Polyksena Lahdi

MÖ 6. yüzyıldan kalma mermer lahit

Polyksena Lahdi, Çanakkale merkeze 110 km. uzaklıktaki Kızöldün Tümülüsü'nde, bulunan ve M.Ö. 520-500 yıllarına tarihlenen mermer lahit. Anadolu'da bulunan figür bezemeli lahitlerin en erken örneğidir.

Polyksena Lahdi
HammaddeMarmara Adası mermeri
Uzunluk332 santimetre (131 in)
Yükseklik178 santimetre (70 in)
Genişlik160 santimetre (63 in)
OluşturulmaMÖ 520-500
Keşfedilme1994
Kızöldün tepesi, Biga
Polyksena Lahdi

Lahit, 1994 yılında bir kaçak kazı ihbarı üzerine yapılan kurtarma kazısında bulunmuştur.[1] Anadolu’dan ele geçen az sayıdaki Geç Arkaik Devir heykeltıraslık eserlerinden birisi olması açısından önemlidir.

Lahdin dört yüzünde, kabartma olarak şekillendirilmiş sahneler bulunur. Uzun kenarlarından birinde, birçok vazo resmi üzerinde de betimlenen, Troya savaşı'nın sonundaki hikâyenin baş karakterinden biri olan Troia kralı Priamos ile kraliçe Hekabe’nin küçük kızları olan Polyksena'nın kurban edilmesi olayı betimlenmektedir. Eser, bu nedenle Polyksena Lahdi adıyla anılmaktadır. Aynı kenarın kapak kısmında açılan bir delik, lahdin antik dönemde bir soygun geçirdiğini gösterir.

Lahit, Çanakkale Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmekteyken[2] 2018'de kurulan Troya Müzesi'ne nakledilmiştir.

Özellikleri değiştir

Prokonnesos (Marmara Adası) mermerinden yapılmış olan lahit, 3,32 m uzunluğunda, 1,6 m genişliğinde ve 1,78 m yüksekliğindedir. Lahit teknesi dikdörtgen sanduka şeklindedir. Lahit kapağı ise iki yöne eğimli üçgen alınlıklı çatı formundadır. Lahit açığa çıkarıldığında, çevresinin kiremitlerle örtülü olduğu, bu kiremit örtünün altında, lahde dayalı olarak gömülmüş, iki araba tekerleği ve koşum takımlarına ait bronz aksam bulunmuştur.[1]

Betimlemeler değiştir

Lahdin yan yüzlerindeki kabartmalarda 37 figür bulunmaktadır.

Polyksena Lahdi figürleri
Yüzü Resim nosu Figür adı Betimlemesi
Birinci uzun yüz (Levha 11-12) 1 Elinde Lyra Tutan kadın
2 Elinde Kurdele (taenia) Tutan kadın
3 Ayakta Duran kadın Figürü
4 Elinde Yelpaze taşıyan kadın
5 Tahtta Oturan kadın
6 Elinde Ayna ve Yumurta taşıyan kadın
7 Elinde alabastron taşıyan kadın
8 Aulos Çalan kadın Müzisyen
9 Kithara Çalan kadın Müzisyen
10 Silah Dansı Yapan kadın
11 Silah Dansı Yapan kadın
12 Silah Dansı Yapan kadın
13 Silah Dansı Yapan kadın
14 Kastanyetle Dans Eden kadın
15 Dans Eden kadın
16 Dans Eden kadın
17 Dans Eden kadın
Birinci Kısa Yüz (Levha 13) 18 Ayakta Duran kadın
19 Klinede Oturan kadın
20 Klinede Oturan kadın
21 Elinde Yiyecek taşıyan kadın
22 Elinde Sürahi (oinochoe) ve Ayna taşıyan kadın
İkinci Uzun Yüz (Levha 14-15)
Akhilleus’un mezarı önünde Priamos’un
kızı Polyksena’nın kurbanı betimlenmiştir.
Sağ tarafta, genç kızın Yunan savaşçılar
tarafından kurban edilmesi işlenirken,
sol tarafında ise, ölen kız için
yas tutan Troialılar betimlenir
23 Ayakta Yas Tutan erkek
24 Diz Çökerek Yas Tutan kadın
25 Ayakta Yas Tutan kadın
26 Çömelerek Yas Tutan kadın
27 Ayakta Yas Tutan kadın
28 Ayakta Yas Tutan kadın
29 Ayakta Yas Tutan kadın
30 Polyksena’ yı taşıyan erkek Figürü (Aias )
31 Polyksena’ yı taşıyan erkek Figürü (Antiphates )
32 Polyksena’ yı taşıyan erkek Figürü (Amphilokhos )
33 Neoptolemos
34 Polyksena
İkinci Kısa Yüz (Levha 16) 35 Hekabe
36 Ayakta Yas Tutan kadın
37 Ayakta Yas Tutan kadın

