Olga Ladyzhenskaya
Olga Aleksandrovna Ladyzhenskaya (Rusça: Ольга Александровна Ладыженская; 7 Mart 1922 – 12 Ocak 2004), kısmi diferansiyel denklemler, akışkanlar dinamiği ve Navier-Stokes denklemleri için sonlu farklar yöntemi üzerinde çalışan bir Rus matematikçiydi. 2002'de Lomonosov Altın Madalyası almıştır. Altı monografi de dahil olmak üzere iki yüzden fazla bilimsel yayının yazarıdır.
Olga Ladyzhenskaya | |
|---|---|
 Ladyzhenskaya in 1976 | |
| Kendi dilinde adı | Ольга Александровна Ладыженская |
| Doğum | Olga Aleksandrovna Ladyzhenskaya 07 Mart 1922 Kologriv, Rusya SFSC |
| Ölüm | 12 Ocak 2004 (81 yaşında) Sankt-Peterburg, Rusya |
| Defin yeri | Komarovo Mezarlığı 60°12′17″K 29°47′57″D / 60.20472°K 29.79917°D |
| Vatandaşlık | Sovyetler Birliği–Rusya |
| Mezun olduğu okul(lar) | Moskova Üniversitesi |
| Tanınma nedeni | Navier-Stokes denklemleri için sonlu farklar yöntemi Hilbert'in on dokuzuncu problemi Ladyzhenskaya-Babuška-Brezzi koşulu Ladyzhenskaya eşitsizliği |
| Akraba(lar) | Gennady Ladyzhensky |
| Ödüller | Lomonosov Altın Madalyası (2002) John von Neumann Ödülü (1998) Noether Lecture (1994) Kovalevskaya Ödülü (1992) SSCB Devlet Ödülü (1969) |
| Kariyeri | |
| Dalları | Matematik (Kısmi diferansiyel denklemler) |
| Çalıştığı kurumlar | Saint Petersburg Üniversitesi |
| Tez | Solution of the Cauchy problem for hyperbolic systems by the method of finite differences (1949) |
| Doktora danışmanı | Ivan Petrovsky Sergei Sobolev |
| Önemli öğrencileri | Nina Uraltseva Ludvig Faddeev Vladimir Buslaev |
Biyografi
değiştirLadyzhenskaya, küçük bir kasaba olan Kologriv'de doğmuş ve büyümüştür; bir matematik öğretmeninin kızı olan Ladyzhenskaya'nın ilk ilham kaynağı ve matematik sevgisinin temeli annesidir.[1] Sanatçı Gennady Ladyzhensky büyükbabasının kardeşiydi ve o da bu kasabada doğmuştu. 1937 yılında babası Aleksandr Ivanovich Ladýzhenski, NKVD tarafından tutuklandı ve “halk düşmanı” olarak idam edildi.[1]
Ladyzhenskaya, kendilerine izin verilmeyen ablalarının aksine 1939'da liseyi bitirdi. Babasının statüsü nedeniyle Leningrad Devlet Üniversitesi'ne kabul edilmedi ve bir pedagoji enstitüsüne devam etti. Haziran 1941'deki Alman işgali'nden sonra Kologriv'de öğretmenlik yaptı. Sonunda 1943 yılında Moskova Devlet Üniversitesi'ne kabul edildi ve 1947 yılında mezun oldu.[2]
1950'de üniversitenin Fizik bölümünde ders vermeye başladı ve 1951'de Sergei Sobolev ve Vladimir Smirnov danışmanlığında doktora derecesini aldı. 1953'te Moskova Devlet Üniversitesi'nden ikinci doktorasını aldı. 1954 yılında Steklov Enstitüsü'nün matematiksel fizik laboratuvarına katıldı ve 1961 yılında bu laboratuvarın başına geçti.[2][3]
Ladyzhenskaya'nın sanata ve hikâye anlatmaya karşı bir ilgisi ve sevgisi vardı, yazar Aleksandr Soljenitsin ile şair Anna Akhmatova arkadaşları arasında sayılıyordu. Soljenitsin gibi o da dindardı.[4] Bir süre belediye meclisinin bir üyesiydi ve Sovyet rejimine karşı olan insanlara yardım etmek için kişisel güvenliğini ve kariyerini defalarca riske atarak hayırseverlik faaliyetlerde bulundu. Ladyzhenskaya ilerleyen yıllarda çeşitli göz sorunlarından mustarip oldu ve çalışmalarını yapmak için özel kalemlere güvenmek zorunda kaldı.
