Mahmud Esad Efendi
Mahmud Esad Efendi (d. 1856, Seydişehir, Konya - ö. 1918), Osmanlı hukukçusu, yazar ve devlet adamı.
| Mahmud Esad Efendi | |
|---|---|
| Meclis-i Mebûsan 5. Dönem Mebusu | |
| Görev süresi 14 Mayıs 1914 - 21 Aralık 1918 | |
| Seçim bölgesi | 1914 – Isparta |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1856 Seydişehir, Konya, Osmanlı Devleti |
| Ölüm | 1918 |
1856 yılında Seydişehir'de doğmuştur. Bazı kaynaklara göre doğum yeri Sandıklı'dır. Seydişehirli Kadı Mehmed Efendi'nin oğludur. Rüştiye öğrenimini İstanbul'da tamamladıktan sonra Fatih Medresesi'nde ve Menşe-i Muallimîn-i Askeriye Okulu'nda matematik, fizik, astronomi dersleri okudu. Yine İstanbul'da hukuk öğrenimi gördü. Gülhane Rüştiyesi'nde Türkçe öğretmenliği yaptığı sırada, 1885'te İzmir Bidayet Mahkemesi Başkanlığı'na atandı. Bu görevinin yanı sıra İzmir İdadisi'nde fizik, kimya ve geometri dersleri verdi. 1896'da Maliye Nezareti Hukuk Müşaviri olarak İstanbul'a döndü. Mekteb-i Hukuk'da mecelle ve hukuk tarihi, Mekteb-i Mülkiye'de devletler hukuku, İktisat ve İlahiyat Medresesi'nde hukuk, din ve iktisat dersleri verdi. 1908'de İkinci Meşrutiyet'in ilanından sonra Maliye Nezâreti Müsteşarlığı, Defter-i Hakanî (Tapu ve Kadastro) Nazırlığı ve Adliye Nezâreti nazır Vekilliği yaptı. 1911'de İstanbul Kadastro Memurları Mektebi'nin açılmasına öncülük etti. 1914'te Şura-yı Devlet (Danıştay) Tanzimat Dairesi Reisi oldu. Aynı sene Darülfünun'da ilk defa kadın hukuku derslerine girdi.
1914 seçimlerinde Meclis-i Mebûsan Isparta mebusu seçilen Mehmet Şevki Bey'in dönem içinde vefatı üzerine yerine seçilmiştir.[1] Dönem içinde vefatı üzerine yerine Cudi Efendi seçilmiştir.[2]
Son zamanlarında Mekteb-i Kubat'ta (Kadastro Okulu) devletler hukuku dersleri verdi. Türkiye'deki kadastronun temelleri Defter-i Hakanî (Tapu ve Kadastro) Nazırı Mahmud Esad Efendi zamanında çıkarılan 1912 tarihli Emvali Gayrimenkulenin Tahdit ve Tahriri Hakkında Kanun-u Muvakkat adlı yasayla atılmıştır. Kadastro uygulamasıyla ilgili çalışmaları ilk kez Mahmud Esad Efendi yaptırmıştır. Hukukçuluğunun yanı sıra alim ve yazar olan Mahmud Esad Efendi'nin İslam hukuku, din, iktisat ve devletler hukukuna dair pek çok yazılı eseri bulunmaktadır. Bunlardan, 1891 yılında basılan ve İzmir İdadisinde ders kitabı olarak okutulan Telhis-i Usûl-u Fıkıh adlı eseri ile 1924 yılında basılan Tarih-i Dîn-i İslâm adlı eseridir. 1918'de ölmüştür.
Kaynakça
değiştir- ^ Yazıcı, Sibel (2018). Osmanlı Meclis-i Mebusanı ve Faaliyetleri (1914-1918) (PDF) (Doktora). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü Tarih Anabilim Dalı. s. 33. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Mart 2021.
- ^ Türkiye Büyük Millet Meclîsi Vakfı Yayınları No : 15 Türk Parlamento Tarihi Meşrutiyete Geçiş Süreci I. ve II. Meşrutiyet II. Cilt Ayan Ve Mebûsân Meclisleri Üyelerinin Özgeçmişleri Prof. Dr. İhsan Güneş Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu sayfa 60