Operation Fish
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Operation Fish (Türkçe: Balık Operasyonu), II. Dünya Savaşı'ndaki İngiliz servetinin İngiltere'den Kanada'ya tahliyesiydi. Tarihte bilinen en büyük servet hareketiydi.[1]
Arka plan değiştir
Eylül 1939'da İngiliz hükûmeti, Birleşik Krallık'ta yaşayan herkesin menkul kıymetlerini Hazine'ye beyan etmesi gerektiğine karar verdi.[2] Balık Operasyonundan önce bile, Amerika Birleşik Devletleri'nden silah satın almak için altın ve milyonlarca sterlin değerinde konvoylar gönderilmişti. Bu hareket Amiral Augustus Willington Shelton Agar ve komutanı olduğu gemisi HMS Emerald'ı kapsıyordu. 3 Ekim 1939'da, saat 23:18'de HMS Emerald, İngiltere'nin Plymouth kentine demir attı. Kısa bir süre sonra, Agar, görevi hakkında Tuğamiral Lancelot Holland tarafından bilgilendirildi.
Winston Churchill 1940'ta hükûmetini kurduğunda, savaş Müttefikler için kötü gidiyordu. İngiltere işgal edilirse İmparatorluğun savaşa devam edebileceğinin garantisi olarak Churchill, İngiliz servetini Kanada'nın güvenliğine ulaştırmak için bir plan tasarladı.[3] Churchill hükûmeti, savaş zamanı yetkilerini kullanarak, İngiliz halkının yılın başında kaydettirmek zorunda kaldığı menkul kıymetlere el koydu ve gizlilik kisvesi altında onları İskoçya'daki Greenock limanına taşıdı. Ardından, sır saklamaya yeminli adamlar, serveti Emerald sınıfı hafif kruvazör HMS Emerald'a yükledi. Gemi 24 Haziran 1940'ta ayrıldı ve bazı muhriplerin eskortu ile Kanada'ya gitti. Açık denizler gemilerin hızlarını düşürmeye zorlayınca, onları sinsi denizaltılar için kolay hedefler haline getirerek, operasyonu tehlikeye attı. Nihayet 1 Temmuz 1940'ta Halifax'a ulaştıklarında, İngiliz hazinesi trenlere aktarıldı ve altınlar Ottawa'ya gönderilirken menkul kıymetler de Montreal'deki Sun Life Building'e gönderildi.[3]
Başka bir Balık Operasyonu konvoyu, 5 Temmuz 1940'ta, tarihteki en büyük servet hareketi olan 1,7 milyar dolar (2021'de 32,88 milyar ABD Doları) yüklü beş gemiden oluşarak yola çıktı. Açık denizde, HMS Revenge zırhlısı, bir kruvazör ve birkaç muhrip içeren eskortlarıyla bir araya geldiler. Konvoy gemilerinden biri, bir Polonya gemisi, hazine yüklü Batory, motor sorunu yaşayıp, sadece HMS Bonaventure eşliğinde konvoydan ayrılmak zorunda kalınca sorun çıktı; iki gemi daha sonra yoğun sisle karşılaştı ve buzdağlarının tehlikeleri nedeniyle seferlerini durdurma noktasına geldi ve onları bulabilecek herhangi bir denizaltı için kolay hedefler haline geldiler; sonunda onarımlar yapıldı ve diğer hazine gemileri karaya çıktıktan günler sonra her iki gemi de Halifax'a ulaşmayı başardı.[1]
Servetin depolanması değiştir
İngiliz menkul kıymetleri, Montreal'deki Sun Life Building'in üç kat altında aceleyle hayata geçirilen ve özel olarak inşa edilmiş bir yeraltı kasasında kilitlendi ve Kanada Kraliyet Atlı Polisi tarafından 24 saat korundu. Birleşik Krallık Kraliyet Mücevherlerinin orada saklandığına dair ısrarlı bir söylenti çıkınca, binadaki artan aktiviteyi hesaba katmak için söylentiler kasıtlı olarak Montreal'de yayıldı.[4] Kasada faaliyet gösteren son derece gizli Birleşik Krallık Güvenlik Mevduatı, İngiltere'nin savaş masraflarını ödemek için önümüzdeki birkaç yıl içinde New York Menkul Kıymetler Borsası'ndaki pazarlık edilebilir menkul kıymetlerin satışını düzenledi. Sun Life'ın 5.000 çalışanı bodrumlarında ne depolandığından asla şüphelenmedi ve gemiler hazineyi boşaltırken, tek bir kargo kasası bile kaybolmadı. Binlerce kişinin dahil olmasına rağmen, Mihver kuvvetlerin istihbarat teşkilatları operasyondan asla haberdar olmadı.[5] Yüzlerce muhasebeci ve bankacı, gemilerden alınan binlerce kasanın içeriğini kataloglamak için yorulmadan çalıştı. Bitirdiklerinde 2,5 milyar doların (2021'de 48,36 milyar ABD doları) Birleşik Krallık'tan Kanada'ya tek bir gemi kaybolmadan sevk edildiği belirlendi.[1]
Anma değiştir
Liverpool'daki Water Street'teki Martins Bank'ın dış duvarındaki bir taş plak, Kanada'ya giderken orada depolanan altınları anmakta ve şöyle yazmaktadır: "Mayıs 1940'ta bu ülke işgal tehdidi altındayken, ülkenin altın rezervinin bir kısmı Londra'dan getirildi ve Martins Bank'ın kasalarında saklanmak için kapaktan indirildi."[6]
Kurguda değiştir
1993 BBC draması The Bullion Boys, 1940 yılında İngiltere Merkez Bankası altınının Liverpool üzerinden Kanada'ya taşınmasını ve bir grup Liverpool liman işçisi tarafından altınların bir kısmını çalmak için bir komployu anlatıyor.[7]
Kaynakça değiştir
- ^ a b c Breuer 2008, s. 62
- ^ Breuer 2008, s. 60
- ^ a b Breuer 2008, s. 61
- ^ Draper 1979, ss. 255–257
- ^ Library and Archives Canada 2013
- ^ "Stone plaque № 7875 in Liverpool". 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022.
- ^ IMDb'de The Bullion Boys