Florida seyahatinden iki gün önce, 12 Ocak 2004 tarihinde Rusya'da uykusunda ölmüştür.[5]
Matematiksel başarıları
değiştirLadyzhenskaya kısmi diferansiyel denklemler (özellikle Hilbert'in on dokuzuncu problemi) ve akışkanlar dinamiği üzerine yaptığı çalışmalarla tanınmaktadır.[6] Navier-Stokes denklemleri için bir sonlu farklar yöntemi yakınsamasının ilk titiz kanıtlarını sağladı.[7]
Vsevolod A. Solonnikov ve öğrencisi Nina Ural'tseva ile parabolik denklemler'in düzenliliğini ve yarı doğrusal eliptik denklemlerin düzenliliğini analiz etti.[2]
Ivan Petrovsky[8] denetiminde bir öğrenci tezi yazdı ve sonuçta Klaus Roth ve René Thom'a verilen 1958 Fields Madalyası için nihai aday listesinde yer aldı.[9]
Yayınları
değiştir- Ladyzhenskaya, O.A. (1969) [1963], The Mathematical Theory of Viscous Incompressible Flow, Mathematics and Its Applications, 2 (Gözden geçirilmiş 2. bas.), New York; London; Paris; Montreux; Tokyo; Melbourne: Gordon and Breach, ss. xviii+224, MR 0254401, Zbl 0184.52603.
- Ladyženskaja, O.A.; Solonnikov, V.A.; Ural'ceva, N.N. (1968), Linear and quasi-linear equations of parabolic type, Translations of Mathematical Monographs, 23, Providence, RI: American Mathematical Society, ss. xi+648, ISBN 978-0821886533, MR 0241821, Zbl 0174.15403.
- Ladyzhenskaya, Olga A.; Ural'tseva, Nina N. (1968), Linear and Quasilinear Elliptic Equations, Mathematics in Science and Engineering, 46, New York and London: Academic Press, ss. xviii+495, ISBN 978-0080955544, MR 0244627, Zbl 0164.13002.
- Ladyzhenskaya, O.A. (1985), The Boundary Value Problems of Mathematical Physics, Applied Mathematical Sciences, 49, Berlin; Heidelberg; New York: Springer Verlag, ss. xxx+322, doi:10.1007/978-1-4757-4317-3, ISBN 978-0521399227, MR 0793735, Zbl 0588.35003 (Jack Lohwater tarafından çevrildi).
