Mika
Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Haziran 2020) |
Mika bir düzleme göre çok iyi dilinimli bir takım mineralleri içeren bir mineraller grubudur. Dilinim (şistozite), yaprakcıkları elastik olarak bükülebilir. Dilinim yüzeyleri sedef parıltıdır. Mika grubu mineraller, yer kabuğunu oluşturan kayaçlar içerisinde ortalama % 3.8 oranında dağılım frekansına sahiptir.
Kimyasal bileşim bakımından aluminyum silikattır. Aluminyum (Al) ve silisyumdan (Si) başka potasyum (K), magnezyum (Mg) ve lityum (Li) elementlerini de içerebilirler, içerdikleri diğer elemente göre de potasyumlu, magnezyumlu ve lityumlu mika adını alırlar. Ayrıca mikaların içeriğinde suyun (H2O) yanı sıra flor (FL) ve başka izomorf elementleri; koyu renkli mikalarda da demir (Fe) bulunur. Yani kısaca mika grubu mineralleri çok değişik kimyasal bileşimlerine göre mikalar 3'e ayrılır.
A. Ferro-magnezyumlu mikalar “ Siyah mikalar “
* Biotit K(Mg,Fe)3Si 3A1010 (OH,F)2
* Lepidomelan K(Fe,Mg )3Si3A1010 (OH,F )2
* Flogopit K,Mg3 Si 3A1010(OH,F)2
Bu mikalar genellikle az miktarda Fe 3+ ve Ti içerirler. Anomit, siderofillit ve Eastonit aluminyumca zengin ara çeşitleridir.
B. Aluminyumlu mikalar “ Beyaz mikalar “
* Muskovit KAl2Si3 A1O10 (OH,F )2
* Paragonit NaA12Si3A1O10 (OH,F )2
* Fenjit K2 (Mg,Fe )A1O 2 (Si 7A120 ) (OH,F) 4 Fe 3+
bazen kısmi olarak A1’un yerini alır. “Ferri-muskovit “
C. Lityumlu mikalar
* Lepidolit K,Li, A1Si3A1O10 (OH,F )2
* Zinvaldit K,Li, A1Si3A1O10 (OH,F )2
D. Talk grubu mikalar
* Talk Mg3Si4O10 (OH )2
* Pirofillit A12Si4O10 (OH )2
. Biyotit Sertlik = 2- 2.5, Yoğunluk = 3.02-3.12 gr / cm3 - K(Mg,Fe)3Si 3A1010 (OH,F)2
En son bulunan mika türüdür. Kor kayaçların bünyelerinde yaygın şekilde yer alır. Volkanik kayaçlar içerisinde fenokristaller halinde görülen biyotit, korozyona uğramış bir görüntü arzeder. Lamprofirlerde pek bol rastlanır. Biyotit, demirli olduğundan çoğunlukla koyu renklidir. Elastik ve bükülebilen ince lameller ve pullar halindedir. Mükemmel dilinim gösterir. Dilinim düzlemleri boyunca çok kuvvetli camsal bir parlaklık verir. İnce lamelleri ışığı geçirir. Koyu kahverengi, koyu yeşil, siyah renklidir.
Biyotit, potasyum içerdiği için toprak için önemlidir. Ayrışması esnasında açığa çıkan bir miktar potasyum toprağa karışarak toprağın verimini arttırır. Ayrıca biyotit ince toz haline getirilerek yağlayıcı madde olarak kullanılır. Biyotit, yüksek ısı altında sillimanite dönüşür. Ayrıca ayrışarak kloriti oluşturur. Kloritleşme sırasında dilinim düzlemleri boyunca opak mineraller, özellikle hematit (Fe 2O3) oluşur. Flogopit ise, kırmızı kahverengi, sarımsı veya renksiz bir mika türüdür. Karbonatlı kayaçların metamorfizmasıyla oluşmuş bazı metamorfik kayaçlarda, (kontakt zonlarında) ultrabazik kayaçlarda, genellikle kimberlit ve bazı volkaniklerde görülür. Daima flor içerir ve hemen hemen demirsizdir.
. Muskovit Sertlik = 2- 2.5, Yoğunluk = 2.8-2.9 gr / cm3 - KAl2Si3 A1O10 (OH,F )2
Sarımsı, renksiz, hafif kahverengimsi veya yeşilimsi olup, saydamdır. Doğada kısmen primer, kısmen de sekonder (diğer silikatların ayrışmasından) oluşumuştur . İnce plakalar ve pullar halindedir. Bazen çok büyük levhalar halinde çıkabilir. Bu şekildeki muskovitlerin büyük ekonomik önemleri vardır. Yaprakların büyüklüğüne, saydamlık derecesine ve rengine göre çeşitli kaliteleri vardır. Toz haline getirilerek refrakter madde yapımında, kâğıt, karton, boya ve seramik endüstrilerinde kullanılır, çünkü muskovit lamelleri ve plakaları kolay kolay kırılmazlar. Elastikiyet ve bükülme özelliğinin yanı sıra elektrik akımını iletmemesi nedeniyle elektroteknikte geniş kullanılma sahası vardır.
Saydam ve kolay dilinimli oluşlarından dolayı pencere camı olarak; ateşe dayanıklı olduklarından da sobalarda ve lambalarda kullanılır. Volkanik kayaçlarda muskovit görülmez. Genellikle çoğu silikatların hidrotermal suların etkisiyle ayrışması (serisitleşme gibi) sonucu sekonder olarak oluşur. Küçük pulumsu, ipek parıltılı muskovite serisit adı verilir. Çoğu zaman talktan güç ayrılır. Krom içeren muskovit, kromlu olivinli kayaçların ayrışmasından oluşur ve fuksit adını alır.
. Lepidolit Sertlik = 2- 3, Yoğunluk = 2,8 -2,9 gr / cm3 - K,Li, A1Si3A1O10 (OH,F )2
Nadir rastlanan bir mika çeşididir. Hemen hemen muskovite benzer. Biyotit içindeki Mg atomlarının yerine Al ve Li atomlarının geçmesiyle oluşur. Şeftali çiçeği kırmızısı yaprakcıklar ve pulcuklar oluşturur. Bazen soluk mor renkte olur. Dilinim düzlemleri boyunca camsal, görünüşümsü sedefimsi parlaklık gösterir. İyi oluşmuş kristalleri nadirdir. El örneklerinde diğer örneklerden mor veya pembe rengiyle ayrılır, elastiktir, bükülebilir. Greizen ve pegmatitlerde rastlanır. Kuvars, muskovit, feldspat, spodumen, topaz, turmalin gibi minerallerle beraber bulunur.