Ovacık, Ardanuç
Ovacık, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
| Ovacık | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Ovacık Ovacık'ın Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1028 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 134 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Tarihçe değiştir
Ovacık köyünün eski adı Sahre'dir. Nitekim 1574 tarihli Osmanlı mufassal defterinde ve Artvin vilayeti hakkında 1927 tarihli Osmanlıca bir kaynakta Sahre (ساخرە) olarak geçer.[3][4] Gürcüce bir yer adı olan Sahre (სახრე), hayvan gütmede kullanılan ve aynı adı taşıyan sopadan geliyor olabilir.[5]
Sahre, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirdi. Nitekim Çançahi (ჭანჭახი), Nakaloba (ნაკალობი), Didçala (დიდჭალა),Samaleti (სამალეთი), Zeriçala (ზერიჭალა) gibi Gürcüce yer adları da köyün eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir.[6]
Sahre, Osmanlı idaresine geçince Ardanuç livasının Ardanuç nahiyesine bağladı. 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre köyün nüfusu 46 Hristiyan haneden oluşuyordu. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre köyün nüfusu 40 haneye düşmüştür. Bu nüfus içinde 7 hane Müslüman olmuştu.[4] Sahre köyü halkının 16. yüzyılın sonundan itibaren Müslüman olduğu bu kayıttan anlaşılmaktadır.
Osmanlı idaresinin askere alma ve vergi tahsil etme amacıyla 1835 yılında sadece erek nüfusunun tespit etme amacıyla gerçekleştirdiği nüfus tahririnde Sahre'de 77 hanede 215 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun 430 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7][8]
Sahre, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması'yla Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin de Sahre (Сахре) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının Ardanuç kazasına bağlıydı. Bu kazada Sahre nahiyesi (сельское общество: kırsal topluluk) nahiyesinin dört köyünden biriydi. 1886 tarihinde köyün nüfusu, 298'i erkek ve 298'i kadın olmak üzere, 118 hanede yaşayan 596 kişiden oluşuyordu. Vartheli, Klarceti, Ortisi ve Sahre köylerini kapsayan Sahre nahiyesinde ise, 636'sı erkek ve 621'i kadın olmak üzere, 248 hanede 1.257 kişi yaşıyordu. Nüfus açısından Sahre bu nahiyenin en büyük köyüydü, ancak nahiyenin idari merkezi Klarceti köyüydü. Hem Sahre köyünün hem de Sahre nahiyesinin nüfusunun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti.[9]
Birinci Dünya Savaşı sonlarında Ruslar bölgeden çekilince, Sahre köyünün de yer aldığı Artvin sancağı bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya da Gürcistan'ı Artvin bölgesini de kapsayacak biçimde tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sahre köyü yeniden Türkiye'ye katıldı.[10]
Sahre köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Sahre" adıyla Ardanuç nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köyde 29 hanede 96 kişi yaşıyor ve nüfusun tamamı Türklerden oluşuyordu.[11] Sahre Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Ovacık olarak değiştirildi.[12] Ovacık köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 433 kişiden oluşuyordu.[13] 1965 genel nüfus sayımında Ovacık köyünün nüfusu 711 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 356 kişi okuma yazma biliyordu.[14]
Coğrafya değiştir
Ovacık köyü, Artvin il merkezine 58 km, Ardanuç ilçe merkezine 16 km uzaklıktadır.[15]
Nüfus değiştir
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 134[2] |
| 2020 | 140[2] |
| 2019 | 127[2] |
| 2018 | 128[2] |
| 2017 | 119[2] |
| 2016 | 116[2] |
| 2015 | 109[2] |
| 2014 | 121[2] |
| 2013 | 113[2] |
| 2012 | 112[2] |
| 2011 | 104[2] |
| 2010 | 116[2] |
| 2009 | 118[2] |
| 2008 | 103[2] |
| 2007 | 118[2] |
| 2000 | 225[15] |
| 1990 | 331[15] |
| 1985 | 413[15] |
Kaynakça değiştir
- ^ "Ovacik, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Ovacık Köy Nüfusu". Nufusune.com. 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 116". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2021.
- ^ a b Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 34 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ "სახრე", A Comprehensive Georgian-English Dictionary, 2006, 2 cilt 23 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 189 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 38 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ Faruk Taşkın - Ali İrfan Kaya, Ardanuç Nüfus Defterleri (1835), Ankara, 2018, s. 48-53, ISBN 978-605-288-814-8
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1406-1409". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 142, ISBN 978-9944-197-52-6.
- ^ 1940 Gelen Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 166.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 86.
- ^ a b c d "Ovacık Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.