- Ladyzhenskaya, O.A. (1991), Attractors for Semigroups and Evolution Equations, Lezioni Lincee, Cambridge: Cambridge University Press, ss. xi+73, doi:10.1017/CBO9780511569418, ISBN 978-0521399227, MR 1133627, Zbl 0755.47049
Ödüller ve takdirler
değiştir- 1966: P. L. Chebyshev Ödülü (Nina Nikolayevna Ural'tseva ile birlikte); "Linear and quasilinear equations of elliptic type" adlı çalışması için
- 1969: SSCB Devlet Ödülü
- 1989: Roma'daki Accademia dei Lincei üyesi
- 1990: Rusya Bilimler Akademisi üyesi
- 1992: Kovalevskaya Ödülü; "Attractors for Semigroups and Evolution Equations" adlı çalışma serisi için
- 1994: ICM Emmy Noether Lecture
- 1998: John von Neumann Ödülü
- 1999: Dostluk Nişanı
- 2002: Lomonosov Altın Madalyası; kısmi diferansiyel denklemler teorisi ve matematiksel fizik alanındaki üstün başarıları için
- Ladyzhenskaya'nın doğumunun 97. yıldönümü olan 7 Mart 2019'da arama motoru Google, onun anısına bir Google Doodle yayınladı.[10][11] Eşlik eden yorumda ise “Bugünün Doodle'ı, kişisel trajedi ve engelleri aşarak kendi kuşağının en etkili düşünürlerinden biri haline gelen Rus matematikçi Olga Ladyzhenskaya'yı kutluyor” denildi.[10]
- 2022 yılında, onuruna "Ladyzhenskaya Prize in Mathematical Physics" ödülü oluşturulmuştur. Ödül ilk kez 2 Temmuz 2022'de (WM)², Matematikte Kadınlar için Dünya Toplantısı ve Olasılık ve Matematiksel Fizik konferansında ortak bir oturumda OAL Prize Winner 2022 olarak Svetlana Jitomirskaya'ya verildi.[12]
Notlar
değiştir- ^ a b Dumbaugh, Della; Daskalopoulos, Panagiota; Vershik, Anatoly; Kapitanski, Lev; Reshetikhin, Nicolai; Apushkinskaya, Darya; Nazarov, Alexander (Mart 2020). "The Ties That Bind: Olga Alexandrovna Ladyzhenskaya and the 2022 ICM in St. Petersburg" (PDF). Notices of the American Mathematical Society. 67 (3): 373–381. doi:10.1090/noti2047
.
- ^ a b c "Ladyzhenskaya, Olga Alexandrovna". www.encyclopedia.com. Erişim tarihi: 7 Mart 2019.
- ^ Pearce (2004).
- ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Olga Alexandrovna Ladyzhenskaya", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- ^ Farah Qaiser (3 Haziran 2019). "Meet Olga Aleksandrovna Ladyzhenskaya: the Russian mathematician who pushed through the Iron Curtain". Massive Science.
- ^ Bolibruch, Osipov & Sinai (2006) ve ayrıca Peter Lax'ın Pearce (2004)'teki yorumu
- ^ Ладыженская (1958).
- ^ Riddle (2010).
- ^ Barany, Michael (2018). "The Fields Medal should return to its roots". Nature. 553 (7688): 271–273. Bibcode:2018Natur.553..271B. doi:10.1038/d41586-018-00513-8 . PMID 29345675.
- ^ a b "Olga Ladyzhenskaya's 97th Birthday". 7 Mart 2019. Erişim tarihi: 7 Mart 2019.
- ^ "Google Doodle: Who was Russian mathematician Olga Ladyzhenskay?". Evening Standard (İngilizce). 6 Mart 2019. Erişim tarihi: 7 Mart 2019.
- ^ "OAL Prize Winner | 2022". 2022.worldwomeninmaths.org. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2022.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- Bolibruch, A.A.; Osipov, Yu. S.; Sinai, Ya. G., (Ed.) (2006), Mathematical Events of the Twentieth Century, Berlin; Heidelberg; New York: Springer-Verlag, ss. viii+545, Bibcode:2006metc.book.....A, doi:10.1007/3-540-29462-7, ISBN 978-3540232353, MR 2179060, Zbl 1072.01002
- Friedlander, Susan; Keyfitz, Barbara (18–20 Mayıs 2006), "Olga Ladyzhenskaya and Olga Oleinik: Two Great Women Mathematicians of the 20th Century", Kuperberg, Krystyna (Ed.), Women in Mathematics: The Legacy of Ladyzhenskaya and Oleinik, Berkeley, CA: AWM & MSRI, 8 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 1 Temmuz 2009. Some recollections of the authors about Olga Ladyzhenskaya and Olga Oleinik.
- Friedlander, Susan; Lax, Peter; Synge Morawetz, Cathleen; Nirenberg, Louis; Seregin, Gregory; Ural'tseva, Nina; Vishik, Mark (Aralık 2004), "Olga Alexandrovna Ladyzhenskaya (1922–2004)" (PDF), Notices of the American Mathematical Society, 51 (11), ss. 1320–1331, MR 2105237, Zbl 1159.01335.
