Rusya'daki Dünya Mirasları listesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kabul edilen UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Sovyetler Birliği, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 12 Ekim 1988'de onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

2023 itibarıyla, Rusya'da listede 31 alan ve geçici listede 32 alan bulunmaktadır. Listeye eklenen ilk yerler, 1990 yılında Dünya Miras Komitesi'nin 14. oturumunda kayıt altına alınan beş alandan günümüz Rusya sınırları içerisinde bulunan üç alan olan Sankt-Peterburg'daki anıtlar (Leningrad), Kiji Pogost, Moskova Kremlini ve Kızıl Meydan'dı. En son olarak 2024'te Kenozero Gölü Kalıntıları listeye dâhil edildi. Bu alanlardan 21'i kültürel alan ve 11'i ise doğal alandır. Dört alan ise ulusötesidir. Kuron Dili, Litvanya ile, Transbaykal ve Uvs Nuur Havzası Manzaraları Moğolistan ile ve Struve Jeodezi Arkı dokuz Avrupa ülkesiyle paylaşılır.

Dünya Miras Alanları'nın listesi

Komi Ormanları

Baykal Gölü

Kamçatka'daki Yanardağlar

Altay Dağları

Batı Kafkasya

Sihote-Alin

Uvs Nuur Havzası

Vrangel Adası

Putorana Platosu

Lena Sütunları

Sankt-Peterburg

Kiji Pogost
Petroglifler

Moskova

Veliki Novgorod

Solovetski Adaları

Vladimir ve Suzdal

Aziz Sergius'un Teslis Lavrası

Kazan Kremlini

Ferapontov Manastırı

Kuron Dili

Derbent

Yaroslavl

Struve Jeodezi Arkı

Bulgar

Zöye

Transbaykal

Pskov

Kenozero

Rusya'daki Dünya Mirasları'nın konumu. Kırmızı noktalar kültürel, yeşil noktalar ise doğal alanlardır.

UNESCO, alanları on kritere göre listelemektedir; Her alan kriterlerden en az birini karşılaması gerekir. i'den vi'ye kadar olan kriterler kültüreldir ve vii'den x'e kadar olan kriterler doğaldır.

  * Ulusötesi alan

Ad	Fotoğraf	Yer	Seçildiği yıl	UNESCO verileri	Kaynak
Sankt-Peterburg Tarihî Merkezi ve Bağlantılı Anıtlar		Sankt-Peterburg	1990	540; i, ii, iv, vi (kültürel)
Kiji Pogost		Karelya	1990	544; i, iv, v (kültürel)
Moskova Kremlini ve Kızıl Meydan		Moskova	1990	545; i, ii, iv, vi (kültürel)
Novgorod ve Çevresindeki Tarihî Anıtlar		Novgorod Oblastı	1992	604; ii, iv, vi (kültürel)
Solovetski Adaları'nın Tarihî ve Kültürel Topluluğu		Arhangelsk Oblastı	1992	632; iv (kültürel)
Vladimir ve Suzdal'daki Beyaz Anıtlar		Vladimir Oblastı	1992	633; i, ii, iv (kültürel)
Sergiyev Posad'daki Aziz Sergius'un Teslis Lavra Mimarî Topluluğu		Moskova Oblastı	1993	657; ii, iv (kültürel)
İsa'nın Göğe Yükselişi Kilisesi, Kolomenskoye		Moskova	1994	634rev; ii (kültürel)
Bakir Komi Ormanları		Komi Cumhuriyeti	1995	719; vii, ix (doğal)
Baykal Gölü		İrkutsk Oblastı, Buryatya	1996	754; vii, viii, ix, x (doğal)
Kamçatka'daki Yanardağlar		Kamçatka Krayı	1996	765bis; vii, viii, ix, x (doğal)
Altaylar'daki Altın Dağlar		Altay Cumhuriyeti	1998	768rev; x (doğal)
Kazan Kremlini'nin Tarihî ve Mimari Kompleksi		Tataristan	2000	980; ii, iii, iv (kültürel)
Batı Kafkasya		Krasnodar Krayı	1999	900; ix, x (doğal)
Ferapontov Manastırı Topluluğu		Vologda Oblastı	2000	982; i, iv (kültürel)
Kuron Dili		Kaliningrad Oblastı	2000	994; v (kültürel)
Orta Sihote-Alin		Primorski Krayı	2001	766bis; x (doğal)
Uvs Nuur Havzası		Tuva	2003	769rev; ix, x (doğal)
Derbent'teki Kale, Antik Kent Sur Yapıları		Dağıstan	2003	1070; iii, iv (kültürel)
Vrangel Adası Koruma Alanı Doğa Sistemi		Çukotka Özerk Okrugu	2004	1023rev; ix, x (doğal)
Novodeviçi Manastırı Kompleksi		Moskova	2004	1097; i, iv, vi (kültürel)
Yaroslavl Şehrinin Tarihî Merkezi		Yaroslavl Oblastı	2005	1170; ii, iv (kültürel)
Struve Jeodezi Arkı		Leningrad Oblastı	2005	1187; ii, iii, vi (kültürel)
Putorana Platosu		Krasnoyarsk Krayı	2010	1234rev; vii, ix (doğal)
Lena Sütunları Doğa Parkı		Yakutistan	2012	1299bis; viii (doğal)
Bulgar Tarihsel ve Arkeolojik Kompleksi		Tataristan	2014	981rev; ii, vi (kültürel)
Transbaykal Peyzajı		Zabaykalski Krayı	2017	1448rev; ix, x (doğal)
Zöye ada-şehrindeki Meryem'in Ölümü Katedrali ve Manastırı		Tataristan	2017	1525; ii, iv (kültürel)
Pskov Mimarlık Okulu Kiliseleri		Pskov Oblastı	2019	1523; ii (kültürel)
Onega Gölü ve Beyaz Deniz Petroglifleri		Karelya	2021	1654; iii (kültürel)
Kazan Federal Üniversitesi Astronomik Gözlemevleri		Tataristan	2023	1678; i, ii, iv, vi (kültürel)
Kenozero Gölü Kalıntıları		Arhangelsk Oblastı	2024	iii, iv, v, vi, vii (karma)

