından tepki gösterildi.[10] 2022 yılında art arda gelen etkinlik iptali haberlerinden sonra, bu yasak ve iptallerin ardında siyasal islam etkisindeki politik nedenler olduğu öne sürüldü.[11] Eskişehir Valiliğinin 15 gün süre ile yasakladığı toplu etkinliklerde Anadolu Fest iptal edilirken Eskişehir Teknik Üniversitesi bünyesinde düzenlenen ESTÜ Kültür Festivali için yasaklama getirilmedi.[12] Daha önce LGBTİ+ etkinliklerinin durdurulması için kamuoyu oluşturmak suretiyle toplu şikayette bulunan ve eylem çağrısı yapan[13] Müzik festivallerinin yasaklanmasına dair kararların ardından Müdafaa-i İslam Hareketi adlı oluşum, sosyal medya hesaplarından 14 konseri kendilerinin iptal ettirdiklerini öne süren bir paylaşım yaptı.[14] Gazeteci Erdal Atabek yasakların nedeninin, AKP'nin tarikatlardan ve cemaatlerden destek kazanmak istemesi olduğunu söyledi.[15] BBC News Türkçe'de yapılan haberde iptal edilen konserlerin bazılarının nedeni "yerel yönetimlerin sanatçı profilini uygun görmemesi" olarak ifade edildi.[16]
Tepkiler
değiştirYasakların ardından siyasi parti liderleri, sanatçılar ve meslek birlikleri tepki gösterdi. Anadolu Fest etkinliğinde yer alan Niyazi Koyuncu, BBC Türkçeye verdiği bir demeçte yasakların politik kararlar sonucu getirildiğini söylemiştir.[17] Yunan keman sanatçısı Apolas Lermi'nin Trabzon'daki konserinin iptali sonrası MESAM Başkanı Recep Ergül durumu "Bu yasaklamalar kabul edilemez" diyerek eleştirdi.[6] Zeytinli Rock Festivali yasağı sonrasında Redd grubunun gitaristi Güneş Duru yasak gerekçesi ile ilgili "ideolojik olduğu, yaşam biçimine müdahale edildiği" açıklamasını yaptı.[7] Muğla Valiliği tarafından iptal edilen MilyonFest Fethiye festivali sonrasında CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu paylaştığı bir tweet ile yasakları eleştirdi.[18] MilyonFest etkinliğinde yer alacak sanatçılarından biri olan Aylin Aslım bu kararı "utanç verici" olarak niteledi.[7] Fethiye Belediye Başkanı Alim Karaca "Kendilerine yakın insanların konserleri iptal edilmiyor” diyerek valiliğin MilyonFest kararına tepki gösterdi.[19] CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer'e göre yasaklara yol açan kararların herhangi bir somut gerekçesi bulunmamaktaydı.[8] Eskişehir Kardeşlik Platformu gibi bazı muhafazakar sivil toplum kuruluşları yasak kararına destek verdi.[17] İptal edilen konser ve festivallerin yasak kararlarına etkinlik organizatörleri tarafından da tepki gösterilmiştir.[20]
Netice
değiştirCHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun festival yasakları ile ilgili eleştirisine yanıt veren Türkiye İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, "Festival adı altında bir dizi sahtekarın gayrikanuni olarak yapmak istediği hiçbir organizasyona devlet izin vermez" diyerek paylaştığı bir tweet ile Kılıçdaroğlu'na göndermede bulundu.[21] Bu açıklamaya tepki olarak Demokrasi ve Atılım Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu, "temel hak ve özgürlükler ancak yasa ile sınırlanabileceğini", "idare tarafından keyfi" olarak gerçekleştirilen iptallerin "hukuki bir izahı" olmadığını dile getirdi.[20] Yasaklanan etkinlikler sonrası gelişen kamuoyu tepkisinin ardından Müdafaa-i İslam Hareketi adlı oluşuma yakınlığı ile bilinen bir kişi, Fanta Gençlik Festivali'nin iptaline destek toplama amaçlı bir tweet paylaştı.[22] Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, NTV’de yayınlanan Seda Öğretir ile Özel Röportaj adlı televizyon programında iptal edilen etkinliklerle ilgili "Ne kadar az kısıtlama, sınır ve iptal olursa bizim için o kadar iyi" diyerek iptal edilen etkinliklerin organizatörlerinin yargıya başvurmalarını önermiştir.[23]
