Minahanım Tekleli

Minahanım Tekleli, Türkoloji profesörü. Azerbaycan Devlet Pedogoji Üniversitesi Filoloji fakültesinde öğretim üyesi; Kafkas Üniversitesi’nde Türkoloji üzere araştırmacı.

Tetkikat konuları: Türk halklarının dil, tarih, kültür ve edebiyatı.

İlmi faaliyeti

Azerbaycan Devlet Pedogoji Üniversitesi’nin Filoloji Fakültesi’nden mezun olmuş, ardınca aynı Üniversitede Türk halklarının dilleri ihtisası üzerine doktora yapmıştır (1975). Ünlü Türkolog Bekir Çobanzade’nin yetiştirmesi olan akademisyen Ebdülezel Demirçizade’nin, onun vefatından sonra akademisyen Afad Kurbanov'un danışmanlığı ile ilk tezini savunarak 1983 yılında Filoloji ilimleri namizedi alimlik derecesini kazanmıştır. Bu tarihten başlayarak Rus yazarlarının eserleri üzerinde Türk unsurları ile bağlı araştırmalara başlamıştır. 1995 yılında Pedogoji Üniversitesi’nde doçent olarak faaliyetini devam ettirerek 2004 yılında “Rus dilinde Türk sözleri” konusunda doktora tezini başarıyla savunmuştur. 2006 yılında profesörlüğe yükselmiştir.
Prof. Dr. Minahanım Tekleli genel Türk medeni irsinin araştırılıp öğrenilmesi, ortak tarihimizin bilerekten tahrif edilmiş şerefli sahifelerini yeniden berpa etmek; Türk dillerinin tarihi, bu günü ile bağlı problemleri ve uğurları, nihayet kadim Türklerin dünya kültüründeki mevkiini aşkarlamak istikametinde araştırmalar yapıyor.
İlmi tedkikatlarla beraber bedii yazılar da yazıyor; Türk dünyası efsanelerini, masallarını kaleme alıyor, büyük şahsiyetlerin hayatından portre yazılar yazıyor. Azerbaycan Yazarlar Birliği’ne üyedir. Ana dilinin ve vatan tarihinin geçmişi ve modern problemlerine dair radyo ve televizyon programlarında mütemadiyen iştirak ediyor. Özbekistan’da, Moskova’da, İran’da, Türkiye’de düzenlenen Türkoloji ve şarkiyat konulu konferanslara katılmıştır. Son yıllarda Mahmut Kaşgari adına Türk Ocağının "San Yarlığı”, Kafkaz-Medya teşkilatının “Cesaretli Kalem”, Yazarlar Birliği Hemkarlar İttifakının “Vatan” ödüllerine layık görülmüştür. Ülke dahilinde ve dünyanın birçok ülkelerinde ilmi sempozyum ve konferanslara katılmıştır. 500-e kadar ilmi ve bedii makaleleri yayımlanmıştır.

Bazı kitapları

1. Türk asıllı Ruslar. Türk menşeli Rus soyisimlerinin yaranma ve formalaşma tarihine hasredilmiştir. Kitapta menşece Türk olan tanınmış Rus ailelerinin, o cümleden büyük şahsiyetlerin hayat ve faaliyetlerini içeren senetli, tarihi oçerkler verilmiştir. Bakü, Nurlar, 2010, II neşr.
2. Türk kitabı. Unutulan tarih. Değiştirilen yer isimleri. Kitapta tarihen Türk halkları yaşayan büyük arazilerde, aynı zamanda şimdi diğer cumhuriyetlerin hudutları içerisinde kalan ulu Türk topraklarında birkaç yüz yıllar boyunca adı değiştirilen, başka yad isimlerle evez edilen eski Türk meskenlerinden bahsediliyor. Elde olunan bilgiler sonucunda Altaylar’dan Balkanlar’a ve Güney Kafkaslara dek olan ezeli Türk topraklarının asıl manzarası yansıtılıyor. Bakü, Nurlar, 2009
3. Rus dilinde Türk sözleri. Rus dilinin tüm tabakalarına nüfuz etmiş Türk sözlerinin bu dildeki leksik-semantik zenginliği büyük Rus yazarlarının eserleri üzere tasdik olunuyor. Gösteriliyor ki, bu sözler Türk halklarının milli-medeni irsinin bariz göstericileri olmakla Rus dilinde de Türk milli leksikasının zenginliğini ifade ediyor. Elde olunan neticeler Rus, habele tüm Doğu Slav halklarının tarihinde Türk halklarının yerini ve mevkiini tasdik etmektedir. Bakü, Nurlar, 2006.
4. Türk imzası. Kitapta Türk mahlasları taşıyan şahsiyetlerin tercümeyi-hallerini ve yaratıcılığını ihata eden küçük makale, kullandıkları Türk menşeli mahlasların tarihi-etimolojik tahlili verilmiştir. Kitapta 900-e kadar Türk soyadı verilmiştir. Bakü, Nurlar, 2006.
5. İstilalar, muharebeler, Türk şehirlerinin talihi Milli serhatların hudutlarından kenarda kalan Türk şehirleri hakkında asıl tarihi tapıntılar tesiri bırakan bu kitap, Türk şehirlerinin taleyine bigane kalmayan herkes için ilgi çekici olabilecek. Bakü, Adiloğlu, 2005.
6. Garptan Şarka Kitapta keçmiş SSCB-ye dahil olan Batıdan Doğuyadek Türk halkları yaşayan büyük arazilerde ve diğer cumhuriyetlerin hudutları içerisinde kalan Türk topraklarında birkaç yüzyıllar erzinde değiştirilen ve başka yad isimlerle evezlenen eski Türk yer adlarından bahsolunuyor. Bakü, Elm, 1999.
7. Sırrımı bilmedin... Bu kitapta müellifin hayat ve sanat hakkındaki titrek duyguları yer almıştır. Bakü, Nurlar, 2009