Geçici liste

Dünya Mirası listesinde yer alan alanlara ek olarak, üye devletler aday göstermeyi düşünebilecekleri geçici alanların bir listesini de tutabilirler. Dünya Mirası listesine aday göstermeler, yalnızca alanın daha önce geçici listede yer alması durumunda kabul edilir. Rusya, 2021 itibarıyla geçici listesine 31 alan kaydetti.

Ad	Fotoğraf	Yer	Seçildiği yıl	UNESCO kriterleri	Kaynak
Ceyrah-Assa Tarihî ve Kültürel Rezervasyonu		İnguşetya	1996	(kültürel)
İrkutsk Tarihî Şehir Merkezi		İrkutsk Oblastı	1998	(kültürel)
Rostov Kremlini		Yaroslavl Oblastı	1998	ii, iii, iv, vi (kültürel)
Yeniseysk Tarihî Şehir Merkezi		Krasnoyarsk Krayı	2000	ii, iii, iv (kültürel)
Sikaçi-Alyan Petroglifleri		Habarovsk Krayı	2003	(kültürel)
Komandor Adaları (Komandor Doğa Koruma Alanı)		Kamçatka Krayı	2005	vii, viii, ix, x (doğal)
Magadan Doğa Koruma Alanı		Magadan Oblastı	2005	vii, viii, ix, x (doğal)
Krasnoyarsk Sütunları		Krasnoyarsk Krayı	2007	vii, viii, ix, x (doğal)
Vasyugan Bataklığı	–	Tomsk Oblastı	2007	vii, viii, ix, x (doğal)
Astrahan Kremlin Topluluğu		Astrahan Oblastı	2008	ii, iii, iv (kültürel)
İlmen Dağları		Çelyabinsk Oblastı	2008	vi, vii, viii (doğal)
Tanais arkeolojik sit alanı		Rostov Oblastı	2009	ii, iii, v (kültürel)
Başkurt Ural		Başkurdistan	2012	i, iii, v, vi, viii, x (karma)
Bakir Komi Ormanları (yeniden aday)		Komi Cumhuriyeti	2014	vii, viii, ix, x (doğal)
Batı Kafkasya (yeniden aday)		Krasnodar Krayı	2014	ix, x (doğal)
Mamayev Kurganı "Stalingrad Savaşı Kahramanları" Anıt Kompleksi		Volgograd Oblastı	2014	i, iv, vi (kültürel)
Oğlaktı Dağları		Hakasya	2016	i, iii, vi, x (karma)
Gorohovets Tarihî Şehir Merkezi		Vladimir Oblastı	2017	ii, iv (kültürel)
Pazırık Kültürü Hazineleri		Altay Cumhuriyeti	2018	i, ii, iii, vi (kültürel)
Şulgan-Taş Mağarası Kaya Resimleri		Başkurdistan	2018	i, iii (kültürel)
Pereslavl-Zalesski Orta Çağ Surları Şehir Duvarı ile Kurtarıcı'nın Başkalaşım Katedrali (1152-1157)		Yaroslavl Oblastı	2019	i, ii, iv (kültürel)
Çukotka Arktik Deniz Avcılarının Mirası		Çukotka Özerk Okrugu	2019	ii, iii, v, vi (kültürel)
Vyatskoye köyü		Yaroslavl Oblastı	2019	ii, v (kültürel)
Divnogorye Tarihî ve Kültürel Kompleksi		Voronej Oblastı	2020	ii, iv, v, vi (kültürel)
Kıtalık Millî Parkı		Yakutistan	2021	ix, x (kültürel)
Tuva Kralları Vadisi		Tuva	2021	i, iii, iv (kültürel)
Denisova Mağarası		Altay Krayı	2022	iii, v (kültürel)
Başkurt Şihanları: Toratau, Yörektau ve Kuşdağı		Başkurdistan	2022	viii (doğal)
Voskresenski Bakır Eritme Tesisi Kompleksi		Başkurdistan	2023	ii, iv, v (kültürel)
Nikolay Lvov Tarafından Tasarlanan Torjok Tarihi Kent Merkezi ve Kırsal Emlak Mülkleri		Tver Oblastı	2023	i, iv, vi (kültürel)
Büyük Vatanseverlik Savaşı Kahramanlarının Anıtları: Brest Kalesi ve Mamayev Kurgan		Volgograd Oblastı	2024	ii, iv, vi (kültürel)

Ayrıca bakınız

• Doğu Avrupa'daki Dünya Mirasları listesi

Dış bağlantılar

• UNESCO - Russian Federation 12 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)