- Gunzburger, Max; Seregin, Gregory; Ochkur, Vitaly; Shilkin, Timofey (24 Nisan 2004), "Obituaries: Olga Ladyzhenskaya" (PDF), SIAM News, 37 (3), s. 3, 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 9 Ocak 2012
- Pearce, Jeremy (25 Ocak 2004), "Dr. Olga Ladyzhenskaya, 81, mathematician", The New York Times, erişim tarihi: 9 Ocak 2012
- Riddle, Larry, (Ed.) (8 Aralık 2010), Olga Alexandrovna Ladyzhenskaya, erişim tarihi: 5 Mayıs 2011. A biography in the Biographies of Women Mathematicians, Agnes Scott College.
- Struwe, Michael (2003), "Olga Ladyzhenskaya – a life-long devotion to mathematics", Hildebrandt, Stefan; Karcher, Hermann (Ed.), Geometric analysis and nonlinear partial differential equations, Berlin: Springer Verlag, ss. 1–10, ISBN 978-3540440512, MR 2008328, Zbl 1290.35002.
- Synge Morawetz, Cathleen (18–20 Mayıs 2006), "Early Memories of Olga Ladyzhenskaya and Olga Oleinik", Kuperberg, Krystyna (Ed.), Women in Mathematics: The Legacy of Ladyzhenskaya and Oleinik, Berkeley, CA: AWM & MSRI, 8 Mart 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 1 Temmuz 2009. Some recollections of the author about Olga Ladyzhenskaya and Olga Oleinik.
- Titova, Irina (26 Ocak 2004), "Russian mathematician Olga Ladyzhenskaya dies at 81", USA Today, erişim tarihi: 9 Ocak 2012
- Zajączkowski, Wojciech (Eylül 2005), "Olga Alexandrovna Ladyzhenskaya (1922–2004)", Topological Methods in Nonlinear Analysis, 26 (1 2005), ss. 5–7, doi:10.12775/TMNA.2005.021 , MR 2179347, Zbl 1082.01516
- Ладыженская, О. А. (1958). "Решение "в целом" краевой задачи для уравнений Навье – Стокса в случае двух пространственных переменных". Доклады Академии наук СССР. 123 (3): 427–429. [Ladyzhensakya, O. A. (1958). "Solution in the large to the boundary-value problem for the Navier–Stokes equations in two space variables". Soviet Physics Dokl. 123 (3): 1128–1131. Bibcode:1960SPhD....4.1128L.]
Dış bağlantılar
değiştir| Wikimedia Commons'ta Olga Ladyzhenskaya ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Beirao da Veiga, H.; Seregin, G.; Solonnikov, V.; Uraltseva, N.; Valli, A., (Ed.) (2004), Partial Differential Equations in Mathematical Physics (October 24–30, 2004), Trento: Centro Internazionale per la Ricerca Matematica, erişim tarihi: 1 Şubat 2012. The schedule of a workshop in honour of Olga A. Ladyzhenskaya.
- Kuperberg, Krystyna, (Ed.) (18–20 Mayıs 2006), Women in Mathematics: The Legacy of Ladyzhenskaya and Oleinik, Berkeley, CA: AWM & MSRI, 8 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Temmuz 2009. The proceedings of a workshop in honour of Olga Ladyzhenskaya and Olga Oleinik.
- Mathematics Genealogy Project'te Olga Ladyzhenskaya.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F. (Ağustos 2005), "Olga Alexandrovna Ladyzhenskaya", MacTutor Matematik Tarihi arşivi.
- PlanetMath'te Olga Ladyzhenskaya
- Saint Petersburg Mathematical Society (2006), Olga Aleksandrovna Ladyzhenskaya, erişim tarihi: 5 Haziran 2011. Memorial page at the Saint Petersburg Mathematical Pantheon.