Yasaklanan etkinlikler
değiştir| # | Etkinlik | Şehir | Kararı duyuran kurum | Kaynak |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Anadolu Fest | Eskişehir | Eskişehir Valiliği | [24] |
| 2 | Niyazi Koyuncu konseri | İstanbul | Pendik Belediyesi | [25] |
| 3 | Apolas Lermi konseri | Denizli | Pamukkale Belediyesi | [26] |
| 4 | Ara Malikian Başkent Kültür Yolu Festivali konseri | Ankara | Kültür ve Turizm Bakanlığı | [27] |
| 5 | Munzur Kültür ve Doğa Festivali | Tunceli | Tunceli Valiliği | [28] |
| 6 | Kozlu Müzik Festivali | Zonguldak | Zonguldak Valiliği | [29] |
| 7 | Kazdağı Ekoloji Festivali | Balıkesir | Balıkesir Valiliği | [30] |
| 8 | Mirae konseri | Ankara | Kültür ve Turizm Bakanlığı | [31] |
| 9 | ODTÜ Uluslararası Bahar Şenliği | Ankara | ODTÜ Rektörlüğü | [32] |
| 10 | Aynur Doğan konserleri | Kocaeli | Derince Belediyesi | [33] |
| 11 | Zeytinli Rock Festivali | Balıkesir | Burhaniye Kaymakamlığı | [34] |
| 12 | Metin & Kemal Kahraman konseri | Muş | Muş Valiliği | [35] |
| 13 | MilyonFest | Muğla | Muğla Valiliği | [36] |
| 14 | Çağdaş Fest | Muğla | Fethiye Kaymakamlığı | [37] |
| 15 | Muhsin Nâmcû'nun Türkiye Turnesi kapsamındaki iki konseri | Bursa, Konya | Bilinmiyor | [38] |
Kaynakça
değiştir- ^ "Turkey's latest attack on the arts: A provincial governor cancels a long-awaited music festival". Global Voices (İngilizce). 11 Mayıs 2022. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Yasaklanan festivaller ve kültürel hegemonya". birgun.net. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Yasaklama Kararı". Eskişehir Valiliği. 2022. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Turkey's banned musicians sing the blues in run-up to 2023 vote". France 24 (İngilizce). 25 Haziran 2022. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Önce çağırıp sonra iptal ediyorlar: Melek Mosso konseri de iptal edildi". soL. 25 Mayıs 2022. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ a b c "Konser ve festival iptalleri: Eğlence sektöründe 'yok edilme' korkusu". euronews. 27 Haziran 2022. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ a b c "Yasaklamaların son halkası: Zeytinli Rock Festivali – DW – 11.08.2022". dw.com. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ a b "Eskişehir'de Valilik tarafından yasaklanan festival 9-12 Haziran'a ertelendi". BBC News Türkçe. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Anadolu Fest yasağı yaşam tarzına müdahale mi? – DW – 10.05.2022". dw.com. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Türkiye'de Devam Eden Gece Müzik Yasağına Tepki". Amerika'nin Sesi | Voice of America - Turkish. 1 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Dayanışma Meclisi: Festival iptallerine neden karşı çıkmalıyız?". soL. 24 Ağustos 2022. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ Gazetesi, Evrensel. "Kültür muharebesinde yeni yasaklar - Nuray Sancar". Evrensel.net. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "İki kaymakamlık, LGBTİ+ etkinliklerini yasakladı; gericiler ise Onur Haftası'nı hedef alan eylem çağrısı yaptı". birgun.net. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Gericiler, 'Milyonfest'in iptaline çok sevindi: 'İptal ettirdiğimiz 14. ahlaksız festival'". Cumhuriyet. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Festival yasakları neyin işareti? 'AKP ve Erdoğan da elbette gerçekleri görecek'". Cumhuriyet. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ Harici video kaynağı süre 3:53'te
- ^ a b "Eskişehir'de Valilik tarafından yasaklanan festival 9-12 Haziran'a ertelendi". BBC News Türkçe. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022.
