On Emir

On Emir (İbranice: עֲשֶׂרֶת הַדִּבְּרוֹת, romanize: Aseret ha-Dibrot) veya Dekalogos^[1], Yahudiliğe göre Sina Dağı'nda Musa'ya vahyedilmiş, ve YHVH'nin İsrailoğulları'na emrettiği on tane emiri içeren bir ilkeler dizisidir.^[2] Çıkış 20:2–17 ve Tesniye 5:6–21 olmak üzere Tanah'ın iki kitabında On Emir metni yer alır.

Kutsal kitapta da yer alan (Kutsal Kitap, 2004; 261) bir Yahudi inancına göre Tevrat’ın ilk beş kitabı Musa’ya vahyedilen, on emir ise iki levha (taş tablet) olarak Yahova’nın kendi parmakları ile yazarak Musa’ya verdiği bir kitabe idi.^[3]

Akademisyenler, On Emir'in hangi dönem aralığında ve kimin tarafından yazıldığı konusunda ortak bir görüşe sahip değildir. Modern Tarih bilimcileri On Emir'in, muhtemelen Hitit veya Mezopotamya yasalarının üzerine modellendiğini öne sürüyor.

EmirlerDüzenle

Tanrı YHVH'ten başka ilah(lar)ın olmayacak.
Kendine yukarıda, gökte; aşağıda, yerde; veya derinlerde, yeraltında yaşayan put(lar) yapmayacaksın; onlara eğilmeyeceksin ve onlara ibadet etmeyeceksin.
Tanrın YHVH'in ismini boş yere anmayacaksın.
Haftanın altı günü çalışacak ve dünyevi işlerini yapacaksın; haftanın son günü, yedinci gün mukaddes Şabat günündeyse bütün işlerini bırakacak ve Tanrın YHVH'e ibadet edeceksin. O gün, Sebt'tir.
Annene ve babana hürmet edeceksin.
Öldürmeyeceksin.
Zina etmeyeceksin
Çalmayacaksın.
Komşu(ları)na karşı yalan yere şahitlik yapmayacaksın.
Komşu(ları)nın, yakın(lar)ının mülklerine tamah etmeyeceksin.

Popüler kültürde yeriDüzenle

FilmlerDüzenle

The Ten Commandments (On Emir) (1956)
'The Bible' (1966)
Dekalog (10 Kısa Film, 1989-1990) (Krzysztof Kieślowski) Link14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
'Moses' (TV, 1995) Ben Kingsley
'The Prince of Egypt' (Anime, 1998) Fragman19 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
'The Ten Commandments' (Anime, 2007) Fragman30 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
'Göç Tanrılar Ve Krallar' (2014) Fragman10 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Teksas Eyalet Merkez Binası önündeki On Emir Anıtı.
MÖ 2. yüzyıldan kalma Naş Papirüsü. Masoretik yazı varyasyonları içermektedir.
Rembrandt'in On Emir isimli eseri. Eserde Musa'nın, öğretilerini halka açıklaması sembolize edilmiş.
Portugese Synagoge'nda bulunan, 1768 yılına ait On Emir'i içeren bir parşömen.