Roşan Lezgîn
Roşan Lezgîn (d. 1964; Lice) Kürt yazar, çevirmen, şair ve gazeteci.[1]
| Roşan Lezgîn | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1964 Lice ,Türkiye |
| Meslek | yazar, çevirmen, gazeteci ve şair |
Hayatı
değiştirRoşan Lezgîn, 1964 yılında Lice'nin Dingilhava köyünde doğdu. Sadece dört yıl eğitim aldı. Ortaokul, Lise ve Üniversiteyi (Türk Dili ve Edebiyatı) dışarıdan okudu. 1996 yılından beri çok sayıda dergi ve gazetelerde Kurmancî, Zazakî ve Türkçe olmak üzere yazıları yayınlandı. Roşan Lezgîn Binê Dara Valêre de (Söğüt Ağacının Altında) adlı hikâye kitabıyla 2002 yılında Apec Förlag AB- edebiyat ödülünü aldı. Sonraki yıllarda bi hîkaya Serkewtena Zerencan adlı öyküsüyle Diyarbakır Sur Belediyesinin düzenlediği Birinci Çocuk Edebiyatı Yarışmasında ikincilik ödülü aldı[2]
2011 yılından beri Newepel gazetesinin editörlüğünü/redaktörlüğünü ve Şewçila dergisinin editörlüğünü/redaktörlüğünü, yine 2009 yılından bu yana yayında olan www.zazaki.net sitesinin editörlüğünü/redaktörlüğünü yapmaktadır. Yazar, 2012 yılında yayın hayatına başlayan Roşna Yayınevinin de editörlüğünü yapmaktadır. Lezgin aynı Vate dergisi yazarları arasında yer almaktadır. İlk hikâyelerini Vate dergisinde yayınlayan yazarlardan Roşan Lezgin, 1996’dan bu yana Zazakî edebiyatının çok yönlü yazarlarından birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Gazete, dergicilik, öykü ve şiir yazarlığı, editörlük, dilbilgisi, çevirmenlik gibi birçok alanda faaliyet gösteren yazar; Kürtçe (Zazakî ve Kurmancî) ve Türkçe olarak eserlerini kaleme almaktadır.[3]
Roşan Lezgîn Kürtçenin Kurmancî ve Zazakî diyalektlerinde birçok kitabı kaleme almış ve farklı dillerden Kurmancîye ve Zazakîye birçok tercümeler yapmıştır:
Roşan Lezgin'in Hikâyeciliği Üzerine
değiştirRoşan Lezgin’in ilk hikâye kitabı Binê Dara Valêre de (Söğüt Ağacının Altında) 2002’de yayınlanır. Eser “Huzna”, “Xozî Bîyê Zafî”, “Rem”, “Baba”, “Binê Dara Valêre de”, “Îtîraf”, “Şewa Sipî”, “Dîyarbekir Seranser Eşq”, “Şîyayîş”, “Tewî” adlı 10 öyküden oluşmaktadır. Bu eserinde yazar, hikâyelerini çoğu zaman şiirsel bir dil ve söylemle aktarır. Bu hikâyelerde ön plana çıkan temler; hüzün, ayrılık acısı (babanın yokluğu), toplumdaki kadının konumu ve kadın sorunu, Diyarbakır sevgisi, aşk ve yer yer erotizmdir. Bu hikâyelerin okuru içine çeken, gerçekçi ve sıcak bir dilinin olduğunu, kahramanların çok yönlü tasvirlerle tanıtıldığını söylemek mümkündür. Örneğin; “Şewa Sipî” adlı öykü çok şiirsel tasvirlerle başlar. “Xozî Bîyê Zafî”adlı öyküde Heso Puskul adlı bir tip vardır. Bu tipin özellikleri çok canlı bir biçimde tasvir edilir. “Dîyarbekir Seranser Eşq”, adlı öyküde yazarın şehre, mekâna olan sevgisi tasvirlerine ve anlatımına yansır.[4]
R. Lezgin’in hikâye dünyasında konu çeşitliliği dikkat çekmektedir. Bu hikâyelerin çoğunda mizah/alegori ve eleştiri iç içe geçmiş, hikâyeler öğretici bir tavırdan uzak şekilde aktarılmaya çalışılmıştır. Lezgin’in hikâyelerinde mekân, genel itibarıyla yaşadığı şehir olan Diyarbakır ve çevresidir. Burada seçilen mekân ile hikâyelerin içeriği arasında sıkı bir doku vardır. Lezgin’in toplumcu gerçekçi bir anlayışa sahip olduğunu, bu sebeple sisteme, var olan kurulu düzene dair eleştirisi Diyarbakır üzerinden sembolize edilmeye çalışılmıştır.[5]
Eserleri
değiştir- Binê Dara Valêre de (Hîkaye), Çapa yewine, Weşanxaneya Apecê, Stockholm 2002; Çapa dîyine, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2002; Çapa Hîrêyine, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir 2012
- Dêsan de Sûretê Ma Nimite (Şîîr), Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2005; Çapa diyine, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir 2013
- Ferhengê Îdyomanê Kurdkî (Ferheng), Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2005
- Halîn (Hîkaye), Weşanxaneya Komalê, Îstanbul, 2006
- Ez Gule ra Hes Kena (Hîkaye), Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2007
- Sanikanê Dîyarbekirî ra Guldesteyêk (Sanikî), Enstîtuyê Kelepûrê Kurdkî, Duhok 2009