- ^ "CHP lideri Kılıçdaroğlu'ndan festival ve konserlerin iptal edilmesine tepki: Öyle kafanıza göre yasaklayamazsınız". Son Dakika. 23 Ağustos 2022. 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ Özlen, Gizem (23 Ağustos 2022). "Yasakçı zihniyet yine işbaşında! Bir festival daha iptal edildi". Tele1. 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ a b "Festival iptalleri muhafazakar seçmene bir mesaj mı? – DW – 24.08.2022". dw.com. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022.
- ^ "Soylu: Festival adı altında bir dizi sahtekarın yapmak istediği hiçbir organizasyona devlet izin vermez". birgun.net. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "İslamcı grubun hedefinde bu kez Fanta Gençlik Festivali var - Diken". www.diken.com.tr (İngilizce). 24 Ağustos 2022. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Bakan Ersoy'dan iptal edilen festivaller için 'yargıya gidin' çağrısı". Sözcü. 19 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022.
- ^ "Valilik kararıyla iptal edilmişti: Anadolu Fest'in başka bir tarihe alınması da engellendi". Cumhuriyet. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Pendik konseri iptal edilen Niyazi Koyuncu kimdir? Niyazi Koyuncu'nun konseri neden iptal edildi?". Cumhuriyet. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ Gazetesi, Evrensel. "Denizli emek ve demokrasi güçleri: Hiçbir yasak halkların türkülerini susturamayacak". Evrensel.net. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Ara Malikian'ın Ankara'da vereceği konser iptal edildi". Agos. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ Gazetesi, Evrensel. "Munzur Kültür ve Doğa Festivali iptal edildi". Evrensel.net. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Zonguldak Valisi Tutulmaz'dan iptal edilen Kozlu Müzik Festivali hakkında açıklama: Alkol festivaliyse adı mevzuat buna müsaade etmiyor". T24. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ Duvar, Gazete (7 Haziran 2022). "Kazdağları'nda 'Ekofest'e izin çıkmadı: Gerekçe orman yangınları". 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Bakanlık Düzenliyordu: K-Pop Grubu Mirae Konseri İptal Edildi". Onedio. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "ODTÜ'de konserler iptal edildi". birgun.net. 30 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ Duvar, Gazete (17 Mayıs 2022). "Konseri iptal edilen sanatçı Aynur Doğan'dan açıklama: Bizler kum torbası değiliz". 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Belediye başkanı duyurdu: Zeytinli'den sonra Milyon Fest de iptal edildi - Diken". www.diken.com.tr (İngilizce). 23 Ağustos 2022. 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Valilik, Metin-Kemal Kahraman'ın konserini iptal etti!". Cumhuriyet. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Milyon Fest Fethiye iptal mi edildi? Milyon Fest Festivali neden iptal edildi? Milyonfest yapılmayacak mı? 2022 Milyonfest ne zaman?". www.timeturk.com. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022.
- ^ "Çağdaş Fest iptal edildi: "Yasak kararı, konsere 1 gün kala iletildi"". T24. 7 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2022.
- ^ "İslamcı grupların hedef aldığı Mohsen Namjoo'nun iki konseri iptal - Diken". www.diken.com.tr (İngilizce). 17 Eylül 2022. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022.