Sümer Kral Listesi

(Sümer Kralları sayfasından yönlendirildi)

Sümer Kral Listesi, Sümerli ve yabancı hanedanlıklardaki Sümer krallarını listeleyen Sümer dilinde yazılmış antik bir metindir. Daha sonra yazılan Babil kralları listesi ve Asur kralları listesi bu metne benzer.

Sümer Kral Listesi'nin yazıldığı Weld-Blundell Prizması

Liste, krallıkları ve krallarını hükümdarlık süreleri ile beraber listeler. Krallığın tanrılar tarafından verildiğine inanılırdı ve askeri zaferler ile bir şehirden diğerine geçebilirdi. Liste sadece bir kadın hükümdardan söz eder: Kug-Baba, meyhane-koruyucusu, sadece Kiş'in üçüncü hanedanlığında hesaba katılır.

Liste özellikle tufan öncesi mitolojik kralların uzun süren hükümdarlıkları ile başlar. Listedeki ilk isimlerin pek çoğunun daha sonra efsanevi figürlere dönüşen kişiler oldukları inkâr edilemez.

Listedeki ilk isim mevcut arkeolojik keşiflerle de varlığı onaylanmış olan, ismi Gılgamış destanında da geçen Kiş kralı Enmebaragesi'dir. Gılgamış'ın kendisi de İlk Uruk Hanedanlığı döneminde MÖ 2600 dolaylarında yaşamış olan Uruk'un tarihi krallarından biridir.

Dikkat çekici şekilde bu listede Lagaş'ın rahip yöneticileri eksiktir. Listedeki diğer bir eski hükümdar Lagaş'ı işgal eden ve tarihi olarak da kabul edilen Lugal-Zage-Si'dir ve o da Akkadlı Sargon tarafından devrilmiştir.

Liste, eksiksiz kaynak yoksunluğuna rağmen, MÖ 3. binyılın Antik Doğu Kronolojisinin merkezini oluşturmaktadır. Hükümdarlık listelerinin hükümdarlık süreleri güvenilir bir şekilde benzer gitmesine rağmen, farklı şehirlerde yapılan bazı eklemeler listenin tam doğru halini yorumlamayı imkânsız hale getirmektedir. Bunu da hesaba katarak, pek çok tarih yakın zamanda revize edilmiştir ve genellikle eski yayınlardakinden çok daha eski zamanlara tarihlenmektedir.

Bilinen en eski kitabelerin bazıları MÖ 3. binyıldan başlayan listeleri içermektedir; örneğin, Weld-Blundell Prism MÖ 2170'e tarihlenmiştir. Daha sonraki Babil ve Asur kral listeleri daha erken döneme ait listelere dayanmaktadır.

Erken dönem Hanedanlar I

değiştir

Tufan öncesi krallar ya da MÖ 26'ncı yüzyıldan önceki krallardır. Bu kralların hükümdarlık süreleri “sar” (1 sar 3600 yıllık dönemi kapsamaktadır) ve “ner” (bir ner 600 yıllık dönemi kapsamaktadır) birimleri ile ölçülmekteydi.

"Krallık cennetten indikten sonra, Kraliyet Eridu’daydı. Eridu'da, Alulim kral oldu; 28800 yıl boyunca hükmetti."

Sıra Kral Saltanat süresi Bölge Notlar
1 Alulim (8 sar) 28.800 yıl Eridu
  • Adapa ile aynı kişi olabileceğine dair görüşler vardır
  • Adapa; Adaba, adamu, Oanes olarak anılır
2 Alalgar (10 sar) 36.000 yıl Eridu
3 En-Men-Lu-Ana (12 sar) 43.200 yıl Bad-Tibira
4 En-Men-Ana
  • Bu isim bazı listelerde geçmemektedir.
  • En-Men-Ana'nın yerinde bazı listelerde Kichu-Ana'nın ismi bulunmaktadır.
5 En-Men-Gal-Ana (8 sar) 28.800 yıl Bad-Tibira
6 Tammuz (Dumuzi) (10 sar) 36.000 yıl Bad-Tibira
7 En-Sipad-Zid-Ana (8 sar) 28.800 yıl Larag
8 En-Men-Dur-Ana (5 sar, 5 ner) 21.000 yıl Zimbir
9 Ubara-Tutu (5 sar, 1 ner) 18.600 yıl Shuruppak
10 Utnapishtim
  • Bu isim bazı listelerde geçmemektedir.

Erken dönem Hanedanlar II

değiştir

MÖ 26'ncı yüzyıl dolayları. Güncel yazıtlarda bilinen pek çok hükümdar Kral Listesinde yoktur.

