Sapaca, Uzundere
Sapaca, Erzurum ilinin Uzundere ilçesine bağlı bir kırsal mahalledir.
| Sapaca | |
|---|---|
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Erzurum'un Türkiye'deki konumu | |
  Sapaca Sapaca'nın Erzurum 'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Erzurum |
| İlçe | Uzundere |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1398 m |
| Nüfus | 264 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0442 |
| İl plaka kodu | 25 |
| Posta kodu | 25440 |
Tarihçe
değiştirSapaca'nın eski adı Oşkisori'dir. Gürcüce bir yer adı olan Oşkisori (ოშკისორი), "oşki" ve "sori" kelimelerinden oluşur. Kaha Şengelia ve Valeri Silogava'ya göre “oşki” (ოშკი/ოშქი), Megrelce "şka" (შქა) kelimesinden türemiştir ve “şka” "ortada olan" anlamına gelir.[4] Merab Çuhua'ya göre ise, “oşki” (ოშკი/ოშქი), Lazca bir kelime olup “kuşburnu” anlamına gelir.[5] Tarihsel Gürcü coğrafyasındaki yer adlarında yaygın biçimde yer alan "sori" (სორი) ise, Megrelce mağara anlamına gelir.[6][7] Sori kelimesi Ermenice dere anlamındaki "dzor"dan (Ձոր) değişime uğramış da olabilir. Bu yer adı 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Oşkisor (اوشكیصور) olarak geçer.[8] Köyün adı daha sonra Türkçe kaynaklarda Eskisor, Eskisar gibi farklı biçimlerde yazılmıştır.[9]
Oşkisori köyü, orta çağda Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyün eski camisinde kullanılmış ve Oşkisori Kilisesi'ne ait Gürcüce yazılı ve motifli taşlar da Oşkisori'nin eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir.[10]
Oşkisori köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Tortum sancağının Haho (Hahuli) nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Bu tarihte köy, büyük bir yerleşimde ve 126 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Eşkisor şeklinde kaydedilmiş olan köyün nüfusu 77 haneye düşmüştü. Sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte köyde 200 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 400 kişiden oluştuğu söylenebilir.[11]
.jpg)
Oşkisori köyü, 1928 tarihli köy listesinde Oşkisor (اوشكیصور) adıyla Erzurum vilayetinin Tortum kazasının Azort nahiyesine bağlıydı.[8] 1940 genel nüfus sayımında Eşkisor olarak kaydedilmiş olan köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 427 kişiden oluşuyordu.[12] 1950 genel nüfus sayımında "Eskişar" şeklinde yazılmış olan Oşkisori köyünün adı ardından "Ekşidere" olarak değiştirilmiştir. Nitekim 1955 genel nüfus sayımında Ekşidere olarak geçer.[13] Oşkisori'nin adı 1959 yılında yeniden değiştirilmiş ve köye Sapaca adı verilmiştir. Sapaca köyünün nüfusu 1965 yılında 728 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 216 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Daha önceleri Erzurum ili Tortum ilçesine bağlı olan köy, 1987 yılında, yeni kurulan Erzurum ili Uzundere ilçesine bağlanmıştır.[15] 1993 yılında Büyükşehir olan Erzurum’da, 2012 yılında 6360 Sayılı Yasa ile, tüm köylerin tüzel kişiliği kaldırılmıştır. Bu köy de Uzundere Belediyesi’nin bir mahallesi olmuştur.[16]
Coğrafya
değiştirMahalle, Erzurum il merkezine 95 km, Uzundere ilçe merkezine 9 km uzaklıktadır [17] Mahalle, Uzundere'nin kuzeydoğusunda olup, 
numaralı Artvin-Erzurum (Yusufeli-Uzundere) devlet yoluna, 4 km.lik bir köy yoluyla bağlıdır.[18] .
Nüfus
değiştir| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 264[1] |
| 2021 | 271[1] |
| 2020 | 277[1] |
| 2019 | 290[1] |
| 2018 | 287[1] |
| 2017 | 300[1] |
| 2016 | 310[1] |
| 2015 | 317[1] |
| 2014 | 327[1] |
| 2013 | 318[1] |
| 2012 | 314[2] |
| 2011 | 328[2] |
| 2010 | 338[2] |
| 2009 | 362[2] |
| 2008 | 374[2] |
| 2007 | 351[2] |
| 2000 | 528[2] |
| 1990 | 02[19] |
| 1985 | 756[20] |
| 1965 | 728[21] |
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d e f g h i j k "Erzurum Uzundere Sapaca Mahalle Nüfusu". Nufusune.com. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
- ^ a b c d e f g h "TÜİK Merkezi Dağıtım Sistemi Nüfus Verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 17 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Sapaca, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
- ^ V.Silogava, K. Şengelia, Tao-Klarjeti, Kafkas Üniversitesi, Tiflis, 2006, s. 186, 999 40-861-7-0
- ^ Merab Chukhua, Georgin-Circassian-Abkhaz Etymological Researches [მერაბ ჩუხუა, ქართულ-ჩერქეზულ-აფხაზური ეტიმოლოგიური ძიებანი] — Tiflis, 2017. — s. 101, 9789941461743
- ^ "Megrelce Sözlük". 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ Tao (ტაო), Mamaia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 840. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 235.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Direktörlüğü (1937). "1935 Genel Nüfus Sayımı: Köyler Nüfusu" (PDF). mku.edu.tr. 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 122. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Tao (ტაო), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Merab Halvaşi, Cimşer Çhvimiani, Cemal Karalidze, Batum, 2020, s. 94, 96. 2 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-25-828-2
- ^ "1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 252" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ "1955 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1957, s. 213" (PDF). 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ "1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 264" (PDF). 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Nisan 2024.
- ^ "3392 sayılı Kanun". Resmî Gazete. 19 Haziran 1987. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
- ^ "6360 sayılı kanun". Resmî Gazete. 10 Aralık 2012. 19 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
- ^ "Sapaca Mahallesi". YerelNet.org.tr. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
- ^ "Sapaca to D 950". Sapaca to D 950. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.