Lahit hakkında yayınlar değiştir

Polyksena Lahdi, bilinen en eski lahit olduğu için bulunuşundan itibaren beri araştırmacıların ilgisini çekmiş ve hakkında pek çok yayın yapılmıştır.[1] Bu yayınların bazıları şunlardır

  • N. Sevinç, "Çanakkale-Gümüsçay Tümülüsleri 1994 Yılı Kurtarma Kazıları Ön Raporu", 6. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, 24-26 Nisan 1995, Didim (Ankara, 1996)
  • M. Karaosmanoglu, Baslangıcından Klasik Dönem Sonuna Kadar Lotus-Palmetçik ve Yumurta Boncuk Dizisinin Gelisimi (Erzurum, 2006)
  • F. Gilotta, "Gümüsçay e L’Etruria: Due Ambienti a Confronto, RdA 22 (1998)
  • B. F. Weber, "Die Bauteile des Athenatempels in Milet", AA (1999)
  • Ramazan. Özgan, "Zur Ikonographie des Bostoner Throns", F. Krinzinger (ed.), Akten des Symposions die Ägäis und das westlische Mittelmeer Beziehungen und Wechselwirkungen 8. bis 5. Jh. v. Chr., Archäologische Forschungen 4, (2000)
  • C. Reinsberg, "Der Polyxena-Sarkophag in Çanakkale", OLBA 10 (2001)
  • N. Sevinç-R. Körpe- M. Tombul- B. C. Rose- D. Strahan- H. Kiesewetter-J. Wallrodt, "A New Painted Graeco-Persian Sarcophagus from Çan", Studia Troica 11 (2001)
  • S. Ateslier, "Observations on an Early Classical Building of the Satrapal Period at Daskyleion", T. Bakır (ed.), Proocedings of the First International Symposium on Anatolia in the Achaemenid Period, Bandırma 15-18 August, 1997, Achaemenid Anatolia XCII (Leiden, 2001)
  • Gerda Schwarz, "Der Tod und das Mädchen, Frühe Polyxena-Bilder", AM 116 (2001)
  • J. G. Pedley, Greek Art and Archaeology (London, 2002)
  • Tomris Bakır, "Hellespontine Phrygia. Das hellespontische Phrygien in der Zeit des achämenidischen Reiches", L’archéologie de l’empire achéménide, Collège de France, 21- 22 novembre (Paris, 2003)
  • S. Ateslier, & E. Öncü, "Gümüsçay Polyksena Lahiti Üzerine Yeni Gözlemler", Olba 10 (2004)
  • C. B. Rose, “Ilion”, Byzans 3, Stadtgrabungen und Stadtforschung im westlichen Kleinasien (İstanbul, 2006)

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c Polyksena Lahdi, Figen Çevirici 17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Doktora Tezi, İzmir 2006
  2. ^ Polyksena Lahiti 11 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Manisa Haber Gazetesi