Kiş’in İlk Hanedanları

değiştir

"Sel her yeri kapladıktan sonra ve krallık cennetten geldikten sonra, Kraliyet Kiş’deydi."

Kral Hüküm Süresi
Jushur 1200 yıl
Kullassina-bel 960 Yıl
Nangishlishma 670 Yıl
En-Tarah-Ana 420 Yıl
Babum 300 Yıl
Puannum 840 Yıl
Kalibum 960 Yıl
Kalumum 840 Yıl
Zuqaqip 900 Yıl
Atab 600 Yıl
Mashda 840 Yıl
Arwium 720 Yıl
Etana (çoban) 1500 Yıl
Balih 400 Yıl
En-Me-Nuna 660 Yıl
Melem-Kish 900 Yıl
Barsal-Nuna 900 Yıl
Zamug 140 Yıl
Tizqar 305 Yıl
Ilku 900 Yıl
Iltasadum 1200 Yıl
Enmebaragesi 900 Yıl
Aga 625 Yıl

Daha sonra Kiş yenildi ve Kraliyet E-ana tarafından alındı.

Uruk’un İlk Hanedanları

değiştir
  • E-ana’dan Mesh-ki-ang-gasher, Utu’nun oğlu: 324 yıl.

Mesh-ki-ang-gasher denize yürüdü ve gözden kayboldu.

  • Enmerkar, Uruk’u inşa etti: 420 yıl
  • Lugalbanda, çoban: 1200 yıl
  • Dumuzid, balıkçı: 100 yıl. Kiş’den En-Me-Barage-Si’yi ele geçirdi.
  • Gilgamesh, babası bir tür hayalet ve Kulaba’nın lordudur: 126 yıl.
  • Ur-Nungal: 30 yıl
  • Udul-Kalama: 15 yıl
  • La-Ba'shum: 9 yıl
  • En-Nun-Tarah-Ana: 8 yıl
  • Mesh-He: 36 yıl
  • Melem-Ana: 6 yıl
  • Lugal-Kitun: 36 yıl

Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.

Ur’un İlk Hanedanları

değiştir

Yaklaşık MÖ 25. yüzyıl

Kral Hüküm Süresi
Mesannepada 80 yıl
Mesh-Ki-Ang-Nanna 36 Yıl
Elulu 25 Yıl
Balulu 36 Yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Awan tarafından alındı.

Erken Dönem Hanedanları III

değiştir
[Yazıtlardan çok iyi bilinmesine karşı, Lagaş’ın 1. dönem Hanedanlığı Kral Listesinde bulunmamaktadır.]

Awan hanedanları

değiştir
  • Awan’ın üç kralı, toplam 356 yıl hükmettiler.

Daha sonra Awan yenilgiye uğradı ve Kraliyet Kiş tarafından alındı.

Kiş’in İkinci Hanedanları

değiştir
  • Susuda: 201 yıl
  • Dadasig: 81 yıl
  • Mamagal, kayıkçı: 360 yıl
  • Kalbum: 195 yıl
  • Tuge: 360 yıl
  • Men-Nuna: 180 yıl
  • Enbi-Ishtar : 290 yıl
  • Lugalngu: 360 yıl

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Hamazi tarafından alındı.

  • Hadanish: 360 yıl

Daha sonra Hamazi yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.

Uruk’ın İkinci Hanedanları

değiştir
  • En-Shakansha-Ana: 60 yıl
  • Lugal-Ure (ya da Lugal-Kinishe-Dudu): 120 yıl
  • Argandea: 7 yıl

Daha sonra Unug yenilgiye uğradı ve kraliyet Urim tarafından alındı.

Ur’un İkinci Hanedanları

değiştir
  • Nani: 120 yıl
  • Mesh-Ki-Ang-Nanna: 48 yıl
  • ? : 2 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı ve kraliyet Adab tarafından alındı.

  • Anbu: 30 yıl
  • Anba: 17 yıl
  • Bazi: 30 yıl
  • Zizi: 20 yıl
  • Limer, gudu rahip: 30 yıl
  • Sharrum-Iter: 9 yıl

Daha sonra Mari yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.

Kiş’in Üçüncü Hanedanları

değiştir
  • Kug-Baba, kadın meyhane koruyucusu: 100 yıl
(Kral Listesindeki tek kadın)

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Akshak tarafından alındı.

  • Unzi: 30 yıl
  • Undalulu: 6 yıl
  • Urur: 6 yıl
  • Puzur-Nirah: 20 yıl
  • Ishu-Il: 24 yıl
  • Shu-Sin: 7 yıl

Daha sonra Akshak yenilgiye uğradı ve kraliyet Kiş tarafından alındı.