- Gotin Diçe Nivîs Dimîne, Weşanxaneya Pêrî, Stenbol 2009, 264 rîpelî
- Edebîyatê Kirmanckî ra Nimûneyî, Amadekarî: Prof. Kadri Yıldırım - İbrahim Bingöl - Roşan Lezgîn, Weşanê Enstîtuya Ziwananê ke Tirkîya de Ciwîyenê, Mêrdîn 2012, 694 rîpelî
- Tarîyîya Adirî de, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2012, 80 rîpelî
- Dersê Ziwanî, Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2012, 128 rîpelî
- Ferhengê Kurdî (Zazakî)-Tirkî û Tirkî- Kurdî (Zazakî), Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir, 2013, 358 rîpelî
- Ji bo Kurmancan bi Awayê Muqayeseyî: Gramera Kirdkî (Zazakî), Weşanxaneya Roşna, Dîyarbekir 2013, 224 rîpelî
- Sorgu (Yaşam), İsmail Beşikçi Vakfı Yayınları, İstanbul 2015
- Toplumsal Kürt Gruplarından Zazalar (Araştırma), Weşanxaneyê Roşna, Diyarbekir 2016
- Ap Hus (Hikayeler), Weşanxaneya Roşna, Diyarbekir 2018
- Kevoke, (Hİkayeler), Weşanxaneya Roşna, Diyarbekir 2019
- Roşan Lezgîn, Xezeb (Yazılar), Weşanxaneya Roşna, Diyarbekir, 2021
- Ferhengê Termanê Edebî (Sözlük), Weşanxaneyê Roşna, Diyarbekir, 2022
- Ez û Vate (Yazılar), Weşanxaneyê Roşna, Diyarbekir, 2023
Çevirdiği Kitaplar
değiştir- Suzan Samancı, Siya Bêdengiyê, Weşanxaneya Aram, Îstanbul 2001 (Türkçeden Kurmancî'ye)
- Roşan Lezgîn, Li Bin Dara Bîyê, Weşanxaneya Elma, Îstanbul 2003 (Zazakî'den Kurmancî'ye)
- Sadiq Hîdayet, Sê Dilop Xwîn, Weşanxaneya War, Dîyarbekir 2004 (Farsça'dan Kurmancî'ye)
- Malmîsanij, Cemîlpaşazadeyên Diyarbekirî Û Neteweperweriya Kurdî, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2008 (Türkçeden Kurmancî'ye)
- Îsmaîl Beşîkçî, Nasname - Ziman - Netewe Û Neteweperwerî, Weşanxaneya Pêrî, Îstanbul 2008 (Türkçeden Kurmancî'ye)
- Andranîk, Dêrsim Raywanî û Cografya, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2010 (Kurmançça'dan Kurmancî'ye)
- Berfîn Zenderlioglu & Mîrza Metîn, Mêrdeyê Şewe, Weşanên Avesta, Îstanbul, 2011 (Kurmancî'den Zazakî'ye)
- Perwerde de Tetbîqê Ziwanê Dayîke, Weşanê DÎSA, Dîyarbekir 2013, 30 rîpelî (Türkçeden Zazakî'ye)
- Polîtîkayê Zafziwanîye û Plankerdişê Ziwanî, Weşanê DÎSA, Dîyarbekir 2013, 30 rîpelî (Türkçeden Zazakî'ye)
- Polîtîkayê Zafziwanîye û Plankerdişê Ziwanî, Weşanê DÎSA, Dîyarbekir 2013 (Türkçeden Zazakî'ye)
- Amadekar: Ferîdûn Bîrgul, Rêberê Bikarardişê Setê Gulgulînê Gedeyan, Weşanê DÎSA, Diyarbekir 2016 (Kurmancî'den Zazakî'ye)
- Îsmaîl Beşîlçî, Dewlet û Kurd, Weşanên Weqfa Îsmaîl Beşîkçî, Îstanbul, 2016 (Kurmancî'den Kurmancî'ye)
- Îsmaîl Beşîlçî, Çawanîya Rejîmê û Kurd, Weşanên Weqfa Îsmaîl Beşîkçî, Îstanbul, 2016 (Türkçeden Kurmancî'ye)
- Vera Trawma de Muqawemetê Tutan,Weşanê DÎSA, Diyarbekir 2018 (Türkçeden Zazakî'ye)
- Nadîre Güntaş Aldatmaz, Xewn, Weşanxaneyê Roşna, Diyarbekir, 2019 (Zazakî'den Kurmancî'ye)
- Roşan Lezgîn, Serketina Kewan, Weşanxaneya Roşna, Diyarbekir, 2020 (Zazakî'den Kurmancî'ye)
- Roşan Lezgîn, Mealê Kirdî, Weşanxaneyê Roşna, Diyarbekir, 2022 (Arapçadan Zazakî'ye)
Dış bağlantılar
değiştir- http://www.zazaki.net/haber/edebyat-vatis-nyo-teswrkerdis-o-1783.htm2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
değiştir- ^ http://www.zazaki.net/haber/rosan-lezgn-25.htm 16 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Roşan Lezgîn [Bîyografî] Zazaca)
- ^ http://www.zazaki.net/haber/rosan-lezgn-25.htm 16 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Roşan Lezgîn (Bîyografî), Zazakî.NET
- ^ Yusuf Aydoğdu, Modern Zaza Hikâyeciliğinin Tarihsel Serüveni (Historical Development of Storytelling of Modern Zazakî), Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, Bingöl, Ocak 2015, s. 59
- ^ Yusuf Aydoğdu, Modern Zaza Hikâyeciliğinin Tarihsel Serüveni (Historical Development of Storytelling of Modern Zazakî), Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, Bingöl, Ocak 2015, s.60
- ^ Yusuf Aydoğdu, Modern Zaza Hikâyeciliğinin Tarihsel Serüveni (Historical Development of Storytelling of Modern Zazakî), Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi, Yıl: 1, Sayı: 1, Bingöl, Ocak 2015, s. 60