Orta Yakut Ovası
Orta Yakut Ovası[1] veya Orta Yakut Ovaları (Rusça: Центральноякутская равнина; Yakutça: Саха сирин ортоку намтала),[2] ayrıca Orta Yakut Düzlükleri[3] veya Vilyuy Ovası olarak da bilinir,[4] Sibirya, Rusya'da yer alan alçak rakımlı bir alüvyon ovasıdır.
_%D0%92%D0%B8%D0%BB%D1%8E%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%83%D0%BB%D1%83%D1%81_(%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BD)_(10118557255).jpg)
İdari olarak ovanın toprakları Saha Cumhuriyeti'nin (Yakutistan) bir parçasıdır. Orta ve Doğu Sibirya arasındaki geçiş kuşağında yer alan geniş bir ovadır ve Büyük Rus Bölgeleri'nden biridir. Bölgedeki ana şehir, yakınında bir dizi yerleşim yeri bulunan Yakutsk'tur, ancak ova bölgesi diğer bölümlerinde büyük ölçüde ıssızdır.[5]
Coğrafya değiştir
Orta Yakut Ovaları, Lena Nehri'nin orta havzası boyunca ve kısmen daha aşağı bölgelerinde 900 kilometre (560 mi) uzunluğunda ve 350 kilometre (220 mi) genişliindedir.[6] Orta Sibirya Platosu'ndan batıya ve Lena Platosu'ndan güney ve güneybatıya doğru yavaş yavaş rakımı alçalır. Kuzeybatıda ova, Kuzey Sibirya Ovası ile birleşir ve kuzeyde, Lena ve Olenyok Nehri havzalarını çevreleyen su havzası ile sınırlanır ve kuzeydoğu ve doğuda, Orta Yakut Ovası, Doğu Sibirya Dağları'nın bir parçası olan Verkhoyansk Sıradağları'nın eteklerine ulaşır.[7]
Ovaların her yerinde, Lena'nın yanı sıra Lena kolları Vilyuy, Amga ve Aldan'ın alt kısımlarını içeren yüzlerce nehir vadisi bulunmaktadır. Ovadaki nehirler, çözülme döneminde ilkbahar taşkınlarına ve yaz aylarında ara sıra yağmur taşkınlarına maruz kalmaktadır. Kış aylarında küçük nehirler ve dereler diplerine kadar donar.[7]
Orta Yakut Ovaları, çevre kısımlarında biraz daha yüksek olan düz bir ovadır. Permafrost bölge boyunca süreklidir. Bataklıklar ve termokarst gölleri,[8] ve ayrıca "bulgurnyakh " olarak bilinen alçak çıkıntılar veya tümsekler (Yakutça: Булгунньах) de bölgede yaygın olarak görülür.[9] Kuzeybatıda Tukulan (Тукуланы) kum tepeleri, Lena Nehri vadisi boyunca rüzgar süreçleri tarafından şekillendirilmiş kabartma formlardır.[10] Toprak tuzluluğunun yüksek olduğu bazı alanlar da vardır.[7]
 |
 |
Jeoloji değiştir
Jeolojik olarak ova kabaca Vilyuy Tortul Havzası'nın doğu, en alçak kısımlarına karşılık gelir. Hem alüvyon hem de eolyen kökenli Mezozoik çökelleri ve Kuvaterner kumları ve verimli topraklarıyla doludur.[1]
İklim ve flora değiştir
Ovada hakim olan iklim kıtasal ve serttir, yılda 300 milimetre (12 in) çok düşük bir yıllık yağış ile karakterizedir. Yağışların %70 ila %80'i yaz aylarında, çoğunlukla yağmur şeklinde düşer. Ocak ayında ortalama hava sıcaklığı -45 °C (-49 °F) dereceye kadar düşer. Temmuz ayında ortalama sıcaklık 17 °C (63 °F) civarında görülür.[7]
Ovaların çoğu, karaçamın hakim olduğu tayga ile kaplıdır. Ayrıca huş ormanları, bataklıklar ve çimenli çayırlar da vardır.[7]
Kaynakça değiştir
- ^ a b John Kimble (ed.), Cryosols: Permafrost-Affected Soils
- ^ Physical and Chemical Characteristics of Lakes in the Central Yakutian Lowlands, Russia
- ^ "Siberian Village; Land and Life in the Sakha Republic". 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021.
- ^ United States Bureau of Commercial Fisheries, Fishery and Oceanography Translations, Issues 1-6, p. 48
- ^ Google Earth
- ^ Solov'ev, P. A., 1959, Permafrost zones of the northern part of the Lena-Amga Water-shed: Moscow, Nauka. (in Russian)
- ^ a b c d e Central Yakutian Lowland 31 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Great Soviet Encyclopedia, Vol. 28, p. 513
- ^ "Permafrost dynamics in the 20th and 21st centuries along the East Siberian transect". 25 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021.
- ^ "Russian scientists find 7,000 Siberian hills possibly filled with explosive gas". 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021.
- ^ "Tukulan - The Yakut Desert". 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2021.
Dış bağlantılar değiştir
- Rusya, Orta Yakutya'nın ovalarındaki göllerin limnolojik özellikleri 29 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.