Kiş’in Dördüncü Hanedanları

değiştir
  • Puzur-Sin: 25 yıl
  • Ur-Zababa: 400 (6?) yıl
  • Zimudar: 30 yıl
  • Ussi-Watar: 7 yıl
  • Eshtar-Muti: 11 yıl
  • Ishme-Shamash: 11 yıl
  • Shu-Ilishu: 15 yıl
  • Nanniya, kuyumcu: 7 yıl.

Daha sonra Kiş yenilgiye uğradı ve kraliyet Unug tarafından alındı.

Uruk’un Üçüncü Hanedanları

değiştir
  • Lugal-Zage-Si: 25 yıl
(MÖ 2259–MÖ 2235 short chronology).

Akkad İmparatorluğu

değiştir
  • Sargon, babası bir bahçıvandı, Ur-Zababa’nın sakisiydi, Agade’nin ilk imparatorudur, Agade’yi inşa etmiştir: 40 yıl
  • Rimush, Sargon’un en küçük oğlu: 9 yıl
  • Man-Ishtushu, Sargon’un en büyük oğlu: 15 yıl
  • Naram-Sin, Man-Ishtishu’nun oğlu: 56 yıl
  • Shar-Kali-Sharri, Naram-Sin’in oğlu: 25 yıl

Daha sonra kral kim oldu? Kral kim?

  • Igigi, Imi, Nanum, Ilulu: dördü birden sadece 3 yıl için hükümdarlık yaptı
  • Dudu: 21 yıl
  • Shu-turul, Dudu’nun oğlu: 15 yıl

Daha sonra Agade yenilgiye uğradı ve kraliyet Uruk tarafından alındı.

Uruk’un Dördüncü Hanedanları

değiştir
  • Ur-Ningin: 7 yıl
  • Ur-Gigir: 6 yıl
  • Kuda: 6 yıl
  • Puzur-Ili: 5 yıl
  • Ur-Utu (ya da Lugal-Melem): 25 yıl

Daha sonra Uruk yenilgiye uğradı ve kraliyet Gutium tarafından alındı.

Gutium dönemi

değiştir
  • Inkishush: 6 yıl
  • Zarlagab: 6 yıl
  • Shulme (ya da Yarlagash): 6 yıl
  • Silulumesh (ya da Silulu): 6 yıl
  • Inimabakesh (ya da Duga): 5 yıl
  • Igeshaush (ya da Ilu-An): 6 yıl
  • Yarlagab: 3 yıl
  • Ibate: 3 yıl
  • Yarla: 3 yıl
  • Kurum: 1 yıl
  • Apil-Kin: 3 yıl
  • La-Erabum: 2 yıl
  • Irarum: 2 yıl
  • Ibranum: 1 yıl
  • Hablum: 2 yıl
  • Puzur-Sin: 7 yıl
  • Yarlaganda: 7 yıl
  • ? : 7 yıl
  • Tiriga: 40 gün
  • Utu-hegal: çelişen tarihler vardır (427 yıl / 26 yıl / 7 yıl)

Ur’un Üçüncü Hanedanları

değiştir

"Sümer Rönesansı"

  • Ur-Nammu: 18 yıl
MÖ 2065 ile MÖ 2047 arasında.
  • Shulgi: 46 yıl
MÖ 2047 ile MÖ 1999 arasında.
  • Amar-Sin: 9 yıl
  • Shu-Sin: 9 yıl
  • İbbi-Sin: 24 yıl

Daha sonra Urim yenilgiye uğradı. Kraliyet, İsin tarafından alındı.

İsin Hanedanlığı

değiştir

Aşağı Mezopotamya’daki bağımsız Amorite devletleri. Hükümdarlık MÖ 1730’da sona ermektedir.

  • İşbi-Erra: 33 yıl
  • Şu-İlişu: 20 yıl
  • Iddin-Dagan: 20 yıl
  • Ishme-Dagan: 20 yıl
  • Lipit-Eshtar: 11 yıl
  • Ur-Ninurta (Ishkur’un oğlu, bolluk yıllarına hükmetti ve güzel bir hayat sürdü): 28 yıl
  • Bur-Sin: 5 yıl
  • Lipit-Enlil: 5 yıl
  • Erra-Imitti: 8 yıl
  • Enlil-Bani: 24 yıl
  • Zambiya: 3 yıl
  • Iter-Pisha: 4 yıl
  • Ur-Dul-Kuga: 4 yıl
  • Suen-magir: 11 yıl
  • Damiq-ilişu: 23 yıl

Kraliyetin hüküm sürdüğü 11 şehir vardır. Toplam 134 kral 28876 + X yıl süresince hükmetmiştir.

Dış bağlantılar

değiştir