Nida Ağa-Sultan'ın ölümü
Nida Ağa-Sultan (Farsça: ندا آقاسلطان Nedā Āġā-Solṭān; d. 23 Ocak 1983 - ö. 20 Haziran 2009), Rejim karşıtı bir gösteride öldürülen İranlı protestocu, Felsefe öğrencisi.[1]
Nida Ağa-Sultan ندا آقاسلطان | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 23 Ocak 1983 Tahran |
| Ölüm | 20 Haziran 2009 İran / Tahran |
Nida, Tahran halkının İran'daki Cumhurbaşkanlığı seçiminde Mahmud Ahmedinejad’ın zaferinin ilan edilmesinden sonra seçimlere protestosu sırasında onlara katıldı ve sessiz protesto sırasında Emir Abad Mahallesi - Kuzey Kariger Sokağında milis kuvvetlerin kurşunuyla öldürüldü.[2] Onun ölüm anının videosunun yayımlanması dünyayı şok etti ve İran halkının arasında büyük bir tepki yarattı.[3]
Protesto olayı değiştir
20 Haziran 2009 (Hicri Şemsi: 30 Khordad 1388) günü üniversite hocası ve birkaç sınıf arkadaşı ile yürüyüşe katılan Nida cep telefonuyla konuşurken arkadaşlarından kısa bir süresine uzaklaştı. Bu sırada 2 motosikletli milis kuvveti ona ateş etti. Nida bir gün önce onun için endişelenen arkadaşlarına "bir kurşundur gelir ve biter" demişti. Yasadışı silah sahibi olan ve toplumun en alt kademesinden gelme rejimin vurucu gücü olab Basij milislerinin ateşlediği kurşun onun kalbine isabet etti. Kurşunun isabet alma filmlerinin incelenmesi kurşunun bilinçli atılmış olduğunu belirtiyor. hiçbir zaman bu gerçek doğrulanmamıştır. görgü tanıklarına göre ateş eden milisler halk tarafından tutuklandılar ama daha gösterilerin ilk günlerini yaşayan göstericiler tutuklanmaktan korktukları için sadece milislerin silahını ve kimliklerini ellerinden alıp serbest bırakmayla yetindiler. Görgü tanıklarına göre milislerin Polise teslim edilmekten korkuları yoktu ve kızın ölümünden de hiçbir pişmanlık duymamaktaydılar. Nida’nın cesedi Pazar günü hızla gömülmek ve yas tutmamak koşuluyla ailesine teslim edildi ve mezarlıkta sıkı güvenlik önlemleri altında defnedildi.[4]
Nida’nın anısına yapılacak olan yas töreni İran rejimi tarafından engellendi ve Tahran’daki bütün camiilerde Nida için ayin düzenlenmesi yasaklandı. Nida’nın nişanlısı Kasipyen Makan BBC’nin Farsça websitesine verdiği demeçte şunları kaydediyor:
Nida’nın amacı Musavi ya Ahmedinejad değildi, onun amacı vatanıydı ve onun için bu yolda adım atmak önemliydi. Kendisi de defalarca söylemişti ki eğer canını da verirse bu yolda adım atacaktır. Bu olay anında Nida, Emir Abad Mahallesinin sokaklarında müzik hocasıyla birlikte arabadaydı. Sıcaktan bunalıp dışarı çıkıyor ve milis kuvvetlerin kurşunu onun kalbını hedefliyor. İran Yargı Erki, gelecekte uluslararası mahkemelere şikayette bulunulmaması için Adli Tıp Kurumuna Nida’nın ölüm nedenini kurşun isabeti olarak yazılmaması konusunda uyarmış. Polis Nida için yas tutulmasını da engelledi.[5]
Aynı günde 13 protestocu İran Polisi ve milis kuvvetler (Basij) tarafından öldürüldü.[6]
İran Rehberi Ayetullah Ali Hamaney Cuma namazı hûtbelerinde Halkı sokağa dökülmemek konusunda uyarmıştı ve kan döküleceğini ima etmiştir. Buna rağmen seçime hile karıştığını iddia eden binlerce kişi Tahran sokaklarında polis ve Ahmedinejat yandaşlarıyla çatışmıştır. İran İslam Cumhuriyeti'nin 10. dönem Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Mahmud Ahmedinejad’ın zaferi resmi olarak açıklandığından sonra seçim sonuçlarına itiraz eden Mir Hüseyin Musevi (Farsça: میرحسین موسوی) taraftarları Tahran, Tebriz, İsfahan, Şiraz ve başka büyük kentlerde sokağa döküldüler.
En büyük protesto ise 15 Haziran 2009’da gerçekleşti ve yaklaşık 3 milyon protestocu İnkılap Meydanı'ndan (Farsça: Enghelab, انقلاب) Azadi Meydanı'na (Farsça: Azadi, آزادی) yürüyüş gerçekleştirdi. Bu yürüyüşte ise resmi rakamlara göre 7 kişi hayatını kaybetmiş, yüzlerce kişi de yaralanmıştır
Resmi rakamlara göre 22 Haziran’a kadar 21 protestocu hayatını kaybeti.[7] Resmi olmayan kaynaklara göre 100’den fazla protestocu ölmüştür.[7]
Kaynakça değiştir
- ^ http://edition.cnn.com/2009/WORLD/meast/06/21/iran.woman.twitter/ 24 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CNN Neda, becomes rallying cry for Iranian protests
- ^ http://www.iranpressnews.com/zanan/news/2009/11355.htm/ 24 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İranPressNews
- ^ http://www.milliyet.com.tr/Dunya/SonDakika.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=1109197&Date=22.06.2009&b=Iran%20bu%20goruntunun%20ardindan%20ayaga%20kalkti&KategoriID=19#&ver=46 12 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliyet Video- İran bu görüntünün ardından ayağa kalktı!
- ^ http://www.iranpressnews.com/zanan/news/2009/11355.htm/ 24 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İranPressNews Özgürlük yolunda ölen Nida
- ^ http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2009/06/090622_mm_neda_soltan.shtml 26 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC-Farsça: Nida Ağasultan’nın nişanlısı: Nida Özgür yaşam istiyordu, herkes için özgür bir yaşam
- ^ http://www.presstv.ir/detail/98664.htm?sectionid=351020101 23 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İran Devlet Telvizyonu Tahran'da Cumartesi gosterilierde 13 kişi hayatını kaybetti
- ^ a b http://www.aksiyon.com.tr/dis-haber/rejimin-azad-bilmez-muhafizlari_524386 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Aksiyon. Rejimin ‘azad’ bilmez muhafızları
Dış bağlantılar değiştir
- Find a Grave'de Neda Agha-Soltan
- Milliyet: Video/Nida'nın kalbinden vurulduğu an12 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Video-DSN: Nida'nın ölümü
- Video-CNN Sitesi: Nida'nın ölümü31 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Facebook: Nida'nın anısına açılan sayfa18 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.