Ok yılanı
Ok yılanı ya da İnce yılan (Platyceps najadum), Colubridae familyasının Platyceps cinsinde buluan zehirsiz bir yılan türüdür.[2][3] Yaşam Kataloğuna göre Platyceps najadum türünün bilinen 4 alt türü vardır.[4]
| İnce yılan | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Platyceps najadum (Eichwald, 1831) | |||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Özellikleri
değiştir
Vücut boyu ortalama 135–140 cm aralığındadır. Erkekler dişilerden daha ince ve biraz daha küçük görünür.[2] Baş vücuttan belirgin bir şekilde ayrılmıştır Göz bebekleri yuvarlak olup, vücudunu kaplayan pullar çıkıntısız düz yapıdadır. Yılanın sırt tarafı vücudun ön kısmında grimsi ya da mavimsi kahverengi tonlarında olup, arka kısımda ise sarımsı yahut kırmızımsı kahverengi tonlardadır. Boyun kenarlarından başlayarak geriye doğru sıralanır şekilde, etrafı beyazımsı veya açık renkli hatla çevrili siyah veya koyu renkli yuvarlağımsı lekeler bulunur. Bu lekeler vücudun arka kısmına doğru küçülüp gövde ortasına kaybolur. Gözlerin ön ve arka kenarları sarımsı/beyaz şerit ile çevrilidir.[2] Bazı durumlarda ensedeki ilk leke çifti tıpkı benzer yılan türü olan Toros yılanı (Platyceps collaris) de olduğu gibi birleşerek ensede kolye benzeri tek bir leke halinde olabilir. Bu durumlarda iki türü ayırt etmek için gözlerin önündeki ve arkasındaki açık renkli şeritler dikkate alınmalıdır. Karın altı bölgesi sarımsı beyaz renkte olup, lekesizdir.[2]
Coğrafi dağılım
değiştirOk yılanı genel olarak dağılım alanı Avrupa'da kıyı Hırvatistan'dan başlar buradan güneye Bosna-Hersek, güney Sırbistan, Karadağ, Makedonya, orta ve güney Bulgaristan, Arnavutluk, Yunanistan (Limnos, Midilli, Sakız, Kalymnos ve Sisam adası), Kıbrıs ve Türkiye'nin Avrupa'da kalan Trakya kısmına kadar uzanır.[1][2] Batı Asya'da dağılım alanı ise Türkiye'nin Ege, Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgeleri,[5] kuzey ve batı Suriye, Lübnan, kuzey ve doğu Irak, batı İran, güney Rusya, Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan'ın Kafkas Dağları'nda yayılım gösterir. Güney Türkmenistan'da izole bir popülasyon bulunmaktadır.[1][2]
Yaşam alanı
değiştirGenel olarak kuru veya kserofitik ortamlarda bulunur. Tercih ettikleri habitatlar genellikle yarı çöller, kayalık çıkıntılar, ormanlarla kaplı dağ etekleri ve dağ yamaçları, kserofil çalılıklar, ardıç ormanları arasındaki açık alanlar, açık ormanlık alanlar, meşe korulukları ve orman sınırları gibi biyotoplarda yaşarlar. Ok yılanı insan yerleşimlerin olduğu bölgelerde özellikle de meyve bahçeleri, üzüm bağları ve eski bina kalıntıları gibi yerlerde görülebilir. Deniz seviyesinden yaklaşık 0–2200 metre yükseklikler arasında yaşarlar.[1]
Alt türler
değiştirOk yılanın bilinen dört alt türü tanımlanmıştır.[2]
- Platyceps najadum albitemporalis (Darevsky & Orlov, 1994)
- Platyceps najadum dahlii (Fitzinger, 1826) – Balkanlar, Kıbrıs ve Türkiye'nin Ege bölgesi
- Platyceps najadum kalymnensis (B. Schneider, 1979) – Ege denizi'ndeki Kalymnos adasında endemik olarak bulunur
- Platyceps najadum najadum (Eichwald, 1831) – Kafkas Dağları ve Küçük Asya
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d Petros Lymberakis, Rastko Ajtic, Varol Tok, Ismail H. Ugurtas, Murat Sevinç, Pierre-André Crochet, Ahmad Mohammed Mousa Disi, Souad Hraoui-Bloquet, Riyad Sadek, Idriz Haxhiu, Wolfgang Böhme, Aram Agasyan, Boris Tuniyev, Natalia Ananjeva & Nikolai Orlov (2009). "Platyceps najadum". IUCN Kırmızı Listesi. 2009: e.T157277A5068046. doi:10.2305/IUCN.UK.2009.RLTS.T157277A5068046.en. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ a b c d e f g h "Platyceps najadum najadum (EICHWALD, 1831)". The Reptile Database. J. Craig Venter Institute. 15 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ "Platyceps najadum". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ "Platyceps najadum (Eichwald, 1831), Catalogue of Life". Catalogue of Life. Species 2000. 18 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
- ^ "Bayburt'ta ok yılanı görüntülendi". Yeni Şafak. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2023.
Konuyla ilgili yayınlar
değiştir- Arnold EN, Burton JA (1978). A Field Guide to the Reptiles and Amphibians of Britain and Europe. (Illustrated by D.W. Ovenden). London: Collins. 272 pp. + Plates 1-40. 0-00-219318-3. (Coluber najadum, pp. 194–195 + Plate 35, figure 4 + Map 106).
- Eichwald [K]E (1831). Zoologia specialis quam expositis animalibus tum vivis, tum fossilibus potissimum Rossiae in universum, et Poloniae in specie, in usum lectionum publicarum, in Universitate Caesarea Vilnensi [Volume 3]. Vilnius: J. Zawadzki. 404 pp. + one plate. (Tyria najadum, new species, p. 174). (in Latin).